Είναι γνωστή η μαύρη σελίδα της νεότερης ελληνικής ιστορίας στον 20ο αιώνα, η οποία αφορά στον Εθνικό Διχασμό του 1915. Τότε η Ελλάδα διχάστηκε σε «Βενιζελικούς», οι οποίοι υποστήριζαν την πολιτική Βενιζέλου για είσοδο της χώρας στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο (1914-1918) στο πλευρό της ΑΝΤΑΝΤ και «Αντιβενιζελικούς», οι οποίοι υποστήριζαν τον γερμανόφιλο βασιλιά Κωνσταντίνο και την πολιτική της ουδετερότητας. Η συνέχεια είναι επίσης γνωστή, με την τριετή κυβέρνηση Βενιζέλου (1917-1920) και την επάνοδο του βασιλιά με την νίκη του Λαϊκού Κόμματος («Αντιβενιζελικοί») στις εκλογές του 1920.
Στα Χανιά η φιλοβασιλική εφημερίδα «Νέα Έρευνα» πανηγυρίζει την επαναφορά του βασιλιά στο θρόνο, με πηχαίους τίτλους, όπως «Ο ΘΡΙΑΜΒΟΣ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΛΑΟΥ», «ΖΩΗΡΑΙ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΛΑΟΥ», ενώ ταυτόχρονα δημοσιεύει συγχαρητήριο τηλεγράφημα του Δημοτικού Συμβουλίου υπό τον Πρόεδρο Κωνσταντίνο Φούμη. Η πανηγυρική δοξολογία στον μητροπολιτικό ναό των «Εισοδίων της Θεοτόκου» ολοκληρώθηκε με ομιλίες (ένας εκ των ομιλητών ήταν και ο διευθυντής της «Νέας Έρευνας» Μιχάλης Φραντζεσκάκης) και μεγάλη στρατιωτική παρέλαση, με τη συνοδεία της Μουσικής της Φρουράς, η οποία παιάνιζε τον βασιλικό ύμνο «Του Αετού ο Γιός». Βέβαια, υπήρχαν και οι «χολιασμένοι», δηλαδή οι «Βενιζελικοί» (κυρίως καταστηματάρχες), οι οποίοι εκδήλωσαν τη δυσαρέσκειά τους αποφεύγοντας τον σημαιοστολισμό των μαγαζιών τους («Νέα Έρευνα» 8/12/1920).
Εκείνη την περίοδο ο «Ερασιτεχνικός Μουσικός Όμιλος» του ιδρυτή της «Μουσικής Χωροφυλακής» Αλφόνσο Ντι Μάϊο πρωταγωνιστούσε στα μουσικά δρώμενα της πόλης. Τον Φεβρουάριο ο όμιλος διοργάνωσε συναυλία προς τιμήν του Ντι Μάϊο με τη συμμετοχή του διάσημου τενόρου της ορχήστρας του Καΐρου Ερρίκου Κάραγιαν («Νέα Έρευνα» 9/2/1920). Το καλοκαίρι του 1920 στον Δημοτικό Κήπο η ορχήστρα του ομίλου παρουσίασε το εξής πρόγραμμα («Νέα Έρευνα» 6/6/1920):
«1) Εμβατήριον (Α. Ντι Μάϊο)
2) Ο κουρέας της Σεβίλης (όπερα, Ροσσίνι)
3) Πρόβαλε συ (σερενάτα, Χατζηαποστόλου)
4) Μαύρος Πρίγκιψ (ιντερμέδιο, Σαλβάστρα)
5) I Due Foscari (ποτ πουρί, Βέρντι)
6) Μαζούρκα».
Δύο μήνες αργότερα η δεξίωση της Δημοτικής Αρχής της πόλης στον Δημοτικό Κήπο φανέρωσε και τις χορευτικές προτιμήσεις της τοπικής κοινωνίας. Οι παρευρισκόμενοι διασκέδασαν χορεύοντας συρτό και πεντοζάλι με τη συνοδεία της λύρας, ενώ ταυτόχρονα γλέντησαν τρώγοντας αρνιά, τυριά και ψητά («Νέα Έρευνα» 1/8/1920).
Είναι φανερό ότι η εξευρωπαϊσμένη τοπική κοινωνία δεν απαρνείται την κρητική μουσικοχορευτική της παράδοση, η οποία συνυπάρχει αρμονικά με την ιταλική όπερα και την αθηναϊκή οπερέτα. Επίσης, οι πολιτικές αντιπαραθέσεις πάντα σοβούν, καθώς τα πολιτικά πάθη από ανέκαθεν σιγοκαίουν στις ελληνικές ψυχές…
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
