Η κατασκευή του Ανοικτού Κέντρου Εµπορίου στην πλατεία 1866 της πόλης µας την περίοδο αυτή, φέρνει στην επιφάνεια, εκτός των άλλων, και το θέµα της περιπλανώµενης οθωµανικής κρήνης µε την αναζήτηση και πάλι τοποθεσίας για την εγκατάστασή της.
Η κρήνη, όπως είναι γνωστό, καθαιρέθηκε το 1982 από τη φυσική της θέση η οποία ήταν στον περιβάλλοντα χώρο του σηµερινού Παραρτήµατος Προστασίας Παιδιών και Νέων Χανίων, στην περιοχή του Κουµπέ µε πρωτοβουλία του ∆ήµου Χανίων, προκειµένου να τοποθετεί στην πλατεία Σιντριβανίου της Παλιάς Πόλης, στη θέση της προϋπάρχουσας εκεί βενετσιάνικης. Ωστόσο αυτό δεν έγινε πράξη εξαιτίας των εύλογων, κατά την άποψή µας, αντιρρήσεων του Τοπικού Συµβουλίου Μνηµείων µε αποτέλεσµα η κρήνη να µεταφερθεί τελικά και να επανασυναρµολογηθεί στην πλατεία 1866. Η περίτεχνη Κρήνη στην αρχική της θέση εξυπηρετούσε τον τεκέ των Μεβλεβήδων που κτίστηκε και ξεκίνησε τη λειτουργία του το 1880, δηλαδή του µουσουλµανικού µοναστηριού ησυχαστηρίου των µοναχών της κοινότητας των διάσηµων χορευτών δερβίσηδων (Μεβλεβήδες), όπου ζούσαν µόνιµα οι µοναχοί και ο Μουφτής των Χανίων.
Ο χώρος συνδέεται επίσης µε τη λειτουργία του ιστορικού Ορφανοτροφείου Αρρένων Χανίων (σηµερινό Παράρτηµα Προστασίας Παιδιών και Νέων Χανίων), καθώς σε αυτόν στεγάζεται από την ίδρυσή του µέχρι σήµερα µε την κατάλληλη αναπαλαίωση του κτηρίου. Το ορφανοτροφείο Αρρένων Χανίων ιδρύθηκε το 1923 ( 3/10/1923, «Νέα Έρευνα»), στο πλαίσιο ενός εθνικού δικτύου ορφανοτροφείων που δηµιουργήθηκαν εκείνη την περίοδο στη χώρα µας προκειµένου να στεγάσουν τα ορφανά της Μικρασιατικής καταστροφής, αλλά και των πολέµων που είχαν προηγηθεί. Ωστόσο τα ορφανοτροφεία αυτά κάλυψαν στη συνέχεια και τις ανάγκες απόρων γηγενών οικογενειών τα δίσεκτα για την πατρίδα µας χρόνια που ακολούθησαν και αποτέλεσαν εστίες µόρφωσης και πολιτισµού στις πόλεις που δηµιουργήθηκαν. Κάτι ανάλογο συνέβη και στην πόλη µας, όπου το Ορφανοτροφείο Αρρένων Χανίων, κατά τη µακρόχρονη πορεία του, αποτέλεσε ενεργό και αναπόσπαστο κοµµάτι της ιστορίας, του πολιτισµού και της κοινωνικής ζωής της πόλης µας.
Αυτή λοιπόν η οθωµανική κρήνη, εκτός των άλλων συνδέεται και µε τις ανεξίτηλες µνήµες των 1200 παιδιών (τόσος υπολογίζεται περίπου ο αριθµός µέχρι την καθαίρεσή της) που έπιναν νερό από αυτή και που γύρω από τις διαδροµές του νερού της έστησαν τα όνειρά τους.
∆εν είναι δηλαδή η κρήνη µόνο αναπόσπαστο κοµµάτι του Οθωµανικού Συµπλέγµατος που µαζί µε το ιστορικά διατηρητέο µνηµείο του ξενώνα φιλοξενίας των παιδιών, το µικρό τουρµπέ που διασώζεται στον αύλειο χώρο που παρεµπιπτόντως χρήζει άµεσης συντήρησης καθώς και τη χαρακτηριστική δυτική είσοδο- Πυλώνα της αυλής του τεκέ αποτελούν µια πολιτιστική ενότητα. Είναι και τόπος µνήµης άρρηκτα δεµένος µε τη σηµερινή χρήση του χώρου.
Πληροφορίες επιβεβαιώνουν ότι η κρήνη µετά από την εκπόνηση σχετικής µελέτης θα µεταφερθεί στον ∆ηµοτικό µας κήπο µε ισχυρότερο ίσως επιχείρηµα τη µεγαλύτερη επισκεψιµότητα του µνηµείου στον χώρο αυτό.
Μήπως, όµως αυτό το επιχείρηµα ωχριά µπροστά στους λόγους επιστηµονικής και ηθικής δεοντολογίας που επιβάλλουν την επαναφορά της, έστω και τώρα, στη φυσική της τοποθεσία, δηλαδή στον αύλειο χώρο του σηµερινού Παραρτήµατος Παιδιών και Νέων Χανίων;
Αν µη τι άλλο λόγοι σεβασµού στην ιστορική µας µνήµη, καλή ή κακή…
* Η Μαρία Μαράκη είναι φιλόλογος, πρώην λυκειάρχης.
