Στον ακατάπαυστο παγκόσμιο πόλεμο εναντίον των μικροβίων η ανθρωπότητα πάντα νικάει…
Πανίσχυροι… «Είμαστε οι άρχοντες του κόσμου! Γεμάτοι αυτοπεποίθηση βρισκόμαστε στην κορυφή της πυραμίδας και κάνουμε στον κόσμο ό,τι γουστάρουμε! Έχουμε υποτάξει όλα τα είδη – φάλαινες, καρχαρίες, λιοντάρια, ελέφαντες, λύκους! Τα βλέπουμε να περιφέρονται καταθλιπτικά στους ζωολογικούς μας κήπους ή τα εξολοθρεύουμε για να τα κάνουμε χαλάκια στο σαλόνι μας. Μερικοί από εμάς είναι πιο τραμπούκοι από άλλους και δυναστεύουν λαούς ή μονοπωλούν προς ίδιον κέρδος τους πολύτιμους φυσικούς πόρους του πλανήτη.
Οι περισσότεροι δεν φοβόμαστε τίποτα. Όταν βρέχει κλείνουμε τα παράθυρα. Όταν κρυώνουμε δυναμώνουμε τη θέρμανση. Όταν κάνει ζέστη ανάβουμε τον κλιματισμό. Έχουμε τρεχούμενο νερό, ηλεκτρικό, διαδίκτυο. Όλα τα δάση και οι ωκεανοί έχουν πια εξερευνηθεί. Όλες οι βουνοκορφές έχουν κατακτηθεί. Αποξηραίνουμε λίμνες, εκτρέπουμε ποταμούς και μετατρέπουμε νησιά στα πέρατα της γης σε λέσχες διακοπών.
Καταβροχθίζουμε μοσχάρια, πρόβατα, χοίρους, ψάρια, όστρακα, πουλιά. Ψημένα ή και ωμά. Τρώμε φράουλες και ανανάδες το χειμώνα, ακτινίδια και λωτούς καθημερινά και καταναλώνουμε με το κιλό καφέ, κακάο και σοκολάτες. Φτιάχνουμε και πουλάμε αεροπλάνα, αυτοκίνητα, πυραύλους. Εφευρίσκουμε θρησκείες αλλά και πολιτικά και οικονομικά συστήματα. Είμαστε οι άρχοντες και οι αφέντες του κόσμου …
…αλλά ευάλωτοι… Και ξαφνικά εμφανίζεται η αυτού εξοχότητα ο Covid-19. Ένα πραγματάκι χωρίς εγκέφαλο, αγγράμματο, που δεν μπορεί να ξεχωρίσει το κρασί από τη μπύρα. Ένα αόρατο διαβολάκι που δεν είναι καν ζωντανό, ένα πακετάκι νουκλεϊκών οξέων με μια δόση πρωτεΐνες. Ένα καθαρματάκι με μέγεθος μόλις 50 νανόμετρα (50 εκατομμυριοστά του χιλιοστού).
Λοιπόν, αυτός ο Covid-19 χωρίς χέρια, πόδια, μύτη, χωρίς πολιτικά μέσα ούτε πυρηνικές κεφαλές αμφισβήτησε μονομιάς την εξουσία μας. Μας υπενθύμισε ότι είμαστε ευάλωτες σακούλες κρέας με λίγους νευρώνες που βαυκαλιζόμαστε μέσα στις αυταπάτες μας. Και κατόρθωσε μέσα σε λίγες εβδομάδες να μειώσει τη ρύπανση λόγω περιορισμού των μετακινήσεων, να αποσταθεροποιήσει την παγκόσμια οικονομία και να μας κλείσει στα σπίτια μας.
Ένα τυφλά δημοκρατικό σκουπιδάκι, προσβάλει με την ίδια ευχαρίστηση πλούσιους και φτωχούς, δεξιούς κι αριστερούς. Δεν απομακρύνεται ούτε με τα κόλπα των φοροφυγάδων, ούτε με τις πιστωτικές μας κάρτες, ούτε με μια φρουρά από αστυνομικούς ή φουσκωτούς. Δεν νοιάζεται για σύνορα, αδιαφορεί για τους νόμους, τις θεωρήσεις διαβατηρίου, τα τελωνεία.
Δεν προσέρχεται στο τμήμα αλλοδαπών, δεν υπακούει σε εγκυκλίους, ούτε σε διαταγές. Δεν τον φοβίζουν πυροβολισμοί. Δεν πνίγεται στη Μεσόγειο. Δεν θα σαπίσει σε προαναχωρησιακά κέντρα. Δεν πεθαίνει της πείνας. Δεν τον σκιάζουν οι φοβέρες και οι απειλές. Η μόνη του ιδεολογία είναι η αναπαραγωγή του – σ’ αυτό μοιάζει με μερικούς-μερικούς! Και μπορεί να κάνει ακόμη και τους πιο αποφασισμένους πολιτικούς να αλλάξουν γραμμή – από φιλελεύθεροι να γίνουν σοσιαλιστές και αντίστροφα …».
…και πάντα νικητές! Το παραπάνω κείμενο είναι ελεύθερη μετάφραση του τελευταίου εβδομαδιαίου χρονογραφήματος του Βέλγου συγγραφέα Τομά Γκενζίκ που μεταδόθηκε από το πρώτο πρόγραμμα της Βελγικής ραδιοφωνίας στις 5 Μαρτίου. Και μας υπενθυμίζει ότι η ανθρωπότητα βρίσκεται σε έναν διαρκή παγκόσμιο πόλεμο ενάντια στα μικρόβια. Ένα πόλεμο με εκατομμύρια θύματα μέχρι σήμερα, αλλά από τον οποίο η ανθρωπότητα βγαίνει πάντα νικήτρια!
Το μεγαλύτερο όπλο στον πόλεμο αυτό είναι η ανοσία, δηλαδή η ικανότητα που έχει ή που αποκτά ο ανθρώπινος οργανισμός να αντιστέκεται σε κάποια μικροβιακή προσβολή. Επί αιώνες αυτό γινόταν με φυσικό τρόπο – όσοι ανέπτυσσαν τα κατάλληλα αντισώματα επιβίωναν από τους λοιμούς και τις πανούκλες, οι υπόλοιποι απλώς πέθαιναν.
Μερικοί από τους επιζώντες μετέφεραν αυτή την ικανότητα αντίστασης και στους απογόνους τους, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις αυτό συνδεόταν με δευτερογενή προβλήματα. Η ικανότητα αντίστασης στην ελονοσία για παράδειγμα, συνδέεται με μια γενετική μετάλλαξη, το γνωστό «στίγμα» της μεσογειακής αναιμίας, το οποίο όταν υπάρχει και στους δύο γονείς, υπάρχει 25% πιθανότητα να γεννηθούν παιδιά με μεσογειακή αναιμία.
Από τα τέλη του 18ου αιώνα ανακαλύψαμε άλλο ένα πανίσχυρο όπλο – τα εμβόλια. Εισάγοντας μερικά νεκρά ή αδρανοποιημένα μικρόβια στον οργανισμό δημιουργούμε τεχνητά την απαιτούμενη ανοσία. Έτσι εξαλείψαμε την ευλογιά, μια από τις πιο μεταδοτικές και θανατηφόρες γνωστές ασθένειες. Επόμενος στόχος είναι η εξάλειψη της πολιομυελίτιδας ενώ άλλες αρρώστιες όπως η ερυθρά, η ιλαρά, οι μαγουλάδες, η ανεμοβλογιά και ο τυφοειδής πυρετός, που πριν από έναν αιώνα σκότωναν ή αχρήστευαν χιλιάδες, έχουν τεθεί υπό έλεγχο.
Και το εμβόλιο της γρίπης που κάθε χρόνο ανανεώνεται για να συνυπολογίσει και τις νέες παραλλαγές του μικροβίου, ενισχύει την αντίσταση των ευπαθέστερων ομάδων του πληθυσμού. Οι οποίες ενδέχεται να εμφανίσουν επιπλοκές αν προσβληθούν από γρίπη (παιδιά κάτω των 2 ετών και ηλικιωμένοι άνω των 65, έγκυες, ασθματικοί, πάσχοντες από νευρολογικές ασθένειες και πνευμονοπάθειες, καρδιοπαθείς, αναιμικοί, διαβητικοί κ.ά.).
Τέλος, ένα διεθνές δίκτυο ιατρικής επιτήρησης επιτρέπει την έγκαιρη προειδοποίηση για την εμφάνιση επιδημίας από γνωστά ή άγνωστα μικρόβια. Η άμεση κινητοποίηση της ιατρικής κοινότητας, η λήψη κατάλληλων μέτρων από τις αρχές και η καθολική εφαρμογή τους, επιτρέπει τον περιορισμό της διάδοσης της ασθένειας, την ανάπτυξη εμβολίων και την ανάπτυξη κατάλληλων φαρμάκων. Ήδη σε αρκετές χώρες υπάρχουν πειραματικά εμβόλια κατά του κορωνοϊού που περνάνε στο στάδιο των ανθρώπινων δοκιμών. Επιπλέον βρίσκονται σε εξέλιξη 80 περίπου κλινικές δοκιμές για νέα αντιικά φάρμακα.
Είναι σίγουρο πως θα νικήσουμε και σε αυτή τη μάχη. Αλλά για να ελαχιστοποιήσουμε τις απώλειες, κυρίως των ευάλωτων ομάδων, θα πρέπει να μείνουμε σπίτι, να πλένουμε τα χέρια μας και να ακολουθούμε τις υποδείξεις των ειδικών και της πολιτείας. Ας θυμηθούμε τι μας λέει ο Νίκος Καζαντζάκης στον «Καπετάν Μιχάλη» «Υπάρχει στον κόσμο τούτον ένας μυστικός νόμος —αν δεν υπήρχε, ο κόσμος θα ‘ταν από χιλιάδες χρόνια χαμένος— σκληρός κι απαραβίαστος: το κακό πάντα στην αρχή θριαμβεύει και πάντα στο τέλος νικάται».
