Η Πολιτική όρος αρχαιοελληνικός

Ο όρος πολιτική είναι σε όλους γνωστό ότι είναι όρος αρχαιοελληνικός και προέρχεται από τη λέξη πόλις και σημαίνει την διαδικασία ή φροντίδα των κοινών υποθέσεων μιας συγκεκριμένης περιοχής. Στην Αρχαία Αθήνα μάλιστα, η δραστηριότητα στην οποία αναφέρεται ο όρος αυτός επισημαίνεται ειδικότερα με τον όρο πολιτεύεσθαι και ο φορέας της ονομάζεται Πολιτικός που κατά τον Πλάτωνα, στο ομώνυμο έργο του, μετέχει κρίσεως και αρχής.

H  Αρχαία «πόλις – κράτος» ήταν ένας δυναμικός οργανισμός που επεδίωκε την ελευθερία και την αυτονομία της και την εξασφάλιση της εντελέχειας, δηλαδή της ολοκλήρωσης, παρέχοντας αφθονία και αυτάρκεια στα μέλη της.

Η ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
Ο Αριστοτέλης στο σύγγραμμα του «ΠΟΛΙΤΙΚΑ» περιέβαλλε την μελέτη του συνόλου των εννοιών και των θεσμών που αφορούν όχι μόνο την ύπαρξη και λειτουργία της πόλεως αλλά συγκριτικά και κατ’ επέκταση κι άλλους θεσμούς και οργανωτικά πλαίσια, διαφορετικά από τις πόλεις της Αρχαίας Ελλάδος (αυτοκρατορίες, βασίλεια του τότε γνωστού κόσμου).
Με την πολιτική του φιλοσοφία ο Αριστοτέλης συμπλήρωσε την ηθική κυρίως στην κοινωνική της διάσταση. Ο Αριστοτέλης όρισε την πολιτική ως τέχνη του οργανωμένου ομαδικού βίου των ανθρώπων και χαρακτήρισε τον άνθρωπο «Πολιτικόν ζώον», ορίζοντας την ιδιαίτερη πολιτική φύση και ευθύνη του ανθρώπου ως σκεπτόμενης ύπαρξης.
«Πολιτικόν Ον ο άνθρωπος και συζήν πεφυκώς».
Το πολιτικό της ανθρώπινης φύσης διαλαμβάνεται, ως έννοια θεώρησης της ζωής μέσω της έκφρασης της συλλογικότητας. Είναι η αποδοχή, η κατάφαση της συνύπαρξης ως μόνης δυνατότητας ύπαρξης και η θεώρηση της ζωής μέσα από καταστάσεις συλλογικές. Μιλάμε όμως για την ύπαρξη που δεν οδηγεί στην πολτοποίηση, μαζοποίηση και για την συνύπαρξη, η οποία βοηθάει στην δομή μιας προσωπικότητας που ενώ διατηρεί την αυτοτέλειά της έχει την δυνατότητα της συμμετοχής στα κοινωνικά δρώμενα παίζοντας ουσιαστικό ρόλο, εκφράζει μία συλλογική συνείδηση απαίτηση των συλλογικών αναγκών και των συλλογικών προβλημάτων.
Στην πολιτική φιλοσοφία του ο Αριστοτέλης όρισε την πολιτική ως τέχνη του οργανωμένου ομαδικού βίου των ανθρώπων. Δίδαξε ότι ο άνθρωπος μόνο μέσα σε μια πολιτική κοινωνία μπορεί να επιτύχει την ηθική τελείωσή του και ότι οι σκοποί του ατόμου και του συνόλου ταυτίζονται στις οργανωμένες κοινωνίες και πραγματώνονται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο μέσα σ’ αυτήν. Η καθοριστικότητα του περιβάλλοντος στην πολιτική συνειδητοποίηση και στον πολιτικό ρόλο του ανθρώπου είναι οι προσλήψεις και αναπόφευκτα ενισχύουν την πολιτική θέση και αντίληψη του ανθρώπου.
Στα «Ηθικά Νικομάχεια» «αναφέρει την πολιτική ως «έξις». «Έστιν δε και η πολιτική και η φρόνησις η αυτή μεν έξις». Ακολούθως αναφέρει: Η πολιτική και η φρόνηση εξαρτώνται από την ίδια διάθεση, αλλά δεν ταυτίζονται κατά την ουσία.

Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΚΑΤΑ ΤΟΝ ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ
Η διατύπωση της αρχής της διάκρισης των εξουσιών από τον Αριστοτέλη στα Πολιτικά Δ΄13 («Έστι δε των τριών τούτων εν μεν τι το βουλευόμενον περί των κοινών, δεύτερον δε το περί τας αρχάς (τούτο δ’ εστίν, ας δει και τίνων είναι κυρίας, και ποίαν είναι δει γίγνεσθαι την αίρεσιν αυτών), τρίτον δε το δικάζον»), ενέχει την σημασία η εξουσία να λειτουργεί εξισορροπημένα, να αυτοπεριορίζεται και να μην εμφανίζει αυθαίρετο και ανεξέλεγκτο χαρακτήρα σε βάρος του πολίτη.
Την παραπάνω θεωρητική κατασκευή θα υιοθετήσει και ο μεγάλος Γάλλος πολιτειολόγος Montesquieu στο έργο του, «Το Πνεύμα των Νόμων», την περίοδο του Ευρωπαϊκού διαφωτισμού. Η καθιέρωση μάλιστα της αρχής της διάκρισης των εξουσιών θα καταστεί απαραίτητος στη μετέπειτα πολιτική διακυβέρνηση των ευνομούμενων χωρών μας και ο διαχωρισμός αυτός αποτελεί συστατικό όρο των φιλελεύθερων και δημοκρατικών καθεστώτων.
Σε αναφορά ειδική για την κοινωνική διαστρωμάτωση ο Αριστοτέλης χωρίζει τους πολίτες πρώτα με κριτήριο την οικονομική δραστηριότητα σε γεωργούς, τεχνίτες και εμπόρους και ύστερα με βάση την κοινωνική σύνθεση σε πλούσιους, φτωχούς, μεσαίους. Με βάση τη σχέση που δημιουργείται ανάμεσα σ’  αυτές τις κοινωνικές τάξεις προκύπτει το πολίτευμα. Κατά τον Αριστοτέλη τρεις είναι οι κύριες μορφές πολιτεύματος με τις ανάλογες εκτροπές τους.
Οι κύριες αυτές μορφές είναι η βασιλεία, η αριστοκρατία και η πολιτεία – δημοκρατία και οι αντίστοιχες εκτροπές, είναι της βασιλείας η τυραννία, της αριστοκρατίας η ολιγαρχία και της δημοκρατίας η οχλοκρατία.
Εξηγεί ότι στη πρώτη μορφή πολιτεύματος η εξουσία είναι στα χέρια ενός, ενώ στη δεύτερη είναι στα χέρια λίγων και στην τρίτη στα χέρια πολλών. Στην πραγματικότητα κι αυτός αναγνωρίζει, όπως και ο Πλάτωνας στο έργο του «Πολιτεία» ότι υπάρχουν δύο βασικές διαφορετικές κατηγορίες πολιτευμάτων. Στο πολίτευμα της πρώτης κατηγορίας το μέτρο το δίνει το συμφέρον του άρχοντος, ενώ στη δεύτερη κατηγορία το μέτρο το δίνει το κοινό καλό.
Αξιολογώντας τα πολιτεύματα ο Αριστοτέλης στάθηκε με συμπάθεια στη «Μέση πολιτεία» υποδεικνύοντας μια χρυσή τομή για τη διακυβέρνηση της εποχής του. Στη «μέση πολιτεία» η μεσαία τάξη εξασφαλίζει την ισορροπία ανάμεσα σε φτωχούς και πλούσιους με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, αφού είναι ισχυρότερη και από τις δύο μαζί άλλες τάξεις πολιτών ή τουλάχιστον, αν είναι ισχυρότερη από την κάθε μία τους. Όταν απειλείται ανάμεσα στις ακραίες τάξεις σύγκρουση, αυτή κρατάει το κέντρο βάρους στη μέση. Ένα κράτος που επικρατεί η μεσαία τάξη είναι το σχετικά καλύτερο. Ανάμεσα στους υπηκόους του δεν αναπτύσσεται κανένα κοινωνικό μίσος, κανένα κοινωνικό πάθος. Από απόψεως ιδιοκτησίας είναι περίπου όλοι ίσοι και ένα κράτος στέκεται πιο καλά στα πόδια του με πολίτες ίσους μεταξύ τους. Αντίθετα από τις τάξεις των πλουσίων και των φτωχών που τις παρασύρουν πιο εύκολα τα πάθη η μεσαία τάξη κυριαρχείται από τη λογική. Γι’  αυτό θα ήταν ιδεώδες, αν όλοι οι πολίτες ανήκαν στη μεσαία τάξη. Ένα τέτοιο κράτος  δεν θα φοβόταν από μέσα τουλάχιστον καμιά ανατροπή.
Την περίοδο της Ελληνικής αρχαιότητας η πολιτική σκέψη εκτός από τον Αριστοτέλη και τον Πλάτωνα κάνει την παρουσία της έντονα στον Όμηρο, στον Ησίοδο, στο Πρωταγόρα, στον Ηρόδοτο και στο Θουκυδίδη. Αλλά τα κατεξοχήν μελετήματά της είναι «τα Πολιτικά», τα «Ηθικά Νικομάχεια» και “Αθηναίων Πολιτεία” του Αριστοτέλη και τα έργα του Πλάτωνα, «Πολιτεία», «Πολιτικός» και «Νόμοι».