Δεν είναι λίγοι εκείνοι οι γονείς που θεωρούν ότι η σχέση με την παράδοση είναι κάτι ξεπερασμένο και άχρηστο. Έτσι οτιδήποτε προγονικό και παραδοσιακό προτιμούν να το αφήσουν στην άκρη δίνοντας προτεραιότητα σε ξενόφερτες συνήθειες, μοντέρνες, οι οποίες στο όνομα του νεοτερισμού ριζώνουν και επιβιώνουν.
Με τη βιομηχανική επανάσταση, την τεχνολογία που καλπάζει και την ψηφιακή ζωή που κυριαρχεί, η παράδοση αποδυναμώνεται. Η αναπτυσσόμενη καταναλωτική κοινωνία, η υλιστική εποχή που διανύουμε βοηθάει σε αυτή την αποδυνάμωση αφού καταφέρνει και υπαγορεύει έναν τρόπο ζωής βασισμένο σε διεθνή πρότυπα και συνήθειες. Το παιδί που κάποτε διασκέδαζε με το θέατρο σκιών τώρα πια διασκεδάζει με το τάμπλετ και τα ηλεκτρονικά παιχνίδια που απλόχερα του χαρίζονται. Το τραγούδι που έχει γίνει της “μόδας” -κι ας έχει τον πιο ρηχό στίχο- κερδίζει το δημοτικό, παραδοσιακό τραγούδι ακόμα και στα πέναλντι(!) αφού θεωρείται “παλιό” κι αναχρονιστικό. Το ταχίνι έχει δώσει τη θέση του στο φυστικοβούτυρο και το κρυφτό έχει ξεθωριάσει στο όνομα του play station!
Σε έναν κόσμο που διαρκώς εξελίσσεται και μεταβάλλεται είναι πολύ λογικό κάποια πράγματα να αλλάζουν. Να μεταμορφώνονται. Να εκσυγχρονίζονται. Κι όμως σε αυτό τον κόσμο η παράδοση μπορεί να συνυπάρχει στην σύγχρονη κοινωνία. Δίχως να θυμίζει απλά μια νοσταλγική εποχή των παππούδων και των γιαγιάδων μας.
Η διατήρηση των στοιχείων της πολιτισμικής μας ταυτότητας είναι εύκολη υπόθεση όσο κι αν θεωρούμε ότι αυτό δεν είναι αναγκαίο.
Για παράδειγμα η μουσική παράδοση κάθε χώρας είναι ένας ξεχωριστός “τόπος” όπου μέσα εκεί ένα παιδί μπορεί να μάθει πολλά για τις ρίζες του. Όπως και το λαϊκό παραμύθι αποκαλύπτει και εμπνέει, συμμετέχοντας στη γλωσσική καλλιέργεια των παιδιών. Κι όλα αυτά σε μια απόλυτη ισορροπία με το σήμερα. Ποιoς είπε ότι η λύρα δεν μπορεί να συνυπάρχει με την ηλεκτρική κιθάρα; Ποιoς είπε πως η καλή νεράιδα δεν μπορεί να συναντήσει τον σούπερμαν σε ένα διαφορετικό σύμπαν.
Η παράδοση αποτελείται από την γλωσσική παράδοση, την πνευματική, τη λαογραφική, τη θρησκευτική, τις παροιμίες, την αρχιτεκτονική, τα έθιμα κ.ά. Κάθε ένα από αυτά τα πεδία είναι ένας συνδετικός κρίκος ανάμεσα στις γενιές που φεύγουν και στις γενιές που έρχονται.
Κάθε ένα από αυτά τα πεδία αναμοχλεύει μνήμες διατηρώντας την ιστορία και την κουλτούρα ενός τόπου. Παράδοση δεν σημαίνει συντηρητισμός. Παράδοση σημαίνει διατήρηση της ταυτότητας και μοίρασμα αξιών. Άς μην ξεχνάμε άλλωστε πως η παράδοση έχει διαμορφωθεί από τον λαό .
Η βιωματική σχέση με την παράδοση ξεκινάει μέσα στην οικογένεια, μέσα από τα απλά και τα καθημερινά. Με σεβασμό σε έννοιες και αξίες όπως είναι η ελευθερία. Κι όχι με οπισθοδρόμηση και πεποιθήσεις που προσβάλουν.
Δεν είναι δίκαιο να θεωρούμε “παραδοσιακό” την υποβάθμιση της γυναίκας σε πολίτη β’ κατηγορίας ή να θεωρούμε την συμβίωση ενός νέου ζευγαριού αμαρτία!
Αυτά δεν είναι παράδοση. Αυτά είναι επικίνδυνες αντιλήψεις.
Η παράδοση επιβιώνει μέσα από τον προφορικό λόγο. Οι ηλικιωμένοι μπορούν να γίνουν παράδειγμα προφορικής παράδοσης στα παιδιά.
Έχουν πολλά να μάθουν οι παππούδες στα εγγόνια τους από τον τρύγο μέχρι και το μάζεμα της ελιάς! Οι γονείς μπορούν με τα παιδιά τους να επισκεφθούν ένα μουσείο, να βρεθούν σε ένα λαϊκό πανηγύρι, να διηγηθούν ιστορίες που αντέχουν στον χρόνο, να υπενθυμίσουν ήθη και έθιμα που συναντάμε σε γιορτές, να γραφτούν με τα παιδιά τους σε έναν χορευτικό σύλλογο, να χρησιμοποιήσουν την τεχνολογία για να ανατρέξουν στο παρελθόν, να μιλήσουν για τα αινίγματα και τις παροιμίες και την σύνδεσή τους στο σήμερα, να ζωγραφίσουν την κυρά σαρακοστή και να φτιάξουν μαζί τους κουραμπιέδες, να τραγουδήσουν μαζί τους τα κάλαντα, να πλέξουν μαζί το μαγιάτικο στεφάνι, να γίνουν εφευρετικοί!
Κατανοώντας την παράδοση τα παιδιά μας κατανοούν και σέβονται τα διαφορετικά πολιτισμικά πεδία των συνανθρώπων μας. Κατανοώντας την παράδοση καλλιεργούν την συναισθηματική τους νοημοσύνη. Αγαπούν και σέβονται.
Ας μην φοβόμαστε λοιπόν αυτό το ταξίδι.
Ένα ταξίδι στις ρίζες, στα ήθη, στα έθιμα, στην ιστορία και στον πολιτισμό.
Ένα ταξίδι που μόνο γοητευτικό μπορεί να γίνει .
Καλό Πάσχα!
