Η πραγµατική εξακριβωµένη οδοιπορία του Οσίου Ιωάννη του Ξένου

Θα αναφερθώ µε λίγα λόγια στον Kρητικό Όσιο Ιωάννη Ξένο, επειδή υπήρξε περίοδος που είχε ταυτιστεί µε τον Ιωάννη τον Ερηµίτη τον εξ Αιγύπτου. Αυτό βέβαια καταρρίφθηκε πριν από µερικά χρόνια, αν και εξ αρχής όποιος είχε εµβαθύνει στην ζωή των δυο Οσίων, έστω και µη ειδικός, θα αντιλαµβανόταν ότι η επίγειος ζωή του µε του Ερηµίτη απείχε περί τα πεντακόσια χρόνια. Κι ακόµα ότι υπήρχαν διαφορετικά άγια λείψανα (κάρες κ.λπ.) και πολλά άλλα στοιχεία που δεν άφηναν περιθώρια για ταύτισή τους.
Ο Κυρ Ιωάννης έζησε την περίοδο 970-1027 µ.Χ. και είχε γεννηθεί στο χωριό Σίβα Μεσαράς, στην επαρχία Πυργιωτίσσης. Είναι µια µεγάλη ασκητική και ιεραποστολική µορφή της βυζαντινής Κρήτης, που οικοδόµησε µοναστήρια και εκκλησίες και κήρυξε στη δυτική Κρήτη. Πέθανε στην Κίσσαµο, όπου βρίσκεται και ο τάφος του, στο Καβούσι Φαλασσάρνων, στον οµώνυµο ναό και η αγία Κάρα του φυλάσσεται στον Άγιο Γεώργιο Τσουρουνιανών Κισσάµου. Εορτάζεται την 20η Σεπτεµβρίου.
Τα µεγαλύτερα έργα του είναι η I. Μονή Μυριοκεφάλων, η εκκλησία Ζωοδόχου Πηγής Αλικιανού Χανιών και η εκκλησία του Αποστόλου Παύλου στην ακτή των Σφακίων, κοντά στην Αγία Ρουµέλη.
Θα αναφερθώ µόνο σε µερικά στοιχεία που, κατά την τεκµηριωµένη, ταπεινή άποψή µου, έχουν πολλές φορές αναφερθεί λανθασµένη.
• Οπωσδήποτε δεν ονοµάσθηκε στη δυτική Κρήτη Ξένος επειδή ήλθε από την ανατολική Κρήτη, αφού ο Ερηµίτης που ήλθε εξ Αιγύπτου, πραγµατικά ξένος, δεν ονοµάσθηκε έτσι. Το οικογενειακό του επίθετο ήταν Ξένος. Και σήµερα ακόµα το συναντούµε στην περιοχή της γέννησής του αλλά και σε άλλες περιοχές του Ηρακλείου (βλέπε τηλ. κατάλογο Ο.Τ.Ε.). Συναφή επίθετα είναι και τα Ξενάκης, Ξενογιαννάκης, Ξενουδάκης, Ξενικάκης κ.λπ.
• Είµαι σίγουρος ότι δεν πέρασε ποτέ από το χωριό Αζωγυρές Σέλινου, όπου οι 99 Πατέρες είχαν φθάσει. Έγινε λάθος, γιατί υπάρχουν τρεις οικισµοί µε την ονοµασία Αζωγυρές – Αζωγυρέας κ.λπ., στα Μεσόγεια Κισσάµου, στον Βουτά Σέλινου και στα Λιβανιανά Σφακίων.
Μετά την οικοδόµηση του ναού του Αποστόλου Παύλου στα Σφακιά, κατά δική του γραπτή αναφορά έχτισε «επάνω» τον Άγιο Γεώργιο. Φυσικά το επάνω δεν είναι δυνατόν να αναφέρεται σε µια πολύ µεγάλη απόσταση, ως την περιοχή Βουτάς Σέλινου. Αυτή είναι µια διαδροµή που σε καµία περίπτωση, και σήµερα ακόµη που την έχει σηµατοδοτήσει το ευρωπαϊκό µονοπάτι Ε4, δεν είναι δυνατόν ούτε ένας πεπειραµένος ορειβάτης µε σύγχρονο εξοπλισµό υπόδησης κ.λπ. να διασχίσει εύκολα, αφού χρειάζεται σχεδόν 25 ώρες σκληρής πεζοπορίας. Η διαδροµή αυτή διέρχεται από αδιάβατα µέσω παραλίας σηµεία, όπου χρειάζεται ανάβαση σε αρκετό υψόµετρο, σε έδαφος βραχώδες και πολύ κακοτράχαλο, και πάλι κατάβαση, και αυτό για δυο τρεις φορές.
Το «επάνω» λοιπόν του Οσίου αφορά την περιοχή Αγίου Ιωάννη – Ανώπολης Σφακίων, απ’ όπου το πιθανότερο κατέβηκε και ως τον τόπο κτήσης του Αγίου Παύλου. Νότια, και χαµηλότερα της Ανώπολης βρίσκεται το χωριό Λιβανιανά, όπου από τον Άγιο Παύλο µπορεί κανείς να φτάσει παραλιακά µε τρεις περίπου ώρες πεζοπορίας. Τα Λιβανιανά πολύ παλαιότερα ονοµαζόταν Αζωγυρές. Και σήµερα υπάρχει ένα σηµείο µε ερείπια παλαιού οικισµού, Β.∆. προς το φαράγγι της Αράδαινας ψηλά, σε απόσταση 20 λεπτά πεζοπορίας, που ονοµάζεται ακόµη Αζωγυρές. Στην εκεί παλαιά εκκλησία του Αγίου Αθανασίου (άγιος που δεν είναι άσχετος από τον Ξένο) διατηρούνται ακόµα τοιχογραφίες µε πιο καλά διατηρηµένη αυτήν της Αποκαθήλωσης.
Πάνω από την είσοδο της εκκλησίας είναι τοποθετηµένη πλάκα στην οποία αναγράφεται:
«Η ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΑΥΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΘΑΝΑΣΙΟΥ ΠΑΡΕΜΕΙΝΕ ΕΡΗΜΗ ΚΑΙ ΚΑΤΕΡΕΙΠΩΜΕΝΗ, ΟΤΑΝ ΟΙ ΚΑΤΟΙΚΟΙ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΤΟΥΤΟΥ, ΑΖΩΓΥΡΕ ΣΦΑΚΙΩΝ, ΜΕΤΗΝΑΣΤΕΥΣΑΝ ΚΑΙ Ι∆ΡΥΣΑΝ ΤΟ ΝΥΝ ΧΩΡΙΟ ΑΖΩΓΥΡΕ ΣΕΛΙΝΟΥ, ΑΝΑΚΑΙΝΙΣΘΗ ∆Ε ΥΠΟ ΤΟΥ Λ. ΚΛΟΥΒΙ∆Η ΕΚ ΛΙΒΑΝΙΑΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΣ ΣΥΖΥΓΟΥ ΑΥΤΟΥ ΑΕΙΜΝΗΣΤΟΥ ΓΕΩΡΓΙΑΣ Ε∆. ΦΡΑΓΚΙΟΥ∆ΑΚΗ ΕΚ ΛΙΚΟΤΙΝΑΡΑΣ ΑΠΟΚΟΡΩΝΟΥ ΕΝ ΕΤΕΙ 1967».
Τιµάται ιδιαίτερα ο Άγιος Γεώργιος, αφού υπάρχουν περί τις είκοσι εκκλησίες αφιερωµένες στο όνοµά του.
• Άγιος Πατάπιος. Πριν 40 χρόνια, δεν θυµάµαι για ποιο λόγο αναζήτησα την τοποθεσία, όπου η αναφερόµενη ως κτίσµα του Ιωάννη Μονή Αγίου Παταπίου. Στην έξοδο του ποταµού Μουσέλα προς τη θάλασσα και ακριβώς στο όριο Χανίων – Ρεθύµνης, µου είχε δείξει κάποιος ηλικιωµένος αγκωνάρια που γνώριζε ότι ανήκαν στη µονή αυτή και που τα υπολείµµατα της είχαν ισοπεδωθεί πριν λίγους µήνες από χωµατουργικά χώµατα.