Η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης πραγματοποιήθηκε όχι μόνο χάρη στην ορμή, την οργάνωση και τον εξοπλισμό του οθωμανικού στρατού, από τη μιά ,και την παρακμή του βυζαντινού κράτους από την άλλη , αλλά και εξαιτίας των πολιτικών ανταγωνιστικών διεργασιών στο δυτικό κόσμο της εποχής, που δεν άφηναν περιθώρια για μια μαζική αντιτουρκική χριστιανική επιχείρηση.
H Ευρώπη στα τέλη του 15ου αιώνα είχε εξέλθει από το Μεσαίωνα και προχωρούσε αργά προς τη διαμόρφωση των εθνικών κρατών
Σε αυτό το διάστημα ως και τα τέλη του 17ου αιώνα οι σημαντικότεροι πρωταγωνιστές των διεθνών ανταγωνισμών, υπήρξαν η δυναστεία της Γαλλίας και οι αντίπαλοί της, Αψβούργοι της Αυστρίας,οι οποίοι περιβάλλoνταν κληρονομικά το γερμανικό αυτοκρατορικό στέμμα. Η είσοδος επίσης της Ρωσίας στη διεθνή σκηνή, από τα μέσα του 16ου και κυρίως το 17 αιώνα προσέθεσε ένα νέο παράγοντα για τις εξελίξεις της ευρωπαϊκής ιστορίας,
O Μωάμεθ ο Πορθητής ολοκλήρωσε τις κατακτήσεις του μετά την άλωση της Βασιλεύουσας ,αφού κατέλαβε στα 1458 το δουκάτο των Αθηνών, το 1460 την Πελοπόννησο ,το 1461 την Τραπεζούντα, ενώ το διάστημα 1455-1462 χάθηκαν και τα νησιά του βόρειου Αιγαίου, με τελευταία τη Λέσβο ,που ανήκε στο γενουάτικο δυναστικό οίκο των Gattilusi. Παράλληλα το 1463, οι Τούρκοι προωθήθηκαν στα Βαλκάνια στις περιοχές της Σερβίας, της Βοσνίας και της Ερζεγοβίνης Η ολοκλήρωση των κατακτήσεων στην Ανατολική Μεσόγειο και στη Βαλκανική αποτελούσε για τους Οθωμανούς αναγκαιότητα ,που υπαγορευόταν από οικονομικοπολιτικους, γεωγραφικους,στρατιωτικούς και κοινωνικοθρησκευτικούς λόγους.
Η τελευταία όμως προώθηση των Οθωμανών στη Δαλματία καταθορύβησε τις βενετικές κτήσεις αλλά και τον πάπα Πίο Β’, ο οποίος ενήργησε για την προπαρασκευή σταυροφορικής εκστρατείας. Ο πρώτος Τουρκοβενετικός πόλεμος (1463-1479),είχε ως σοβαρότερο γεγονός την κατάληψη της Εύβοιας από τους Τούρκους. και στη συνέχεια από τα νησία του Ιονίου, της Λευκάδα,και της περιοχής της Βόνιτσας στην ηπειρωτική ακτή. Η γαλλοϊσπανική αντιπαλότητα σε πρώτη φάση και στη συνέχεια ο γαλλογερμανικός ανταγωνισμός στην Ιταλική χερσόνησο, πρόξενοι και εσωτερικών εμφύλιων ιταλικών διαμαχών (1494-1559) , αναποφευκτα οδήγησαν στην εξασθένιση των ιταλικών πόλεων και κίνησαν το ενδιαφέρον ορισμένων εξ αυτών να καταφύγουν σε φιλοτουρκικές προσεγγίσεις και συμμαχίες.
Την αντιφατική αυτή πολιτική της Δύσης εκμεταλλεύτηκε η Τουρκία κατά τη διάρκεια του δεύτερου βενετοτουρκικού πολέμου(1499-1503). Η νέα αυτή αναμέτρηση έφερε τη Bενετία σε δεινή δοκιμασία και σε νέα απώλεια των κτήσεών της στον ελληνικό χώρο, παρά τη συνδρομή που απολάμβανε της Ισπανίας και άλλων ευρωπαικών δυνάμεων. Οι Τούρκοι υπο το καθεστώς της νέας αυτής δυναμικής κατάφεραν να καταλάβουν τη Ναύπακτο στα 1499 και τη Μεθώνη , την Κορώνη και τη Πύλο στα 1500
O Σουλτάνος Βαγιαζήτ (1481-1512), διάδοχος του Μωάμεθ του Β’ πέρα της δραστηριότητάς του να επεκτείνει τα εδάφη της Αυτοκρατορίας βόρεια του Δούναβη και κατά μήκος των ακτών του Ευξείνου Πόντου, έδωσε έμφαση στην εξάπλωση της τουρκικής γλώσσας και των μουσουλμανικών παραδόσεων σε ολόκληρη την περιφέρεια των κτήσεων του.
Ο επόμενος Σουλτάνος ο Σελίμ Α’ (1512-1520), που ανέβηκε στη συνέχεια στο θρόνο με την υποστήριξη των γενιτσάρων, άνοιξε νέα μέτωπα στα Ανατολικά, αφού στράφηκε εναντίο των Σαφαβιδών του Ιράν και κυρίευσε την Παλαιστίνη και την Αίγυπτο των Μαμελούκων.
Ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής (1520-1566) ολοκλήρωσε την προσπάθειά του προκατόχου του, αφού κατέλαβε τη Συρία και επεχείρησε εκστρατεία κατά των Ούγγρων, όπου εκπόρθησε τη Βούδα και την Πέστη ,ενώ προηγουμένως είχε γίνει κύριος του Βελιγραδίου. Σημαντικότατο όμως επίτευγμά του θεωρείται και η κατάληψη της Ρόδου, αποσπώντας την από τους Ιωαννίτες ιππότες, το 1522. Στο ναυτικό πρόγραμμά του ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπης, για να κυριαρχήσει στο Αιγαίο και στο Ιόνιο, αξιοποίησε τους αδελφούς πειρατές Μπαρμπαρόσα, Ορούτς και κυρίως Χαϊρεντίν που λυμαίνονταν τις ακτές της Μεσογείου.Επισης, ανέθεσε στο ναύαρχό του, Πιρί Ρέις ,να συντάξει ένα παγκόσμιο χάρτη που θα τον βοηθούσε στα κατακτητικά του σχέδια καθώς και ένα βιβλίο Ναυσιπλοΐας που θα περιλάμβανε πολύτιμες πληροφορίες για τις ακτές της Μεσογείου και για πολλά ελληνικά νησιά.
Το 1529,τα τουρκικά στρατεύματα πολιόρκησαν τη Βιέννη, αλλά δεν κατάφεραν να κάμψουν την αντίσταση των Αψβούργων και να περάσουν την κεντρική πύλη της Ευρώπης Ο Σουλεϊμάν, σίγουρα, δημιούργησε ισχυρό στρατό αναμόρφωσε τη νομοθεσία του κράτους παίρνοντας μάλιστα την προσωνυμία “Κανουνί’’, που σημαίνει νομοθέτης ενώ παράλληλα έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον για τα γράμματα και τις Τέχνες.
Ο τρίτος βενετοτουρκικός πόλεμος (1537-1540) έλαβε μέρος επί των ημερών του, του οποίου η οδυνηρότερη συνέπεια σε βάρος των Βενετών υπήρξε η παράδοση του Ναυπλίου και της Μονεμβασιάς, των τελευταίων προγεφυρωμάτων τους στην Πελοπόνννησο, το 1537. Ένα χρόνο ενωρίτερα, οι Οθωμανοί είχαν υπογράψει με το βασιλιά της Γαλλίας Φραγκίσκο τον Α’ το καθεστώς των Διομολογήσεων , παρέχοντας εμπορικά προνόμια στο κράτος της Γαλλίας και λαμβάνοντας ιδιαίτερο γαλλικό εξοπλισμό για την επεκτατική τους δράση
Έχοντας εξασφαλίσει τη συνεργασία του με το Φραγκίσκο τον Α’ ο Σουλεϊμάν, συνεχίζει την εκκαθάρισή των Βενετών στο Αιγαίο. Το 1566 έχει σειρά η Χίος,νησί με προνομιακή θέση στους θαλάσσιους δρόμους και μεγάλη χριστιανική βάση με γενουάτικη επιρροή. Η κατάληψη της Χίου είχε σαν αποτέλεσμα την πλήρη κατάρρευση του δουκάτου του Αιγαίου, που ήταν υπό φραγκική ηγεμονία και το σχηματισμό του Εγιαλέτι της Άσπρης θάλασσας, νέου δεδομένου της κυριαρχίας της μουσουλμανικής στην Ανατολική πτέρυγα της Μεσογείου και της εν γένει επεκτατικής δυναμικής της. Πράγμα που επιβεβαιώθηκε στην προσπάθειά του τουρκικού επεκτατισμού να καταλάβει τη Μάλτα, που βρισκόταν υπό την κυριαρχία των ιπποτών του Αγίου Ιωάννη της Ιερουσαλήμ,από το 1530 , γνωστών ως Οσπιτάλιοι ή Ιωαννίτες, αλλά απέτυχε παρά του μεγάλου αριθμού δυνάμεων που διέθεσε.
Τέλος μια δεύτερη εκστρατεία κατά της Βιέννης δεν είχε την αναμενόμενη εξέλιξη, γιατί ο Σουλεϊμάν πέθανε κατά τη διάρκεια της επιχείρησης και ο γιός του Σελίμ ο Β’ συνθηκολόγησε με τους Αψβούργους στα 1568.
Το 1570 ο Σελίμ ο Β’ θα εκστρατεύσει κατά της Κύπρου, σιτοβολώνα του βενετικού κράτους και καταφύγιου των χριστιανών πειρατών. Η ελεεινή κατάσταση των αγροτών και η έλλειψη ανεφοδιασμού συνέβαλαν στην υποδούλωση του νησιού στους Τούρκους το 1571.
Η κατάληψη της Κύπρου απο τους Οθωμανούς προκάλεσε μίας σταυροφορίας (Sacra Liga Antiturca) από τον Πάπα , τους Βενετούς , τις ιταλικές πόλεις, την Αυστρία, το Φίλιππο Β’ της Ισπανίας εναντίο της Τουρκίας
Ο ενωμένος χριστιανικός στόλος ‘’αήττητη αρμάδα’’, με επικεφαλής τον αρχιναύαρχο Δον Ζουάν ή Δον Χουάν, κατόρθωσε να νικήσει, μέσα στα όρια της επικράτειάς τους , τις οθωμανικές ναυτικές δυνάμεις στις 7 Οκτωβρίου 1571, στη Ναύπακτο καταρρίπτοντας έτσι το μύθο του άτρωτου των Τούρκων. Η μεγάλη όμως αυτή ναυτική νίκη δεν είχε άμεσα στρατηγικά αποτελέσματα, γιατί η συμμαχία δεν κράτησε για πολύ, αφού η καθεμιά από τις ενωμένες χριστιανικές δυνάμεις, για τους δικούς της λόγους, εγκατέλειψε τον αγώνα κατά των Τούρκων.Η Βενετία μάλιστα το 1573 αναγκάστηκε να αναθεωρήσει τη σχέση της με την Τουρκία ,μιας και το εμπόριό της στην Ανατολή βαλλόταν άμεσα με την διαρκή μεταξύ τους αντιπαλότητα. Οι αποικίες της πλέον περιορίζονταν
στην Τήνο, στην Κρήτη, στα Κύθηρα και στα νησιά του Ιονίου ,εκτός από τη Λευκάδα. Άλλωστε ακόμη και η γερμανική αυτοκρατορία, παρά τις αντιθέσεις της με τους Οθωμανούς μέχρι πρότινος, είχε αποκαταστήσει , έστω και προσωρινά , ειρηνικές σχέσεις μαζί τους
Ετσι ως μόνος εχθρός της οθωμανικής Αυτοκρατορίας παρέμεινε η Ισπανία, που παρά το υπερατλαντικό ενδιαφέρον της, διέβλεπε τον κίνδυνο κατάκτησης από τους Τούρκους των γειτνιαζόντων προς αυτήν Αφρικανικών ακτών και πλήρης κυριάρχησής τους στη Μεσόγειο
Κάτω απο αυτές τις συνθήκες οι Τούρκοι, μετά μάλιστα και από την ανάκαμψη της δύναμης της Αυτοκρατορίας τους, επι Μουράτ Δ’(1623-1640 ) και του διαδόχου του Μωάμεθ Ιμπραήμ Α’(1640-1648),βρίσκουν το έδαφος πρόσφορο ,για να ανασυντάξουν τις δυνάμεις τους με σκοπό την κατάκτηση της Κρήτης(1645-1669), τελευταίου προπύργιου των βενετικών συμφερόντων στην οθωμανική Ανατολική Μεσόγειο.
