Όλα είναι έτοιμα για την έναρξη των μαθημάτων. Αξίζουν συγχαρητήρια σε όσες και όσους φρόντισαν για τις ανακαινίσεις και τις επισκευές των σχολικών κτηρίων, την παραλαβή των βιβλίων και του υλικού και φυσικά τους διορισμούς των εκπαιδευτικών.’
«Δεν λείπει τίποτα από τα σχολεία. Φέτος τα πρόλαβαν όλα», μου λέει ένας περήφανος παππούς του οποίου η εγγονή θα πάει στην Α’ Δημοτικού.
«Ίσως» του απαντώ. «Θα δείξει».
Στην εύλογη απορία όλης της παρέας αποφάσισα να τους αφηγηθώ -και σε σας- μια φανταστική συζήτηση που έγινε στο γραφείο των δασκάλων σε ένα σχολείο.
Μέρος Α
Η σκηνή στο γραφείο των δασκάλων ενός σχολείου. Είναι αρχή του σχολικού έτους. Μια ομάδα εκπαιδευτικών σχολιάζει την επίδοση ενός εννιάχρονου μαθητή που δυσκολευόταν το περασμένο σχολικό έτος.
Κάθε εκπαιδευτικός προσπαθεί να εξηγήσει την έλλειψη προόδου που παρουσίασε ο μικρός Αλέξανδρος (τα ονόματα στο σημείωμα είναι φανταστικά). Κάθε ένας και κάθε μια εκπαιδευτικός αντιμετώπισε την περίπτωση από τη δική του μοναδική σκοπιά.
• «Ο Αλέξανδρος δεν μαθαίνει, επειδή δεν μπορεί να συγκεντρωθεί» λέει πρώτη, η δασκάλα του.
• «Νομίζω ότι ήταν απλά έλλειψη ενδιαφέροντος» απαντά ένας συνάδελφός της.
• «Δεν είχε κίνητρα, ούτε ενδογενή, ούτε εξωγενή» σχολιάζει μια κυρία.
• «Μπα, δεν είναι αυτό, απλά δεν προσπαθεί, είναι κλασσικός τεμπελάκος» συμπληρώνει κάποιος άλλος.
Τη σκυτάλη των σχολίων παίρνουν οι υπόλοιποι εκπαιδευτικοί.
• «Φταίει το οικογενειακό του περιβάλλον, τα ίδια έκανε κι ο μεγαλύτερος του αδελφός ο Νίκος».
• «Δεν συμφωνώ. Η αδελφή του η Μαρία ήταν η καλύτερη μαθήτρια στην τάξη της».
• «Τα κορίτσια αυτής της ηλικίας μαθαίνουν καλύτερα από τα αγόρια».
• «Κάτι άλλο φταίει. Ο Αλέξανδρος δεν έχει αναπτύξει βασικές γνωστικές δεξιότητες, φαίνεται να προσπαθεί όσο μπορεί, αλλά γενικά είναι ένας αργός μαθητής».
• «Στο ποδόσφαιρο όμως είναι πρώτος παίκτης, βλέπεις δεν χρειάζεται κι ιδιαίτερη ικανότητα για να μάθει να παίζει μπάλα».
• «Α, δεν συμφωνώ το παιχνίδι και το ποδόσφαιρο απαιτεί κιναισθητική δεξιότητα κι είναι τελείως διαφορετικό από το να μαθαίνεις τα μαθήματα του σχολείου».
• «Εγώ πιστεύω ότι φταίει το γεγονός ότι ο Αλέξανδρος έλειψε λόγω κορωνοϊού και δεν αναπλήρωσε τα κενά του».
• «Το πρόβλημα του Αλέξανδρου είναι ότι όταν ήταν μικρός χτύπησε στο κεφάλι κι αυτό είναι που τον εμποδίζει να μαθαίνει».
• «Ξέρετε όλοι ότι αντιμετωπίζουμε μια γενική αδιαφορία από τους μαθητές, ίσως να είναι η προσκόλλησή τους στις οθόνες…».
• «Φταίμε και εμείς, δυσκολευόμαστε να προσαρμοζόμαστε στις συνεχείς αλλαγές, παλαιότερα ήταν απλούστερα…».
• «Προσωπικά πιστεύω ότι φταίνε τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και η τηλεόραση, δεν κοιμούνται αρκετά κι άντε να βρουν χρόνο για τα μαθήματά τους».
• «Δεν συμφωνώ με κανένα σας. Την αποκλειστική ευθύνη την έχουν οι γονείς των παιδιών που όφειλαν να τους δημιουργήσουν εσωτερικά κίνητρα από μικρή ηλικία».
Μέρος Β
Σε αυτό το σημείο φεύγει η δασκάλα του μικρού Αλέξανδρου, αλλά η συζήτηση συνεχίζεται…
• «Παραδέχομαι ότι έχει ένα μερίδιο ευθύνης. Πέρυσι το μάθημα της ήταν βαρετό… ο Αλέξανδρος δεν είχε κίνητρο…».
• «Έχεις δίκιο, κατά ένα μέρος… δεν τους συμπεριφέρεται σαν άτομα με ιδιαιτερότητες, νομίζει ότι όλοι είναι το ίδιο».
• «Δεν είναι αυτό, δεν έχει τον έλεγχο της τάξης, δεν έχει δομή στη διδασκαλία της και οι μαθητές της δεν γνωρίζουν τι πρέπει να κάνουν. Άσε που δεν τους δίνει την δυνατότητα για πρωτοβουλίες, συνεργασία και ειδικές εργασίες…».
Οι ακροατές μου έμειναν ενεοί όπως τους είχα πάρει μονότερμα, διαπίστωσαν βέβαια ότι το θέμα μάθησης είναι αρκετά σύνθετο.
Η παρώθηση του Σεπτέμβρη
Πόσο διαφορετικό θα ήταν το περιβάλλον της μάθησης αν υπήρχε οργανωμένη παρώθηση μαθητών κάθε Σεπτέμβρη; Ιδιαίτερα των μαθητών της Α’ Γυμνασίου. Η παρώθηση των μαθητών, όλων των βαθμίδων, είναι η έμμεση επίδραση και η ενίσχυση τους (από τους εκπαιδευτικούς), είτε ταυτόχρονα με την διδακτική ερώτηση, είτε με λεκτικές ή μη λεκτικές διατυπώσεις και εκφράσεις. Οι μαθητές κινητοποιούνται από παράγοντες του περιβάλλοντος τους κι από τον εσωτερικό τους κόσμο.
Οι συναντήσεις των εκπαιδευτικών, παρωθητικές κατά μία έννοια, πριν την έναρξη των μαθημάτων είναι ευκαιρία για ανταλλαγή ιδεών σχετικά με την ενίσχυση συγκεκριμένων παιδιών.
Συμπερασματικά
✓ Κάθε άποψη που ακούστηκε στη “φανταστική” συζήτηση της ομάδας των εκπαιδευτικών μας αντιστοιχεί σε μια θεωρία της μάθησης.
✓ Κάτι που δεν ακούστηκε είναι ότι η απουσία μάθησης δεν μπορεί να οφείλεται σε ένα παράγοντα μόνο. Όλοι οι παράγοντες που αναφέρθηκαν επηρεάζουν σε διαφορετικό βαθμό κάθε μαθητή.
✓ Η αλληλεπίδραση όλων αυτών των παραγόντων είναι δεδομένη. Κάθε μαθητής, δέχεται μια δέσμη επιρροών τις οποίες καλείται να ελέγξει και να αφομοιώσει κάποιες.
✓ Ελπίδα οι μέντορες -ο νέος παράγοντας στην εκπαίδευση- να είναι επαρκείς και αποτελεσματικοί σαν σκηνοθέτες της μαθησιακής διαδικασίας και της παρώθησης του Σεπτεμβρίου.
✓ Το ζητούμενο είναι οι εκπαιδευτικοί μας να εφευρίσκουν τρόπους ακύρωσης των αρνητικών παραγόντων και αντίστοιχα ενίσχυσης των θετικών επιρροών της κάθε θεωρίας.
- Ο Κυρ. Βασιλομανωλάκης είναι Πτυχ. Ψυχολογίας-Ανάπτυξης Παιδιού, Master Εκπαίδευσης στη Διά Βίου Μάθηση. Τα βιβλία του ‘Μαθαίνω εύκολα΄ ‘Θυμάμαι εύκολα’ ‘Μελετώ αποτελεσματικά’ διατίθενται από το βιβλιοπωλείο Libraire. Επικοινωνία polygnosi@otenet.gr
