Ο γιος του Γέρου της Δημοκρατίας, ήρθε στην Ελλάδα το 1964. Eγκατέλειψε στις Ηνωμένες Πολιτείες, την επιτυχημένη Ακαδημαϊκή καριέρα του.
Μετά την απελευθέρωση από τον Τουρκικό ζυγό, οι Έλληνες υπέστησαν κάθε λογής καταπιέσεις. Νόθες εκλογές, στρατιωτικά κινήματα, δικτατορίες. Ο Ανδρέας Παπανδρέου, έφερε την Λευτεριά.
Ο αείμνηστος πατέρας του, έλεγε πως η Δημοκρατία αποτελεί την χρυσή τομή δυο ιδανικών, της Ελευθερίας και της Τάξης. Τάξη χωρίς Ελευθερία είναι φασισμός. Ελευθερία χωρίς τάξη, αναρχία. Με τη λήξη του εμφυλίου πολέμου μας επιβλήθηκε ξανά ο φασισμός συγκαλυμμένος ή απροκάλυπτος. Η αστυνομική τρομοκρατία. Επιτρέψτε μου να αναφέρω ορισμένα περιστατικά.
Σεπτέμβρης του 1955. Ο Τουρκικός όχλος, με την παρότρυνση των αρχών, έσφαξε τους Έλληνες στην Κωνσταντινούπολη και την Σμύρνη. Ο υπουργός των Εξωτερικών των ΗΠΑ Τζων Φόστερ Ντάλες, έθεσε σε ίση μοίρα θύτες και θύματα. Εύλογη η αγανάκτηση του κόσμου. Η Αστυνομική Διεύθυνση Χανίων, απαγόρευσε τις παρέες πάνω από πέντε ατόμων. Το 1964 διάβασα σε τοπική εφημερίδα, πως ο κ. Αστυνομικός Διευθυντής δεν επιτρέπει να περνούν από την οδό Κοραή, όπου το γυμνάσιο θηλέων Χανίων, νεαροί που δεν έχουν δουλειά. Όποιος συλληφθεί θα στέλνεται στην εξορία. Κατρακυλήσαμε στο επίπεδο της Ισπανίας του Φράνκο και της Πορτογαλίας του Σαλαζάρ.
Έτος 1961. Παραμονές των εκλογών βίας και νοθείας. Η Ενιαία Δημοκρατική Αριστερά (ΕΔΑ) έκανε προεκλογική συγκέντρωση στα Χανιά, στην Πλατεία Κοτζάμπαση. Παρακρατικοί καβάλα σε μοτοσικλέτες έτρεχαν γύρω γύρω με ιλιγγιώδη ταχύτητα. Κορνάριζαν δαιμονισμένα. Τρομοκρατούσαν τον κόσμο. Αυτούς η Αστυνομία δεν τους μάζεψε. Οι μαγαζάτορες, χαζογελούσαν.
Τα μαύρα χρόνια της Απριλιανής Δικτατορίας στην Αθήνα, στην οδό Πανεπιστημίου, αστυφύλακας τηλεφωνούσε από περίπτερο. Με ύφος Βυζαντινού Αυτοκράτορα, έκανε νόημα σε διερχόμενο ταξί να σταματήσει. Ευτυχώς δεν είχε επιβάτες. Ο άτυχος οδηγός περίμενε τουλάχιστον μισή ώρα, να τελειώσει το «όργανο της τάξης» τη φλυαρία του. Να ευαρεστηθεί να τον γράψει. Ίσως για παράβαση, πολύ μικρότερη από την δική του.
1974, τελευταίες μέρες της χούντας. Στο λιμάνι των Χανίων, σε καφενείο οι θαμώνες παρακολουθούσαν στην τηλεόραση, ποδοσφαιρικό αγώνα ανάμεσα στην Ανατολική και την Δυτική Γερμανία, για το παγκόσμιο κύπελλο. Νεαρός τόλμησε να πανηγυρίσει τέρμα της κομμουνιστικής χώρας. Στραπατσαρίστηκε από αστυνομικό.
Το ίδιο έτος λίγο μετά την πτώση της Στρατιωτικής Κυβέρνησης, στη Χαλκίδα άγριος χωροφύλακας, έπιασε κάποιον να γράφει σε τοίχο, συνθήματα υπέρ της Δημοκρατίας. Τον υπέβαλε στο μαρτύριο της φάλαγγας. Καταστηματάρχες, μάζεψαν υπογραφές υπέρ του ραβδούχου. Στα Χανιά, η Χούντα διήρκησε μέχρι τον Οκτώβρη του 1981. Αστυνομικοί συνελάμβαναν και τρομοκρατούσαν αφισοκολλητές, ανθρώπους που μάζευαν υπογραφές ή μοίραζαν προκηρύξεις κατά των ξένων βάσεων. Πήγαιναν απρόσκλητοι σε εγκαίνια επιχειρήσεων, όπως κάποιος στο ξενοδοχείο Βιένος, του μακαρίτη του αδελφού μου, στην οδό Σκαλίδη 27. Τον διέταξε να ενημερώνει την υπηρεσία, για ότι βλέπει και ακούει. Να γίνει ρουφιάνος, θέλει δε θέλει.
Eνας την έστηνε σε περίπτερα. Παρακολουθούσε τι εφημερίδα αγόραζε ο καθένας. Τον έβλεπα στον δρόμο πριν από μερικά χρόνια. Δεν γνωρίζω εάν ζει σήμερα ή παρέδωσε την ψυχή του. Άνθρωποι φακελώνονταν ως ακραίων ή ημιακραίων φρονημάτων. Γνωστές οι συνέπειες. Η Αστυνομία παρενοχλούσε, όποιον τολμούσε να επισκεφθεί κομμουνιστική χώρα.
Στη Λαμία, πόλη πολύ αντιδραστική παρά το ότι βρίσκεται στον οδικό άξονα Αθήνας – Θεσσαλονίκης, κανένας δεν τολμούσε να μιλήσει για τον Aρη Βελουχιώτη. Να σου πει που είναι το σπίτι του.
Ο Μίκης Θεοδωράκης πήγε στην Φλώρινα του Καντιώτη να δώσει συναυλία. Οι πόρτες των αποδεδειγμένα άδειων ξενοδοχείων, του έκλεισαν κατάμουτρα.
Λάρισα 1977. Παρακολουθούσα γιορτή νεολαίας του ΠΑΣΟΚ. Ο κ. Αστυνομικός Διευθυντής, απαγόρευσε να ακουστούν αντάρτικα τραγούδια. Το Κράτος της δεξιάς ποδοπατούσε κάθε ελεύθερο άνθρωπο. Δεν μπορούσες να διορισθείς, όχι σπάνια ούτε σε ιδιωτική επιχείρηση, χωρίς το περίφημο πιστοποιητικό κοινωνικών φρονημάτων. Τα περιστατικά βίας και καταπίεσης, γεμίζουν ογκώδη μαύρη βίβλο. Ο κόσμος αντί να αντιδρά έχασκε. Και σε μέρη όπως η Κρήτη, με δημοκρατική παράδοση.
Από το 1935 μέχρι το 1981, η Δεξιά έκανε κουμάντο. Οι Δημοκρατικές Κυβερνήσεις δεν είχαν εξουσία. Ανίσχυρος ο Θεμιστοκλής Σοφούλης έβλεπε τις παρακρατικές συμμορίες να στραπατσάρουν, να σκοτώνουν. Ο Νικόλαος Πλαστήρας, τους πολίτες να στέλνονται στα άγρια κολαστήρια.
Ο Γεώργιος Παπανδρέου, πάταξε την αστυνομική αυθαιρεσία. Αλλά στον Στρατό, δεν του περνούσε. Από τον Δεκέμβρη του 1963 μέχρι τον Μάρτη του 1964, υπηρέτησα στην πανέμορφη Αλεξανδρούπολη, την πόλη όπου έχεις την αίσθηση πως, ανάμεσα στους Έλληνες δεν υπάρχουν κακοί άνθρωποι. Στο 534 τάγμα Πεζικού. Με φιλοξενούσε η οικογένεια του αδελφού του πατέρα μου. Δυστυχώς σήμερα, κανένας τους δεν ζει. Οι μόνιμοι αξιωματικοί τον έβριζαν, τον ειρωνεύονταν. Οι φαντάροι καταπιέζονταν σαν και πρώτα.
Ο λοχαγός μου, διακήρυττε χωρίς φόβο πως μόνο η στρατιωτική χούντα θα σώσει την Ελλάδα. Έκανε συστάσεις προς τους οπλίτες που απολύονταν, να μην τολμήσουν ποτέ να ψηφίσουν Αριστερά. Ο Ανδρέας τά ’κοψε κάτι τέτοια με το μαχαίρι. Από το 1827, που ιδρύθηκε το Ελληνικό Κράτος, τις σάρκες μας κατατρώγουν οι δίδυμες πληγές, γραφειοκρατία και ρουσφέτι. Το δεύτερο προϋποθέτει την ύπαρξη της πρώτης. Δεν μπορεί να επιβιώσει σε δημόσια διοίκηση καλά οργανωμένη, ορθολογική, ανθρώπινη. Όπου τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις του πολίτη, είναι απόλυτα ξεκαθαρισμένα. Λειτουργούν μηχανισμοί άμεσης ανάκλησης στην τάξη, κάθε παρεκτρεπομένου υπαλλήλου.
Ο Αλέξανδρος Παναγούλης, για να μην κάνει ρουσφέτια, δεν άκουε ποτέ ατομικά αιτήματα. Οσο κραυγαλέα δίκαια και εάν ήταν. Ο Ανδρέας, αθετώντας τις προεκλογικές υποσχέσεις του, δεν έπραξε τίποτα για την καταπολέμησή τους. Τα στελέχη του επωφελήθηκαν από την υπάρχουσα αθλιότητα.
Στις εκλογές του 1974 στα Χανιά, όλοι οι υποψήφιοι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ στεγάζονταν σε κοινό εκλογικό κέντρο. Εκαναν μόνο κοινές περιοδείες. Από αυτές του 1977 και μετά καθένας είχε δικό του εκλογικό κέντρο. Έκανε ατομικές περιοδείες. Στις μέρες του, η λειτουργία της δημόσιας διοίκησης χειροτέρευσε. Πολλές εργάσιμες μέρες οι υπηρεσίες δεν λειτουργούσαν. Αιτία οι απεργίες και οι κάθε λογής συνδικαλιστικές εκδηλώσεις.
Στο ενεργητικό του είναι το ότι έπαυσε να άγεται και να φέρεται, από ιεράρχες σαν τον Αυγουστίνο Καντιώτη. Στη θέση της καθαρεύουσας καθιέρωσε την δημοτική. Προχώρησε στον επιβεβλημένο εκσυγχρονισμό του οικογενειακού δικαίου. Αναγνώρισε την εθνική Αντίσταση. Απάλλαξε την πατρίδα μας από τις συνέπειες του εμφυλίου πολέμου. Το καθεστώς της Δεξιάς τις διατηρούσε ως κόρη οφθαλμού. Κατέτρεχε μεγάλο μέρος του πληθυσμού. Διαιρούσε τους πολίτες σε εθνικόφρονες και μιάσματα. Και με τον Κωνσταντίνο Καραμανλή στην κεφαλή του, μέχρι το 1985. Δυστυχώς με την ανεξέλεγκτη επιστροφή των πολιτικών προσφύγων, μπήκαν στην πατρίδα μας και πρόσωπα εχθρικά προς τον Ελληνισμό. Την εδαφική ακεραιότητα της χώρας.
Την πρώτη τετραετία της διακυβέρνησής του (1981 – 1985) έδωσε παροχές στις ασθενέστερες εισοδηματικές τάξεις. Τις εξανέμισε ο πληθωρισμός. Τόλμησε να πει όχι στους Αμερικανούς. Να ψηφίσει στους διεθνείς οργανισμούς, σύμφωνα με αυτό που θεωρούσε εθνικό συμφέρον.
Εκανε ανοίγματα προς τις Σοσιαλιστικές και Τριτοκοσμικές Χώρες. Χωρίς δυστυχώς να καταφέρει να μεταβάλει την στάση ιδιαίτερα, των πρώτων, απέναντι στην Τουρκία. Χαρακτηριστικές οι συνομιλίες με τον Τιχόνωφ στην Αθήνα τον Γενάρη του 1983 και στη Μόσχα τον Γενάρη του 1985. Συμμετείχε στην πρωτοβουλία των έξι για την Ειρήνη. Δεν μας έβγαλε όμως από το ΝΑΤΟ, όπως είχε υποσχεθεί. Με την αντίδραση και ορισμένων στρωμάτων της ελληνικής κοινωνίας, η συμπεριφορά των στρατιωτικών των ξένων βάσεων, έπαυσε να είναι προσβλητική και ενοχλητική.
Οι κουλτουριάρηδες που μάζεψε στο κόμμα του, σνομπάρισαν τα εθνικά μας σύμβολα. Στη διάρκεια προεκλογικής περιοδείας στη λεβεντούπολη Σπάρτη, κατέβασαν από το μπαλκόνι του Δημαρχείου τεράστια ελληνική σημαία. Στη θέση της ετοποθέτησαν αυτή με τον πράσινο ήλιο. Κάποιος έπρεπε να τους πει πως η γαλανόλευκη είναι σύμβολο του Ελληνισμού. Όχι της Δεξιάς.
Τον Μάρτη του 1987, οι Τούρκοι παράγιναν προκλητικοί. Έβγαλε το στόλο μας στο Αιγαίο, σε τάξη μάχης. Εκαναν πίσω. Στη συνέχεια πήγε στο Νταβός. Ο ίδιος παραδέχτηκε πως ήταν λάθος του.
Η σωφρονιστική πολιτική του, δυστυχώς την ακολούθησε και ο κ. Σημίτης, κάθε άλλο παρά σωστή μπορεί να χαρακτηρισθεί. Φουκαράδες κρατούμενοι που με λίγη βοήθεια θα μπορούσαν να επανενταχθούν, καταπιέστηκαν ανήλεα από συγκρατούμενους τους, πωρωμένους εγκληματίες. Δυο εισαγγελείς τόλμησαν να αντιταχθούν στα μαφιόζικα κυκλώματα (Χρυσούλα Γιαταγάνα και Κωνσταντίνος Λογοθέτης). Συνετρίβησαν.
Στις φυλακές η μια στάση διαδεχόταν την άλλη. Οι απλοί άνθρωποι έβλεπαν στην τηλεόραση, ανώτερους γραφειοκράτες να χαριεντίζονται με ειδεχθείς εγκληματίες. Οι ίδιοι, ποδοπατούσαν χωρίς οίκτο όποιον αδικούμενο κτυπούσε την πόρτα του τρομερού τους γραφείου, του άντρου τους. Συχνές αποδράσεις κρατουμένων, διασάλευαν τη δημόσια τάξη. Τις προκαλούσε και η αλόγιστη χορήγηση αδειών, σε ανθρώπους που δεν έπρεπε. Η ελαστικότητα των αρχών, όχι σπάνια, έσπρωχνε τα θύματα εγκληματικών πράξεων στην αυτοδικία.
Ο Ανδρέας Παπανδρέου υπήρξε άριστος αρχηγός κόμματος, τακτικός των εκλογικών αναμετρήσεων. Τα κατάφερνε πάντα να βάζει από κάτω και τα αντίπαλα κόμματα και όσους του πήγαιναν κόντρα στο δικό του. (Δρετάκης). Εντύπωση προκάλεσε η ελάχιστη συρρίκνωση του στις εκλογές του 1989 και του 1990, με πρόσφατο το σκάνδαλο Κοσκωτά.
Στα δέκα και κάτι χρόνια (1981 – 1989 και 1993 μέχρι το Γενάρη του 1996) διακυβέρνησης της πατρίδας μας από τον Ανδρέα, η χώρα πήγε μπροστά σε δυο πράγματα. Απαλλαχτήκαμε από το φόβο του Χωροφύλακα. Μερικοί Δεξιοί από τον φιλοαμερικανισμό τους. Τον Γενάρη του 1996, μετά την κρίση στα Ιμια, ο κ. Κώστας Σημίτης, πρωθυπουργός ύστερα από την παραίτηση του Ανδρέα για λόγους υγείας, ευχαρίστησε στην Βουλή τις Ηνωμένες Πολιτείες για την συμβολή τους στο ξεπέρασμά της. Ο μακαρίτης ο Μιλτιάδης Εβερτ πήρε τους βουλευτές της Νέας Δημοκρατίας και βγήκε από την αίθουσα.
Αναπόφευκτα οι πρωτοπόροι κάνουν λάθη. Εναπόκειται στους διαδόχους τους, να μην τα επαναλάβουν.