Πόλος έλξης το καλοκαίρι για ντόπιους και επισκέπτες εκείνος ο τόπος. Στο βάθος της ρεματιάς ανατολικά από το Βενετσιάνικο Castel Apicorno. Ανάμεσα στις Καλύβες και την Αλμυρίδα τ’ Αποκόρωνα.
Τα τελευταία χρόνια γνωρίζει μεγάλη ανάπτυξη με την ανέγερση πολυάριθμων ξενοδοχείων.
Τοπωνυμικά αποκαλείται «Κερά» και φημίζεται για μια από τις τελευταίες βοτσαλωτές παραλίες.
Κάθε χρόνο, την πρώτη Λαμπριάτικη Παρασκευή, η περιοχή φορά τα καλά της για να τιμήσει τη χάρη της Ζωοδόχου Πηγής.
Ταπεινός φύλακας της εκκλησιάς, πλάι στο κύμα, το καμπαναριό. Αναμετράται με τα στοιχεία της φύσης καθημερινά και δεν παραλείπει να στολίζει με μελωδίες θεϊκές την πλούσια, από συναισθήματα, ψυχή μας τούτες τις μέρες. Σήμανε τον εσπερινό μα και την πανήγυρη, μαζεύοντας στα μπροσπόδια του τους προσκυνητές.
Μια φορά κι έναν καιρό ήταν εδώ ένα μικρό μοναστήρι. Οι μοναχοί, όπως οι δύσκολοι καιροί επέτασσαν, βοηθούσαν τους οχυρωμένους Βενετούς στη νησίδα της Σούδας, σαν ένδειξη αντίστασης στον Τούρκο κατακτητή. Εκείνος το έμαθε και τους τιμώρησε καταστρέφοντας το μοναστήρι.
Ταξίδεψε μέσα στο χρόνο σαν δίκλιτος ναός, από τον 19ο αιώνα. Το νότιο κεντρικό κλίτος αφιερωμένο στην Ζωοδόχο Πηγή – τη δική μας «Παναγία την Κερά» – και το βόρειο στον Άγιο Νικόλαο.
Χρόνια πριν, ταπεινοί προσκυνητές στη χάρη Της, τέτοιες μέρες περπατούσαν μεγάλες αποστάσεις από τα γύρω χωριά για να εκκλησιαστούν και να εκτελέσουν το τάμα τους. Είναι φημισμένο το πανηγύρι που γινόταν τριγύρω από το ναό για δυο συνεχόμενες μέρες.
Το 1998 η 28η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Χανίων σε συνεργασία με την Ενορία Καλυβών, ξεκίνησε τις εργασίες αναστύλωσης και ανάδειξης του ναού. Επιβλέποντες ο Μιχάλης Ανδριανάκης επίτιμος έφορος αρχαιοτήτων, ο αείμνηστος αρχαιολόγος Κώστας Ψαράκης και η αρχιτέκτονας Μαριάννα Αγγελάκη. Αξίζει να σημειωθεί πως η αγαστή συνεργασία της Εφορείας αρχαιοτήτων και της τοπικής εκκλησίας, προεξάρχοντος του πατέρα Μιχαήλ Βλαβογιλάκη, πάντα οδηγούσε στην ανάδειξη μνημείων. Κατά τις εργασίες, στα θεμέλια ανακαλύφθηκαν λείψανα τρίκλιτης θολοσκέπαστης βασιλικής του 8ου αιώνα τα οποία αναδείχθηκαν και σήμερα ο προσκυνητής μπορεί να τα δει από το ειδικά διαμορφωμένο ξύλινο δάπεδο της εκκλησίας. Στον προαύλειο χώρο βρέθηκαν πολλοί τάφοι με οστά και αντικείμενα του μοναστηριού.
Μα οι θρύλοι τελειωμό δεν έχουν σε τούτο εδώ τον τόπο.
Ήτανε λέει κάποτε – τον καιρό των πειρατών – μεγάλο πειρατικό καράβι κι αρμένιζε τις θάλασσες. Ώσπου μια μέρα ξεκίνησε με σκοπό να λεηλατήσει και να κουρσέψει το ναό της Παναγίας της Κεράς. Μα η δύναμη της Παναγιάς και οι προσευχές τού ηγούμενου της μονής απέτρεψαν τη λεηλασία και η Παναγιά πέτρωσε το καράβι. Και από τότε στέκει εκεί, βορειοδυτικά της εκκλησίας, ο «κάραβος» των ντόπιων – πετρωμένος και επιβλητικός – να θυμίζει πως πάντα η πίστη σώζει. Με μοναδική συντροφιά τα γλαροπούλια σαν να θέλουν και εκείνα να κρατήσουν ζωντανό το θρύλο που τον περιβάλει.
Σ.Σ.
• Ευχαριστίες στον επίτιμο έφορο αρχαιοτήτων κ. Ανδριανάκη για τις πολύτιμες ιστορικές πληροφορίες του.
• Οι ασπρόμαυρες φωτογραφίες ανήκουν στο προσωπικό αρχείο του κ. Σπύρου Καστρινάκη και η παλιά μορφή του ναού στο αρχείο του κ. Ανδριανάκη.
