Από το 2013 άρχισεν η κρίση μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Το 2014 η Ρωσία κατέλαβε την Κριμαίαν. Από τότε οι σχέσεις μεταξύ των δυο χωρών είναι τεταμένες.
Τα προβλήματα της Ουκρανίας είναι ένα πρόβλημα σύγκρουσης των συμφερόντων των Δυνάμεων, της Ρωσίας, αφ’ ενός, που είναι γείτονας της Ουκρανίας και έχει πολλά συμφέροντα σ’ αυτήν, και των Δυτικών Δυνάμεων, δηλαδή των ΗΠΑ και της ΕΕ και της στρατιωτικής υποδομής, του ΝΑΤΟ, αφ’ ετέρου. Ο καθένας προσπαθεί να δικαιολογήσει τη στάση του με διάφορα επιχειρήματα, στην ουσίαν, όμως, όπως σ’ όλα τα προβλήματα των διεθνών σχέσεων, είναι θέμα συμφερόντων.
Ως επιχειρήματα, οι μεν Ρώσοι, στηρίζονται στη γειτονία και στις μακροχρόνιες σχέσεις μεταξύ των δυο λαών. Οι δε Δυτικοί μιλούν για ανθρώπινα δικαιώματα, δημοκρατικό πολίτευμα και την όλη συμπεριφορά του κ. Πούτιν.
Τελευταία υπήρξεν πάλι απειλή για επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανίαν. 100,000 Ρώσοι στρατιώτες παρατάχθηκαν στην Ουκρανική μεθόριον από την άνοιξη του 2021. Από τότε, όμως, οι Δυτικές Δυνάμεις υπερασπίζονται τις θέσεις της Ουκρανίας και οι Ουκρανοί αισθάνονται λιγότερον αδύνατοι έναντι των Ρώσων. Στις 12 Ιανουαρίου 2022 έλαβε χώρα η συνάντηση κορυφής μεταξύ της Ρωσίας και του ΝΑΤΟ στην οποίαν οι δυο πλευρές δεν συμφώνησαν μεν αλλά δεν διάκοψαν τις
συνομιλίες δε. Εφ’ όσον οι συνομιλίες συνεχίζονται οι Ουκρανοί πιστεύουν ότι δεν μπορεί να υπάρξει Ρωσική επιχείρηση εναντίον τους.
Όπως ελέχθη προηγουμένως οι αντίπαλες Δυνάμεις, ήτοι οι Δυτικές Δυνάμεις και η Ρωσία, έχουν τα δικά τους συμφέροντα στην Ουκρανία. Το κύριο πρόβλημα είναι ο καθένας των αντιπάλων να φέρει την Ουκρανία στο στρατόπεδό του. Μια από τις προσπάθειες της Δύσης είναι να προσελκύσει την Ουκρανία στο ΝΑΤΟ και γενικά με τη Δύση.
Ως είναι γνωστό η Ουκρανία για χρόνια είχε και για πολλούς λόγους έχει πολλές σχέσεις με τη Ρωσία. Οι Ουκρανοί θεωρούσαν την Ρωσία φιλική χώρα. Πριν από την παρούσα διαμάχη, η οποία ήδη έχει σαν αποτέλεσμα 13,000 νεκρούς, 80% των Ουκρανών θεωρούσαν τους εαυτούς τους φίλους της Ρωσίας, σύμφωνα με μια μελέτη του 2021. Τα πράγματα άλλαξαν και σύμφωνα με την ίδια μελέτη σήμερα μόνο 8% θεωρούν τη Ρωσία φιλική χώρα (βλ. Faustine Vincent, “Kiev se Felicite de «l’unite» de ses partienaires face a Moscou”, Le Monde, 14 janvrier, 2022, σελ. 4). Επίσης πριν από την διαμάχη και σύμφωνα με την ίδια μελέτη λιγότερο από 20% ήθελαν να γίνει η χώρα μέλος του ΝΑΤΟ ενώ σύμφωνα με αυτή τη μελέτη τώρα πέραν των 50% επιθυμούν να εισέλθουν στο ΝΑΤΟ.
Αυτή είναι η κατάσταση σήμερα. Το λυπηρόν είναι ότι σ’ όλες τις περιπτώσεις η Ουκρανία είναι το μήλο της Έριδος των συμφερόντων των Δυνάμεων.
*Ο δρ Χρίστος Α. Θεοδούλου είναι barrister-at-law (Lincoln’s Inn, London), διδάκτωρ Πολιτικών Επιστημών & Διεθνών Σχέσεων (Η.Ε.Ι., Γενεύης, Ελβετίας), πρώην μέλος της Γραμματείας του ΟΗΕ στο Τμήμα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων
