Αυτή την Κυριακή, όπως κάθε τελευταία Κυριακή του Ιουλίου, στην έδρα της Α΄ ΜΑΛ στο Μάλεμε γίνεται το ετήσιο μνημόσυνο των πεσόντων καταδρομέων της επιχείρησης «ΝΙΚΗ». Ζωντανοί και νεκροί μη δικαιωμένοι σε μια τελετή μνήμης και τιμής, οι οποίες οφείλονται αλλά εξακολουθούν να μην αποδίδονται από το επίσημο ελληνικό κράτος εδώ και 43 χρόνια.
Mια εκπαιδευτική εκδρομή στην Κύπρο, την άνοιξη που μας πέρασε, με τη Γ΄ τάξη του ΓΕΛ Κολυμβαρίου στάθηκε η αφορμή η γράφουσα και οι μαθητές της να ασχοληθούμε με αυτή τη σελίδα της ιστορίας μας. Διαπιστώσαμε ότι «πολύ απλά» δεν έχει γραφτεί ,ακόμα, επίσημα και συνεπώς ένας μη ειδικός μόνο μέσα από ιδιωτικές δημοσιεύσεις και προσωπικές μαρτυρίες μπορεί να τη γνωρίσει.
Ακολουθώντας την πορεία της επιχείρησης «ΝΙΚΗ» , η οποία ενώνει την τοπική ιστορία της περιοχής του σχολείου μας με την εθνική ιστορία Ελλάδος και Κύπρου, ο μαθητής μου Γιώργος Μαρκάκης και εγώ είχαμε την τιμή να πάρουμε συνέντευξη από τον κ. Αργύρη Μαλακωνάκη, επιβαίνοντα στο ΝΙΚΗ 7, ένα εξαιρετικό άνθρωπο που κατάγεται από το Κολυμπάρι στο οποίο ζει και εργάζεται..
Λόγω σεμνότητας και ιερότητας της στιγμής (μνημόσυνο των νεκρών συμπολεμιστών του) ο κος Μαλακωνάκης δεν επιθυμεί να δημοσιευτεί τώρα η πλήρης συνέντευξη του. Σεμνός και λιτός, μίλησε πρώτη φορά δημόσια προς χάριν των παιδιών. Πάντα ως μέλος του συλλόγου των «ΚΟΜΑΝΤΟΣ 74», των βετεράνων ενός πολέμου που για κάποιους λόγους δεν «έγινε» επίσημα ποτέ.
Η Ελλάδα δεν έχει Χόλυγουντ για να κάνει ήρωες ή αντιήρωες στη συλλογική μνήμη τους ανθρώπους αυτούς. Για παράδειγμα, οι περισσότεροι γνωρίζουμε τους βετεράνους, του Βιετνάμ.
Πόσοι όμως από εμάς πραγματικά συνειδητοποιούμε την κατάσταση των βετεράνων της Κύπρου, ιδιαιτέρως των απλών φαντάρων καταδρομέων της Α΄ ΜΚ, των οποίων η ζωή και ο θάνατος καθορίστηκε όχι μόνο από τα γεγονότα του 1974 αλλά και από την επίσημη ανυπαρξία στην οποία καταδικάστηκαν;
«Πρόβατα επί σφαγή», λέει χαρακτηριστικά ο κος Μαλακωνάκης. Ξεκίνησαν με υψηλό ηθικό να εκτελέσουν μια αποστολή αυτοκτονίας. Πτήση με τα ακατάλληλα Νοράτλας, με σιγή ασυρμάτου, χαμηλό ύψος και χωρίς φώτα. Το ΝΙΚΗ 6 στο οποίο επέβαινε ο κος Μαλακωνάκης πήρε μια φορά απότομο ύψος για να αποφύγει τη σύγκρουση με το αμερικάνικο αεραπλανοφόρο που περιπολούσε στην περιοχή. Οι Αμερικανοί ήξεραν. Τους άφησαν να περάσουν. Οι καταδρομείς θα ήταν οι μοναδικοί που θα περνούσαν από την Ελλάδα για να βοηθήσουν την Κύπρο.
Χωρίς κατάλληλο εξοπλισμό, χωρίς χάρτες, χωρίς καν συντεταγμένες ή ελάχιστη ξηρά τροφή, μέλη μιας στρατιωτικής επιχείρησης καταδικασμένης προκαταβολικά. Αυτά τα συνειδητοποίησαν στην Κύπρο.
Καταιγισμός πυρών-φίλιων σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις-ήταν η υποδοχή τους. Αυτό που συνάντησαν και αντιμετώπισαν συνοψίζεται σε μία λέξη: χάος.
Ανηλεής βομβαρδισμός της Λευκωσίας, ακόμα και του νοσοκομείου. Το Εφεδρικό του Μακάριου, στο οποίο βρήκαν καταφύγιο, διάτρητο από βολές πυρομαχικών και γεμάτο αίματα, ήταν μάρτυρας του μακελειού που είχε προηγηθεί με τη χουντική επίθεση κατά της ζωής του Κύπριου Προέδρου και της διάλυσης που είχε επιφέρει στην άμυνα του νησιού. Εκεί έμαθαν ότι είχαν χάσει 29 συναδέλφους τους. Σοκ. Ανείπωτος πόνος που έγινε τρομερός θυμός.
Τον εκτόνωσαν πέφτοντας όλοι στη μάχη του αεροδρομίου της Λευκωσίας. Μόλις νίκησαν, διατάχθηκαν να αποχωρήσουν. Ξέρανε ότι αμέσως θα το καταλάμβαναν οι Τούρκοι. Δεν το έκαναν. Διαπραγματεύτηκαν την παράδοσή του στους κυανόκρανους και έτσι τουλάχιστον έμεινε στη νεκρή ζώνη.
Μετά τη μάχη του αεροδρομίου, χωρίς ίχνος εμπιστοσύνης πια σε οποιονδήποτε άλλον, αποκόπηκαν αβοήθητοι και με την αίσθηση ότι οι θέσεις τους προδίδονταν.
Είδαν την ανεμπόδιστη-πλην ελαχίστων ηρωικών εξαιρέσεων-επέλαση των Τούρκων και την αθέμιτη στάση του ΟΗΕ.
Για 3 εβδομάδες κρύβονταν την ημέρα και κινούνταν τη νύχτα ψάχνοντας το επόμενο κρησφύγετο, νερό και τροφή. Η καλή τους εκπαίδευση και η υποδειγματική ηγεσία του Διοικητή τους Γ. Παπαμελετίου τους κράτησαν ζωντανούς. Οι φόρμες τους έλιωσαν πάνω τους. Άντεξαν την τρομερή ζέστη των ορυγμάτων, με μόνο εφόδιο 1 παγούρι νερό. Είδαν συναδέλφους τους να καταρρέουν ψυχικά.
Στον Αττίλα 2 βοήθησαν στο λόφο Κολοκασίδη και έτσι έμεινε η μισή Λευκωσία ελληνική.
Παρέμειναν στην Κύπρο για μήνες. Τελευταία καταχώρηση στο ΑΦΟ (Ατομικό Φύλλο Οπλίτη) στις 21 Ιουλίου 1974: «Αφίχθην εις αλλοδαπήν δι’εκτέλεσιν υπηρεσίας.». Επόμενη καταχώρηση η συνέχιση της θητείας τους στην Ελλάδα. Μετά από χρόνια διαγράφτηκε από τα επίσημα αρχεία και αυτή της 21ης Ιουλίου.
Άκουσαν από επίσημα χείλη το γνωστό «Η Κύπρος κείται μακράν» όταν το μόνο που ζήτησαν ήταν μια ελάχιστη πρόβλεψη για τους ανάπηρους συναδέλφους τους. Αντιθέτως, παρακολουθούν διάφορους ψευδοπολεμιστές να παραχαράσσουν την ιστορία και να παραβρίσκονται σε επετείους γεγονότων στα οποία δεν συμμετείχαν ποτέ.
Τι θέλει ο κος Μαλακωνάκης και οι συμπολεμιστές του του συλλόγου «ΚΟΜΑΝΤΟΣ 74»;
Μια επίσημη αναγνώριση ότι πήγαν στην Κύπρο και πολέμησαν. Θεωρούν ότι η Ελληνική Πολιτεία τούς το οφείλει. Εσείς τι νομίζετε;
Υ.Σ. Εν τω μεταξύ, η ανέγερση της προτομής του πεσόντα Χανιώτη καταδρομέα Στέφανου Τζιλιβάκη στη Χαλέπα ακόμα καθυστερεί…
*καθηγήτρια στο Λύκειο Κολυμπαρίου
