ΣΤΟΝ ΚΑΙΡΟ ΤΗΣ ΠΑΝΔΗΜΙΑΣ
Είναι γεγονός ότι η περίοδος της πανδημίας, οδήγησε τους ανθρώπους σε αναθεώρηση του μέχρι τώρα τρόπου ζωής τους, αναδεικνύοντας νέες προτεραιότητες στην καθημερινότητα τους και αλλάζοντας συνολικά την αντίληψη τους για πολλές πτυχές της ζωής. Ανάμεσα στα άλλα, καθώς φαίνεται ότι και εδώ ισχύει η αρχαία ρήση« Ουδέν κακόν, αμιγές καλού», επανεκτιμήσαμε την αξία των δημοσίων αγαθών, είτε πρόκειται για το δημόσιο σύστημα υγείας και κοινωνικής φροντίδας, είτε για το δημόσιο σύστημα Παιδείας, είτε για το. δημόσιο χώρο.
Ειδικότερα η επανεκτίμηση της αξίας του δημοσίου χώρου στη συνείδηση του πολίτη, προέκυψε από την ανάγκη του να ανακαλύψει, ως αντίδοτο στον εγκλεισμό του, ένα νέο πεδίο ζωής και δραστηριοτήτων έξω από την κατοικία του, τον ιδιωτικό του χώρο ψυχαγωγίας, τη νέα τεχνολογία και το διαδίκτυο.
Μια τέτοια περίπτωση, επαναπροσδιορισμού της αξίας του περιαστικού ελεύθερου χώρου της πόλης των Χανίων, αποτελεί αναμφισβήτητα η περιοχή της παραλίας του Βλητέ Σούδας από την Ακαδημία του εμπορικού Ναυτικού και το Συμμαχικό Νεκροταφείο έως και την περιοχή του ποταμού Μορώνη και του Δημοτικού Ναυταθλητικού Κέντρου.
Αυτό μπορεί κανείς εύκολα να το διαπιστώσει από την έκρηξη ζωής που παρατηρείται στην περιοχή τα δύο τελευταία χρόνια, με τους πολίτες να αξιοποιούν καθημερινά τις λειτουργίες και τις απίστευτες και αστείρευτες δυνατότητες που η περιοχή παρέχει για άθληση, εκτόνωση, διασκέδαση και ψυχαγωγία. Ακόμα η περιοχή έχει γίνει καθημερινός τόπος συνάντησης και διαλογικής συζήτησης των πολιτών, που χωρισμένοι σε πολύχρωμες παρέες με ανθρώπους όλων των ηλικιών, σφυρηλατούν φιλίες, μοιράζονται καθημερινές αγωνίες και απολαμβάνουν την ανθρώπινη επικοινωνία σε ένα πανέμορφο φυσικό τοπίο ενισχύοντας παράλληλα την απούσα στις μέρες μας κοινωνική συνοχή. Τα ήσυχα μάλιστα καλοκαιρινά βράδια με τις χαρούμενες φωνές και τις μουσικές από τα γλέντια των πολιτών να διαταράσσουν την ησυχία της νύχτας και να ανακατεύονται με το φλοίσβο των κυμάτων, είναι σαν να μετακόμισαν οι παλιές γειτονιές της περιοχής στην παραλία, σε μια προσπάθεια των ανθρώπων τους να επαναπροσδιορίσουν τις σχέσεις τους απολαμβάνοντας τη φύση.
ΕΝΑΣ ΞΕΧΩΡΙΣΤΟΣ ΤΟΠΟΣ
Έτσι γεύονται τις φυσικές ομορφιές όλες τις ώρες της ημέρας σε ένα τόπο που ο θεός, με τα χαρίσματα που του έδωσε απλόχερα, απέδειξε έμπρακτα τη γενναιοδωρία του. Μοναδικές οι εικόνες ομορφιάς στη μικρή παρόχθια διαδρομή του υδροβιότοπου Μορώνη με πρωταγωνιστές τους τσικνιάδες, τις σκουφοβουτηχτάρες, τους κορμονάρους,τους βαλτόκιρκους, τους τρίγκες, τους στρειδοφάγους, τους χιονόλευκους ερωδιούς και τις νερόκοτες που πότε κάνουν βόλτες αμέριμνες στα ασημένια νερά του ποταμού και άλλοτε τρέχουν να κρυφτούν πίσω από τον πυκνό καλαμιώνα στη σκιά των αιωνόβιων ευκαλύπτων. Δίπλα η γειτόνισσα του ποταμού, η πλατιά αμμουδερή παραλία σε προνομιακή θέση για το αγνάντεμα του κόλπου της Σούδας αλλάζει μαγικά τις μορφές της ανάλογα με τις καιρικές συνθήκες επιφυλάσσοντας μοναδικές εκπλήξεις στους περιπατητές όλες τις εποχές του χρόνου. Προστιθέμενη αξία στο ακριβό κάδρο της φύσης ολόγυρα,το παρθένο κομμάτι γης στη βόρεια πλευρά της παραλίας που χαρίζει στους τυχερούς επισκέπτες τις μοσχοβολιές του σχίνου, της χαρουπιάς και της μυρτιάς ανακατεμένες με την αλμύρα της θάλασσας.
Ισχυρό μερίδιο στη διαμόρφωση της φυσιογνωμίας της περιοχής διεκδικεί, επίσης και η ιστορία με σήμα κατατεθέν για την παγκόσμια ειρήνη των λαών, το ευρισκόμενο εδώ Συμμαχικό Νεκροταφείο στο οποίο αναπαύονται, σύμφωνα με την υπάρχουσα σχετική επιγραφή, στη γη που δωρήθηκε από τον Ελληνικό λαό, 1527 ναύτες, στρατιώτες και αεροπόροι σύμμαχοι μας κατά τη διάρκεια του Β’ παγκοσμίου πολέμου. Ακόμα την περιοχή τίμησαν με τον ιδρώτα τους τόσο οι Μικρασιάτες ψαράδες που αξιοποίησαν τους ψαρότοπους που διέθετε με τις νέες τεχνικές ψαρέματος που κουβάλησαν από τη Μικρά Ασία, όσο και εκείνοι που ασχολήθηκαν με τη γεωργία και την κτηνοτροφία αξιοποιώντας με την εργατικότητα τους τις εκτάσεις γύρω από την παραλία, που τους δωρήθηκαν από το Ελληνικό Δημόσιο κατά την ανταλλαγή των πληθυσμών.
Κανείς επίσης δεν μπορεί να αγνοήσει την ιδιαίτερη πολιτιστική και κοινωνική αξία της περιοχής, καθώς μέχρι το 1970 αξιοποιείτο ανελλιπώς από τους κατοίκους της Σούδας, των Τσικαλαριών και του Νεροκούρου για κολύμπι αλλά και για τη διασκέδασή τους μέσα από συνάξεις και λαϊκά γλέντια κυρίως την Καθαρή Δευτέρα και την Πρωτομαγιά που συνετέλεσαν στη διαμόρφωση της κοινωνικής φυσιογνωμίας της ευρύτερης περιοχής.
Στη συνέχεια η απότομη οικιστική και πληθυσμιακή ανάπτυξη της περιοχής σε συνδυασμό με την ανεξέλεγκτη ρύπανση του λιμανιού της Σούδας συντέλεσε σταδιακά στην περιβαλλοντική υποβάθμιση της παραλίας.
Η ΠΑΡΑΛΙΑ ΣΗΜΕΡΑ
Σήμερα πενήντα χρόνια μετά η παραλία του Βλητέ ειδικότερα τους καλοκαιρινούς μήνες, φαίνεται ότι καλύπτει τις προσδοκίες των πολιτών για το δημόσιο χώρο με βάση τα δεδομένα που υπαγορεύουν οι συνθήκες της καθημερινότητας τους και οι ανάγκες που αυτές δημιουργούν. Στην κατεύθυνση αυτή έχει συντελέσει ουσιαστικά και η αναβαθμισμένη αισθητικά και περιβαλλοντικά εικόνα της παραλίας με τις φιλικές προς το περιβάλλον παρεμβάσεις τόσο των αυτοδιοικητικών αρχών όσο και των συλλόγων και φορέων της περιοχής με τη βοήθεια εθελοντών δημοτών.
Ακόμα η ολοκληρωτική εφαρμογή του συστήματος αποχέτευσης, εδώ και μια εικοσαετία συνετέλεσε ουσιαστικά στον καθαρισμό των υδάτων σε συνδυασμό με τους αυστηρότερους ελέγχους που γίνονται στη διαχείριση των αποβλήτων των πλοίων με βάση την κείμενη περιβαλλοντική νομοθεσία.
Η επέκταση επίσης της προβλήτας “Αδρία” σύμφωνα με την άποψη των ειδικών μελετητών συντέλεσε σταδιακά στην αύξηση του πλάτους της παραλίας δίνοντας περισσότερο χώρο στις ανθρώπινες δραστηριότητες αναψυχής σε αυτή.
Στο σημείο αυτό αξίζει να αναφερθεί ότι σύμφωνα με μελέτη του Μεταπτυχιακού Τμήματος Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο κόλπος της Σούδας παρά τις έντονες περιβαλλοντικές πιέσεις που δέχεται, λόγω του μεγέθους του, του επαρκούς βάθους του και των έντονων υπογείων ρευμάτων του, αποτελεί ένα πλούσιο οικοσύστημα στο οποίο ζουν, αναπτύσσονται και αναπαράγονται πλήθος οργανισμών τόσο της χλωρίδας, όσο και της πανίδας της περιοχής.
Ανεξάρτητα από όλα αυτά, βασική αιτία της επανεκτίμησης της αξίας της παραλίας στις συνειδήσεις των πολιτών, θα μπορούσε να θεωρηθεί ακόμα η ακρίβεια του κόστους διαβίωσης και η οικονομική κρίση που δεν ευνοεί τις μετακινήσεις για τα φτωχά νοικοκυριά.
Η ΕΠΟΜΕΝΗ ΜΕΡΑ
Με βάση τα παραπάνω, ο σημαντικός αυτός δημόσιος χώρος μπορεί να συντελέσει στη διαμόρφωση της αναγκαίας ισορροπίας μεταξύ του φυσικού και δομημένου περιβάλλοντος της περιοχής συντελώντας καθοριστικά στην κοινωνική ευημερία, στη σωματική και ψυχική υγεία των κατοίκων και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής τους. Η επικείμενη διαμόρφωση των εκβολών του ποταμού Μορώνη είναι ένα έργο που μπορεί να συντελέσει προς την κατεύθυνση αυτή, αρκεί οι όποιες παρεμβάσεις πραγματοποιηθούν, να στηριχθούν στην αναγκαία οικολογική προσέγγιση που σέβεται την ανεκτίμητη αξία του Υδροβιότοπου για την περιοχή. Στην ίδια κατεύθυνση θα πρέπει να κινηθεί και ο όποιος σχεδιασμός για περαιτέρω αναβάθμιση της περιοχής, λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η παραλία του Βλητέ αποτελεί ένα μικρό μόνο τμήμα ενός ελεύθερου δημοσίου χώρου με ιδιαίτερες αναπτυξιακές δυνατότητες που ξεκινά από το επιβατικό λιμάνι και φτάνει στην Ακαδημία Εμπορικού Ναυτικού. Ζητούμενο είναι επίσης, ο τρόπος διαχείρισης της παραλίας με γνώμονα την αισθητική αναβάθμιση αυτής και την ουσιαστική προστασία της συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση της αειφορίας και της βιοποικιλότητας της περιοχής.
Σε κάθε περίπτωση ένα σημαντικό βήμα, που προσδίδει αισιοδοξία για το μέλλον της περιοχής, έχει επιτευχθεί με το καθημερινό ενδιαφέρον μεγάλης μερίδας πολιτών προς αυτήν, καθώς την βιώνουν ως κοινή φυσική κληρονομιά με ό,τι αυτό συνεπάγεται!
Βιβλιογραφία
1.Στη Σούδα στην παραλία του Βλητέ, εργασία των μαθητών της ΣΤ’ τάξης του 2ου Δημ. Σχολείου Σούδας, Υπεύθυνος εκπαιδευτικός Κουντουράκης Νίκος, σχ. Έτος 1997-1998
2.Ερευνητικό πρόγραμμα«Προστασία των Νησιωτικών Υγροτόπων της Ελλάδας», Ανάλυση της υφιστάμενης κατάστασης και προτάσεις για την αποκατάσταση, προστασία και ορθολογική διαχείριση του υγρότοπου«Εκβολή ποταμού Μορώνη», Νομός Χανίων, Δήμος Σούδας, WWF, 2010
3.Διερεύνηση υφιστάμενης περιβαλλοντικής κατάστασης του κόλπου της Σούδας, Ε.Κ.Π.Α, Διατμηματικό Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα σπουδών στην ωκεανογραφία, ερευνητικός υπεύθυνος, Στέλιος Κατσανεβάκης, Αθήνα, 2007
*Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος
