Τη Δευτέρα 2 Οκτωβρίου 2017 δημοσιεύτηκε άρθρο στα “Χ.Ν” (σελ. 4) με φωτογραφία που απεικονίζει 3 πελεκάνους από τη λίμνη της Αγιάς, και όχι “μια ομάδα πελαργών…” όπως αναγραφόταν. Το φετινό θέρος επισκέφτηκαν τον υδροβιότοπο της Αγιάς αρκετοί πελεκάνοι!
Oι πελεκάνοι συγκαταλέγονται ανάμεσα στα μεγαλύτερα πτηνά του ζωικού βασιλείου, τα οποία πετούν. Το βάρος τους φτάνει τα 15 κιλά και το μήκος γύρω στο 1,5 μ. Υπάρχουν 6 γνωστά είδη του γένους τους, απ’ αυτά δε τα 2 ζουν στην Ευρώπη.
Είναι ο Ροδοπελεκάνος (Pelecanus onocrotalus), 140-170 cm, ο οποίος κλωσσάει το καλοκαίρι στη Ρουμανία και στην Ελλάδα (Μικρή Πρέσπα) και διαχειμάζει στην Αφρική, και ο Αργυροπελεκάνος (Pelecanus crispus) 160-180 cm ο οποίος ζει στην Ελλάδα κλωσσάει ακόμη μόνο στον κόλπο της Αρτας και στη Μικρή Πρέσπα.
Και τα δυο είδη είναι υδρόβια έχουν κοντά και μυώδη πόδια, τα οποία φέρουν 4 δάκτυλα ενωμένα με νηκτική μεμβράνη. Κινούνται πολύ εύκολα μέσα στο νερό, δεν μπορούν όμως να βουτήξουν βαθύτερα από 0,6 μ. κάτω από την επιφάνεια. Το σώμα τους υφίσταται μεγάλη άνωση, επειδή φέρουν αεροφόρους σάκκους που μειώνουν το βάρος τους μέσα κι έξω από το νερό.
Αλλά δεν έχουν και ανάγκη να κάνουν βουτιές, γιατί τα μικρά τους μάτια είναι τοποθετημένα στη βάση του ράμφους και μόλις το βυθίσουν στο νερό, είναι σε θέση να βλέπουν καλά κάτω απ’ αυτό και να εντοπίζουν την λεία τους.
Εξω, στο στεγνό έδαφος ο πελεκάνος περπατά βαριά και αδέξια και η όλη εμφάνισή του είναι λίγο αστεία και κωμική, ενώ στον αέρα πετά με πολλή άνεση, ευκινησία και χάρη, επειδή και οι φτερούγες του έχουν μεγάλο άνοιγμα και τα κούφια κόκκαλα μαζί με τους πολυπληθείς αεροφόρους σάκους τον βοηθούν τόσο, όσο τον δυσκολεύουν μέσα στο νερό. Είναι αλήθεια ότι η απογείωση των πελεκάνων γίνεται κάπως αργά και όχι αμέσως άνετα, όταν όμως κερδίζουν λίγο ύψος εκμεταλλευόμενοι πάντα και τα θερμά ανοδικά ρεύματα του αέρα ή όταν γλιστρούν από ψηλά προς τα κάτω, πετούν σταθερά σίγουρα και χωρίς καμιά βιασύνη ή νευρικότητα. Εκείνο δε που προξενεί στον άνθρωπο τη μεγαλύτερη εντύπωση όταν πετούν πολλοί μαζί, είναι ο απόλυτος συγχρονισμός στις κινήσεις τους. Σαν να έχουν εκπαιδευθεί σε αεροπορική σχολή, όταν πετούν εκατοντάδες ολόκληρες πελεκάνων, διατηρούν την ίδια πάντα απόσταση και τον ίδιο σχηματισμό μεταξύ τους και κουνούν ταυτόχρονα τις φτερούγες λες και υπακούουν σε γυμναστικά παραγγέλματα!
Είναι γνωστό ότι βασική τροφή των πελεκάνων είναι αποκλειστικά τα ψάρια, μολονότι καμιά φορά τρώνε συμπληρωματικά και κανένα οστρακόδερμο. Είναι πολύ λαίμαργοι και αχόρταγοι, συχνά δε τρώνε τόσο πολύ γρήγορα που χάνουν την ισορροπία τους. Είναι επίσης αγελαία πτηνά σαν τους φοινικόπτερους (φλαμίγκο) κι έχουν πολύ ανεπτυγμένο το ένστικτο της κοινωνικής συνεργασίας και αλληλεγγύης. Εμπρακτη απόδειξη της συνεργατικότητάς τους αποτελεί η τεχνική που εφαρμόζουν στις θηρευτικές επιδρομές τους.
Σχηματίζονται ομάδες από 15-20 άτομα, τα οποία αρχίζουν να κολυμπούν το ένα δίπλα στο άλλο σ’ ευθεία γραμμή και σιγά-σιγά φτιάχνουν ημικύκλιο. Οσο προχωρούν, χτυπούν ζωηρά τις φτερούγες, κάνουν μικροβουτιές, αναταράζουν το νερό, τρομάζουν τα ψάρια και τα οδηγούν στα ρηχά, μόλις δε τα φέρουν στην όχθη, στενεύουν το ημικύκλιο και κλείνουν τον δρόμο διαφυγής τους. Τότε δεν έχουν παρά να βουτούν το ράμφος ανοιχτό στο νερό και μαζί με την απόχη – σάκο τους – να μαζεύουν.
Κατόπιν βγαίνουν όλοι μαζί από το νερό πάλι σε γραμμή.
Η τεχνική αυτή παρέχει σε κάθε πελεκάνο τη δυνατότητα να τρώγει τουλάχιστον 2 κιλά ψάρια την ημέρα. Οταν οι πελεκάνοι χορταίνουν και ικανοποιούν την πείνα τους, κάθονται στις όχθες ή στα κλαδιά κάποιου δέντρου, αναπαύονται, στεγνώνουν τα φτερά στον ήλιο και βλέπουν πάντα προς το νερό. Εδώ κάνουν συχνά συντροφιά μ’ άλλα ψαροπούλια και κυρίως με κορμοράνους.
