Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης -και ιδιαίτερα το Facebook και το Twitter- φαίνεται ότι χρησιμοποιούνται ως εργαλεία για τη χειραγώγηση της κοινής γνώμης, είναι το πόρισμα μιας σειράς ερευνών που διεξήγαγε το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Οι μελέτες, που αποτελούν μέρος του Προγράμματος Computational Propaganda Research Project του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, διενεργήθηκαν σε 9 διαφορετικές χώρες, τις Βραζιλία, Καναδά, Κίνα, Γερμανία, Πολωνία, Ουκρανία, Ρωσία, Ταϊβάν και ΗΠΑ.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Φίλιπ Χάουαρντ, «τα ψέματα, τα σκουπίδια και η παραπληροφόρηση» της παραδοσιακής προπαγάνδας είναι ευρέως διαδεδομένα στο διαδίκτυο, ιδιαίτερα στο Facebook και το Twitter.
Όπως αναφέρει σε δημοσίευμά της η βρετανική εφημερίδα The Guardian, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αποτελούν πεδίο πολιτικών μαχών, ενώ οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται κατά κύριο λόγο για τη διάδοση ψευδών ειδήσεων περιλαμβάνουν τη δημιουργία ψεύτικων λογαριασμών και τη χρήση αυτοματοποιημένων προγραμμάτων (bots). Σκοπός είναι η προώθηση και η αναπαραγωγή δημοσιεύσεων υπέρ κάποιου δημόσιου προσώπου ή η εικονική αύξηση της δημοτικότητας κάποιου πολιτικού.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι στις ΗΠΑ το φαινόμενο αυτό δημιούργησε την ψευδαίσθηση της δημοτικότητας, ούτως ώστε ένας υποψήφιος να φαίνεται πιο δημοφιλής από πριν, κάτι που ο Σάμιουελ Γούλι, επικεφαλής των ερευνών ονομάζει ως «κατασκευαστική συναίνεση». Στην μελέτη που αφορά στις ΗΠΑ αναφέρεται ότι: «η ψευδαίσθηση της διαδικτυακής υποστήριξης για έναν υποψήφιο μπορεί να ενισχύσει την πραγματική μέσω της “μόδας”. Ο Τραμπ χρησιμοποίησε το Twitter ως κεντρικό μέσο επικοινωνίας σε αυτές τις εκλογές και οι ψηφοφόροι έδωσαν προσοχή».
Ο Σ. Γούλι επισημαίνει επίσης τη χρήση των bots σε αυτού του είδους τα φαινόμενα. «Τα bots πολλαπλασιάζουν μαζικά την ικανότητα ενός ατόμου να χειραγωγήσει την κοινή γνώμη. Φανταστείτε τον ενοχλητικό φίλο σας στο Facebook, ο οποίος μπλέκεται πάντα σε πολιτικές διαμάχες. Φανταστείτε τώρα να υπήρχε ένας “στρατός” 5.000 bots που θα έκαναν ακριβώς το ίδιο. Δεν θα ήταν αυτό πολύ χειρότερο;».
Στην έρευνα γίνεται μεγάλος λόγος επίσης για τη Ρωσία και πώς η χώρα αυτή χρησιμοποιεί τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με σκοπό να διατηρεί τη σταθερότητα του κυβερνητικού καθεστώτος και να το “προφυλάσσει” τόσο από εσωτερικούς όσο και από εξωτερικούς κινδύνους.
