Σε προηγούμενα σημειώματα είχαμε αναλύσει την επισιτιστική ανασφάλεια και την ενεργειακή φτώχεια, που ήταν τα βασικά γεγονότα του χρόνου που πέρασε. Διαβάζουμε λοιπόν σε Δελτίο Τύπου της Κομισιόν στις 04/05/2023, με τίτλο «Σε υψηλό 7ετίας ο αριθμός των ανθρώπων που αντιμετωπίζουν οξεία επισιτιστική ανασφάλεια, σύμφωνα με έκθεση», μια θλιβερή είδηση που μόνο αδαείς δεν έχουν κατανοήσει μέχρι σήμερα. Ας δούμε περί τίνος πρόκειται.
Στο δελτίο τύπου που αναφερόμαστε, φαίνεται ξεκάθαρα το μήνυμα που περνά η τελευταία Παγκόσμια Έκθεση για τις Επισιτιστικές Κρίσεις, που ανεβάζει σε περίπου 258 εκατομμύρια ανθρώπους, σε 58 χώρες αντιμετώπιζαν υψηλά επίπεδα οξείας επισιτιστικής ανασφάλειας το 2022. Και αυτό κάνει αναγκαία επείγουσα βοήθεια. Και βέβαια, η έκθεση δεν παραλείπει να αναφερθεί στις αιτίες που πυροδότησαν την κατάσταση αυτή, ήτοι την πανδημία του κορονοϊού και τον πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας.
Αλλά και πρόσθετοι λόγοι ,όπως ακραίες καιρικές συνθήκες και ένοπλες συγκρούσεις οδηγούν εκατομμύρια ανθρώπους σε οξεία επισιτιστική ανασφάλεια και υποσιτισμό.
Η έκθεση εκπονήθηκε από το Παγκόσμιο Δίκτυο κατά των Επισιτιστικών Κρίσεων, το οποίο συστάθηκε το 2016 από την Ευρωπαϊκή Ένωση, τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών και το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα.
Ακόμη, στο δελτίο τύπου η Κομισιόν αναπτύσσει τις δράσεις που έχει αναλάβει κατά το παρελθόν και κυρίως τα τελευταία χρόνια. Έτσι, για άλλη μια φορά μαθαίνουμε ότι η εκτελεστική εξουσία προωθεί βιώσιμα και ανθεκτικά συστήματα τροφίμων και στηρίζει τη στρατηγική αυτονομία των χωρών εταίρων. Δε λέει όμως ότι στις δράσεις αυτές περιλαμβάνονται και νέες ουσίες, όπως τα άλευρα από αλευροσκώληκες, γρύλους και άλλα έντομα και ζωύφια μέχρι και κατσαρίδες, ενώ από την άλλη, με πρόσχημα ακόμη και τον τουρισμό προχωρούν σε ακραία μέτρα, όπως η μείωση των οικόσιτων ζώων, ικανή να αποδεσμεύσει σημαντικές ποσότητες πρωτεϊνούχων τροφίμων για τις λιγότερο εύπορες περιοχές και χώρες του κόσμου.
Παραθέτουμε τις φάσεις που διευκρινίζουν με εξαιρετικά έξυπνο τρόπο την κατάσταση στην οποία μπορεί να περιέλθουν τμήματα πληθυσμών και τι πρέπει να γίνει σε αυτές τι περιπτώσεις1. Οι ειδικοί μιλούν για 5 φάσεις, ως εξής:
Φάση 1 ΕΛΑΧΙΣΤΗ (MINIMAL): Τα νοικοκυριά είναι σε θέση να καλύψουν βασικές επισιτιστικές και μη επισιτιστικές ανάγκες χωρίς να συμμετέχουν σε άτυπες και μη βιώσιμες στρατηγικές πρόσβασης σε τρόφιμα και εισόδημα. Για τη φάση αυτή δεν απαιτείται πρόσθετη ενέργεια.
Φάση 2 ΥΠΟ ΠΙΕΣΗ (STRESSED): Τα νοικοκυριά έχουν ελάχιστα επαρκή κατανάλωση τροφίμων, αλλά δεν είναι σε θέση να αντέξουν οικονομικά ορισμένες βασικές δαπάνες εκτός τροφίμων χωρίς να συμμετάσχουν σε στρατηγικές αντιμετώπισης του άγχους. Στην περίπτωση της φάσης αυτής απαιτείται δράση για τη μείωση του κινδύνου καταστροφών και την προστασία των μέσων διαβίωσης
Φάση 3 ΚΡΙΣΗ (CRISIS): Τα νοικοκυριά έχουν κενά κατανάλωσης τροφίμων με υψηλό ή πάνω από το συνηθισμένο οξύ υποσιτισμό και υπερβάλλουσα θνησιμότητα. Ή αντιμετωπίζουν ακραία απώλεια περιουσιακών στοιχείων διαβίωσης, ή καταφεύγουν σε στρατηγικές αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης.
Φάση 4 ΕΚΤΑΚΤΗ ΑΝΑΓΚΗ (EMERGENCY): Τα νοικοκυριά έχουν μεγάλα κενά κατανάλωσης τροφίμων με αποτέλεσμα πολύ υψηλό οξύ υποσιτισμό και υπερβάλλουσα θνησιμότητα Ή αντιμετωπίζουν ακραία απώλεια περιουσιακών στοιχείων διαβίωσης Ή καταφεύγουν σε στρατηγικές αντιμετώπισης έκτακτης ανάγκης.
Φάση 5 ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΗ / ΛΙΜΟΣ (CATASTROPHE /FAMINE): Τα νοικοκυριά έχουν ακραία έλλειψη τροφίμων και/ή άλλων βασικών αναγκών. Η πείνα, ο θάνατος, η ένδεια και τα εξαιρετικά κρίσιμα επίπεδα οξέος υποσιτισμού είναι εμφανή
Στις 3 τελευταίες φάσεις Απαιτείται επείγουσα δράση, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις. «Η επισιτιστική κρίση συμβαίνει όταν τα ποσοστά οξείας επισιτιστικής ανασφάλειας και υποσιτισμού αυξάνονται απότομα σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο, αυξάνοντας την ανάγκη για επείγουσα επισιτιστική βοήθεια. Μια επισιτιστική κρίση συνήθως πυροδοτείται από ένα σοκ ή συνδυασμό σοκ που επηρεάζουν έναν ή περισσότερους από τους πυλώνες της επισιτιστικής ασφάλειας: διαθεσιμότητα τροφίμων, πρόσβαση σε τρόφιμα, χρήση τροφίμων ή σταθερότητα τροφίμων.
Όλα αυτά μας οδηγούν να σκεφτούμε το απλό, ότι η ανθρωπιστική χρηματοδότηση για την καταπολέμηση της πείνας και του υποσιτισμού ωχριά σε σύγκριση με αυτό που χρειάζεται ο κόσμος.
Αυτή η κρίση απαιτεί θεμελιώδη, συστημική αλλαγή. Και σε αυτό το συμπέρασμα καταλήγει, εντελώς αβίαστα η έκθεση, με την υπόμνηση ότι είναι δυνατή η πρόοδος. Έχουμε τα δεδομένα και την τεχνογνωσία για να οικοδομήσουμε έναν πιο ανθεκτικό, χωρίς αποκλεισμούς, βιώσιμο κόσμο όπου η πείνα δεν έχει σπίτι – μεταξύ άλλων μέσω ισχυρότερων συστημάτων τροφίμων και μαζικών επενδύσεων στην επισιτιστική ασφάλεια και τη βελτίωση της διατροφής για όλους τους ανθρώπους, ανεξάρτητα από το πού ζουν. Και μάλιστα αν σκεφτεί κανείς ότι ζούμε μέσα στην πολυτέλεια της εκπληκτικής τεχνολογικής ανάπτυξης, μόνο η συλλογική δράση και δέσμευση για αλλαγή, μπορεί να διασφαλίσει ότι κάθε άτομο, παντού, έχει πρόσβαση στις πιο βασικές ανθρώπινες ανάγκες: τρόφιμα και διατροφή.
Αλλιώς σε κανέναν από εμάς δεν πρέπει να τίθεται το ερώτημα γιατί οι απελπισμένοι αυτοί άνθρωποι τρέχουν προς την Ευρώπη και πνίγονται στις θάλασσες.
1 https://www.fsinplatform.org/
report/global-report-food-crises-2023/
