Ομοτίμου καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών με θέμα:
ΤΟ ΕΥΑΓΓΕΛΙΟ ΤΟΥ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ Ή Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΚΑΙΝΗΣ ΔΙΑΘΗΚΗΣ ΣΤΗ ΖΩΗ ΚΑΙ ΣΤΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ
Αφιερωμένο στην άξια Λυκειάρχη σύζυγό του Μαρία που τόσο τον βοήθησε
Είναι περισσότερο σύγχρονος και αναγκαίος από την εποχή του σήμερα αποσπάσματα από το σπουδαίο αφήγημά του ως ειδικού μελετητή καθηγητή της φιλοσοφίας της Θρησκείας στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και βαθυστόχαστου συνεργάτη των Χανιώτικων Νέων προβάλλει τον Χριστό του Ντοστογιέφσκι, ως δια Χριστόν Ηλίθιο.
Eνα σημαντικό αφήγημα 153 σελίδων του Χανιώτη Φιλόσοφου της Θρησκείας και της Ψυχολογίας, ιδιαίτερα επίκαιρο έργο του, δεν το έχει αναδείξει ευρύτερα η τοπική μας εκκλησία. Και ιδιαίτερα δεν έχει ασχοληθεί μετά ιδιαιτέρου ενδιαφέροντος μεγάλα έργα του όπως η διδακτορική του διατριβή 1000 σ. με τίτλο ΖΩΗ ΚΑΙ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΤΟΛΣΤΟΙ, καθώς και των άλλων μεγάλων έργων όπως ΟΙ ΦΤΩΧΟΙ του ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ που τον έκαναν διάσημο, πριν ακόμα αρχίσουν οι μεγάλες του περιπέτειες.
ΞΗΜΕΡΩΜΑ ΣΕ ΠΑΡΑΤΑΞΗ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ 23 ΚΑΤΑΔΙΚΩΝ ΑΝΑΜΕΣΑ ΤΟΥΣ ΚΑΙ Ο ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ
Που η ζωή και το έργο του κινδύνεψαν με θάνατο… Ξημερώματα του 1849 μαζί με άλλους «επαναστατημένους» φυλακισμένους για εκτέλεση στο φρούριο «πετροπλάσβοκ» τότε αντήχησαν κωδωνοκρουσίες από το Μητροπολιτικό ναό…
Κι ύστερα κι ύστερα το κτύπημα του ρολογιού σήμανε έξι και μισή, με μισοσκόταδο γύρω. Τότε, άρχισαν ξαφνικά να βγαίνουν πολυάριθμα αμάξια στη σειρά παίρνοντας και από ένα φυλακισμένο με κάποιο στρατιώτη να τον φρουρεί. Πέρασαν τον ποταμό Νιέβα, (Νέβα) και σε τριάντα λεπτά βρέθηκαν στην πλατεία Σεμιόνοφσκι, που ήταν στρωμένη με χιόνι.
Ο ήλιος μόλις είχε ανατείλει ανάμεσα σε ομίχλη και σε πυκνά σύννεφα
Ο ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ ΚΑΤΑΔΙΚΑΣΜΕΝΟΣ ΣΕ ΘΑΝΑΤΟ
Οι φυλακισμένοι κατέβηκαν από τ’αμάξια και παρατάχθηκαν σε δύο γραμμές πάνω σε μια εξέδρα σκεπασμένη με μαύρο πανί.
Τους διάβασαν ην καταδίκη τους σε θάνατο «δια τουφεκισμού».
Ήταν όλοι τους ΕΙΚΟΣΙ ΤΡΕΙΣ, αλλά ανάμεσά τους βρισκόταν και εκείνος μόνο που είχε γνωρίσει τη δόξα πριν χαθεί. Ονομαζόταν Φιόντορ Μιχαιλοβιτς Ντοστογιέφσκι.
Πριν συλληφθεί και καταδικαστεί και είχε γίνει διάσημος με το βιβλίο του που ειχε γραψει «ΟΙ ΦΤΩΧΟΙ».
Παρά την μεγάλη λογοτεχνική αναγνώρισή του άρχισαν να τον ντύνουν με τους άλλους μαζί με τα επιθανάτια ρούχα, όταν τέλειωσαν ήρθαν οι δήμιοι και πήραν από μπροστά τους, τους τρεις πρώτους (Αυτός είχε σειρά στην επόμενη τριάδα). Τους κατέβασαν από την εξέδρα και τους έδεσαν σε κάτι πασσάλους μπηγμένους στη γη. Μια ομάδα από δεκαέξι στρατιώτες στέκονταν απέναντί τους.
ΜΕ ΤΑ ΟΠΛΑ ΚΑΤΕΠΑΝΩ ΣΤΟΥΣ ΕΤΟΙΜΟΘΑΝΑΤΟΥΣ
Σε λίγο αντήχησε το παράγγελμα και οι στρατιώτες γύρισαν τα όπλα τους καταπάνω στους τρεις άνδρες. Ο Φιοντόρ είχε στημένα τα μάτια του στις έτοιμες κάννες των όπλων, ενώ άκουε εκείνη τη στιγμή να κτυπούν οι καμπάνες, πέρασε από τη σκέψη του πάρα πολύ γρήγορα όλη η προηγούμενη του ζωή του τότε, θυμήθηκε τη φτωχογειτονιά, μια περιοχή «πόνου και δυστυχίας – στη Μόσχα – με το Νοσοκομείο Απόρων όπου υπηρετούσε ο πατέρας του και στο οποίο του είχα παραχωρήσει να μένει με την οικογένειά του».
Για να περάσει εκεί μέσα, σ΄ένα μισοσκότεινο δωμάτιο, τα παιδικά κλειστά και θλιβερά του χρόνια.
Η πρώτη μεγάλη θλίψη της ζωής του ήταν το χειμώνα του 1837. Τότε που πέθανε η αγαπημένη του μητέρα από φυματίωση, ενώ τον μεθεπόμενο χρόνο 1839 πέθανε ο πατέρας του από αποπληξία, ίσως και από βίαιο θάνατο σ’ ένα κτήμα τους έξω από τη Μόσχα.
ΤΟ ΠΡΩΤΟ ΤΟΥ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑ ΟΙ ΦΤΩΧΟΙ
Ο Φιοντόρ που υπηρετούσε τότε ως δευτεροετής στη Στρατιωτική σχολή της Πετρούπολης, όταν έμαθε το τραγικό γεγονός συγκλονίστηκε κυριολεκτικά, για να υποστεί για πρώτη φορά κρίσεις επιληψίας.
Όμως, τελειώνοντας τις σπουδές του εξασφάλισε μια θέση ως σχεδιαστής στο Υπουργείο Στρατιωτικών.
Γρήγορα όμως παραιτήθηκε για ν’αφοσιωθεί στη λογοτεχνία.
Το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο: ΟΙ ΦΤΩΧΟΙ που εμφανίστηκε το 1846 προκάλεσε μεγάλο ενθουσιασμό και ο συγγραφέας του χαρακτηρίστηκε ως νέος Γκόγκολ».
Τον ίδιο χρόνο (άνοιξη του 1846) ο διάσημος πλέον (Ντοστογιέφσκι) γνωρίστηκε με τον ιδρυτή του πρώτου σοσιαλιστικού κόμματος της Ρωσίας, και άρχισε να πηγαίνει στις συγκεντρώσεις των οπαδών του.
ΤΟ 1849 ΤΟΝ ΦΥΛΑΚΙΣΑΝ ΓΙΑ ΤΥΦΕΚΙΣΜΟ
Όμως, τρία χρόνια αργότερα 254 Απριλίου 1849, τον συνέλαβαν, με άλλους Πετροσεφσκικους και τον έκλεισαν μαζί μ’αυτούς, στο φρούριο «πετροπλάσβοκ». Έτσι μια μέρα, ύστερα από αυτή, μήνας 22 Δεκεμβρίου, τους οδήγησαν όλους μαζί, 23 συνολικά στην πλατεία Σελιόνοφσκι, για να τους εκτελέσουν.
Τότε όλα αυτά τα περιστατικά πέρασαν σαν αστραπή από τη σκέψη του κάτω από τον ήχο των τυμπάνων που εξακολουθούσαν ακόμα να κτυπούν. Και ενώ περίμενε από στιγμή σε στιγμή την ομοβροντία των όπλων, που θα σήμαινε και τη δική του σειρά στους τρεις επόμενους, τα τύμπανα σταμάτησαν ξαφνικά. Και τότε είδε τα όπλα να υψώνονται ψηλά. Η καρδιά του ανακουφίστηκε, όταν, βγήκε από την άμαξα ένας αξιωματικός μ’ ένα χαρτί στο χέρι, για να διαβάσει την αυτοκρατορική εντολή-απόφαση που αντικαθιστούσε την θανατική ποινή με ειδική ποινή ανάλογα με την ενοχή του.
Η δική του ποινή μετατράπηκε σε τέσσερα χρόνια καταναγκαστικά έργα στη ΣΙΒΗΡΙΑ.
Ο ΡΩΣΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ, Ή Ο ΔΙΑ ΧΡΙΣΤΟΝ ΗΛΙΘΙΟΣ
Ο ΡΩΣΟΣ ΧΡΙΣΤΟΣ ή «ο δια Χριστον ηλίθιος» του Ντοστογιέφσκι ήταν ο πρίγκιπας Μίσκιν (ο ρώσος Χριστός), η κεντρική μορφή που ο ίδιος ο Ντοστογιέφσκι ως συγγραφέας είχε διαπλάσει στο δεύτερο μεγάλο του βιβλίο, το «ΕΓΚΛΗΜΑ ΚΑΙ ΤΙΜΩΡΙΑ», αναφερόμενος στο παράλογο ως αντικείμενο της πίστης με τον «ΥΠΕΡ-ΛΟΓΟ. Δηλαδή αυτό που σχετίζεται με την «εσωτερικότητα», με το «ιδιαίτερο» και όχι το «γενικό» που σημαίνει ότι η παραφροσύνη, η τρέλα που τον χαρακτηρίζει δεν είναι καθόλου λογική (παράλογη), αλλά ΥΠΕΡ-ΛΟΓΗ. Δίδοντας τον τίτλο «ΗΛΙΘΙΟΣ στον πρίγκιπα Μίσκιν που έχει οχυρωθεί έξω από τα κοινωνικά τείχη, έξω από τον κόσμο του «δύο και δύο κάνουν τέσσερα». Για να είναι ΑΓΝΟΣ σε κάθε επαφή του με τους ανθρώπους και όταν, πέφτει, ανάμεσά τους σ’ αυτή τη μεγάλη πόλη που κατοικείται από άρπαγες, παλιάτσους, μέθυσους, να φαίνεται μια παρείσακτη μορφή.
ΜΕ ΕΝΑ ΕΙΔΟΣ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΙΚΟΥ ΠΑΘΟΥΣ
Αλλά, για τον κόσμο αυτό που τον περιβάλλει, αν και στηρίζεται στη Λογική, βρίσκεται στην αμαρτία, ο Ηλίθιος Μίσκιν δεν διστάζει να θυσιάσει τη ζωή του, ΟΠΩΣ ο ΧΡΙΣΤΟΣ, είναι ο ΜΙΣΚΙΝ μια συμβολική και μυθιστορηματική διπλοτυπία ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ. Και ιδιαίτερα μια «Ιωάννεια σύνθεση». Έτσι που το μυθιστόρημα να αποτελεί ένα μεγάλο ανάγνωσμα ως συνέχεια του Ευαγγελίου, ένα είδος μυθιστορηματικού πάθους κατά Ιωάννην.
Σαν μια τέτοια σύνθεση ο Πρίγκιπας Μίσκιν είναι ο ΧΡΙΣΤΟΣ (από τη ΣΚΟΠΙΑ της Ρωσικής ταυτότητάς του), όπως ο Ντοστογιέφσκι εκφράστηκε τότε στην Σιβηρία της εξορίας του πεθαίνοντας εκεί με το μικρό βιβλίο της Καινής Διαθήκης στα χέρια….. Παγκόσμια αναγνωρισμένος.
ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΡΩΣΙΑ ΣΕ ΔΑΙΜΟΝΟΠΛΗΞΙΑ
Αυτούς που διάλεξε να μπουν στην αρχή του βιβλίου του, αλλά και μέσα σ’ αυτό και μάλιστα προς το τέλος της μεγάλης «προφητείας», ήταν οι Δαιμονισμένη για τη ρωσική προδοσία του Χριστού στη Ρωσία, στην Ευρώπη, στον κόσμο ολόκληρο τότε το θυμήθηκε όταν έγραφε τους Δαιμονισμένους να πει: «Όταν θυμήθηκα την θεραπεία του δαιμονισμένου από τον Χριστό….. ολόκληρη η Ρωσία κατέχονταν από μια δαιμονοπληξία εξαιτίας των μηδενιστικών και αναρχικών ιδεών που είχαν εισχωρήσει στη χώρα μας από την Ευρώπη… πιστεύοντας αυτές τις συνέπειες, χωρίς να διαψευστεί…. γιατί η λεγεώνες των δαιμονίων που είχαν τότε κυριέψει εκείνη την εποχή τη Ρωσία θα επέφεραν, τελικά, το θάνατό της…. Σήμερα, όμως, η Ρωσία των εκατομμυρίων Ορθοδόξων ξαναζητά τον Χριστό του Ντοστογιέφσκι.
ΤΑ ΔΙΑΦΟΡΑ ΔΑΙΜΟΝΙΑ ΠΟΥ ΕΦΕΡΕ ΣΤΗ ΡΩΣΙΑ Ο ΔΥΤΙΚΟΣ ΠΑΠΙΣΜΟΣ
Ο Ντοστογιέφσκι με τα λόγια που έβαλε στο στόμα του ήρωά του Στέπαν Τροφιμοβιτς, αναφέρεται στα διάφορα δαιμόνια και τα δηλητήρια που έχουν μαζευτεί μέσα της. Αλλά η Ρωσία θα βγει από τον τάφο της και θα ξαναγυρίσει στη ζωή…. με την ανάστασή της αυτή που θα πραγματοποιηθεί όταν η Ρωσία θα ποτίσει τη γη με τα δάκρυα της «πέντε μέτρα σε βάθος» για να μπορέσουν ν’απαλλαγούν από τα διάφορα δαιμόνια που εισήγαγε ο δυτικός πολιτισμός με τον παπικό καθολικισμό, τον αθεϊσμό, τον μηδενισμό, τον αναρχισμό και σήμερα με τις φριχτές δηλώσεις του κ. ΜΑκρόν πως πρέπει να φτιάξουμε ευρωπαϊκό στρατό γιατί κινδυνεύουμε από την Ρωσία και από την Αμερική …. Τρεις μήνες πριν από το θάνατό του ο διάσημος συγγραφέας έφερε στη σκέψη του, την αποκορύφωση της δημιουργίας του, τους Αδελφούς Καραμαζώφ… Ο Μιχάλης Κ. Μακράκης στην εξιστόρηση των 153 σελίδων του μας δίνει το Ρώσο Χριστό που σταυρωνόταν στις μέρες του Ντοστογιέφσκι, όπως σταυρώνεται ως πραγματικός ληστής και σήμερα τόσα χρόνια μετά τη γέννηση του Ντοστογιέφσκι.
ΟΝΟΜΑΣΤΙΚΗ ΑΝΑΜΝΗΣΗ ΤΟΥ ΟΜ. ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΤΗ ΣΗΜΕΡΑ ΤΩΝ Χ. ΝΕΩΝ ΜΙΧΑΛΗ ΜΑΚΡΑΚΗ ΓΙΑ ΤΟΝ ΦΙΟΝΤΟΡ ΝΤΟΣΤΟΓΙΕΦΣΚΙ
Και σήμερα και αύριο, μέσα σε συμφέροντα πετρελαίων, αερίων και υπερεξουσιασμών, με τον (Ρώσο Χριστό» να βυθίζεται μέσα σ’αυτούς.
Μιχάλης Μακράκης, ένας σπουδαίος μελετητής της Ντοστογιεφσκικής θεώρησης του «Ρώσου Χριστού» που τον παραμορφώνουν οι νέοι δαιμονισμένοι, πεινασμένοι και παραφρονημένοι. Στον Μιχάλη Μακράκη, πολλά χρόνια ποιοτικό συνεργάτη στα «Χανιώτικα ΝΕΑ», το άρθρο αυτό είναι ανάμνηση για τα 7 χρόνια από την ανάπαυσή του
Ο Μακράκης ανέδειξε όλο το μεγαλείο του έργου του Ντοστογιέφσκι από την αρχή της ζωής με τους ΦΤΩΧΟΥΣ ως το τέλος που ανέδειξε τον ΜΙΣΚΙΝ ως τον νέο Χριστό της Ρωσικής ψυχής.
Ειδική σημείωση:
Πέρα και από την Εκκλησία και άλλους πολιτιστικούς φορείς στα Χανιά, η κλινική Γαβριλάκη πραγματοποίησε πριν δύο χρόνια μια σημαντική ειδική εκδήλωση.
