Δελτίο τύπου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου1 (3/12/2019) μας πληροφορεί ότι οι ευρωβουλευτές ζητούν τη μείωση των φυτοφαρμάκων για την προστασία των μελισσών, και θεωρούν ότι μπορούν να το πετύχουν αν υλοποιηθούν οι τρεις ακόλουθες κατευθύνσεις:
• Απαιτούνται πιο στοχευμένα μέτρα για την προστασία των επικονιαστών,
• Η μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων θα πρέπει να αποτελεί δείκτη για την παρακολούθηση της επιτυχίας,
• Περισσότεροι πόροι για την υποστήριξη της έρευνας σχετικά με τις αιτίες της μείωσης των μελισσών.
Περαιτέρω μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων, περισσότερη χρηματοδότηση για έρευνα και καλύτερη παρακολούθηση είναι επειγόντως αναγκαία για τη διάσωση των μελισσών της ΕΕ, λέει η Επιτροπή Περιβάλλοντος. Η Επιτροπή Περιβάλλοντος, Δημόσιας Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου ενέκρινε την Τρίτη ψήφισμα που υπογραμμίζει τις αδυναμίες της πρωτοβουλίας EU Pollinator Initiative2, οι οποίες την καθιστούν ακατάλληλη για την αντιμετώπιση των κυριότερων αιτιών της μείωσης των επικονιαστών στην Ευρώπη. Η επιτροπή προτείνει να καθοριστεί η μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων ως «κοινός δείκτης» για να αξιολογηθεί η αποτελεσματικότητα των εθνικών μέτρων για την προστασία των μελισσών και άλλων επικονιαστών. Για να συμβάλουν στην περαιτέρω μείωση των υπολειμμάτων φυτοφαρμάκων στα ενδιαιτήματα μέλισσας, οι βουλευτές του ΕΚ επιθυμούν η μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων να αποτελέσει βασικό τμήμα της μελλοντικής Κοινής Αγροτικής Πολιτικής (ΚΓΠ). Η επιτροπή απαιτεί τελικά περισσότερα κονδύλια για τη στήριξη της έρευνας σχετικά με τις αιτίες της μείωσης των μελισσών για την προστασία της ποικιλίας των ειδών επικονιαστών. Θα πρέπει επίσης να αναπτυχθούν δείκτες της ζωτικότητας των αποικιών για να μετρηθεί εάν οι εφαρμοζόμενες ενέργειες ήταν επιτυχείς.
Η πρωτοβουλία EU Pollinators δεν επαρκεί
Υπενθυμίζουμε ότι η προσέγγιση της ΕΕ για την αντιμετώπιση της μείωσης των επικονιαστών, που ορίζονται ως ποικίλη ομάδα ζώων που επικονιάζουν καλλιέργειες και άγρια φυτά εδράζεται στα ακόλουθα:
1). Η γονιμοποίηση είναι η μεταφορά γύρης μεταξύ των αρσενικών και θηλυκών τμημάτων των λουλουδιών και αποτελεί ζωτικό βήμα στη γονιμοποίηση και την αναπαραγωγή των φυτών. Στην Ευρώπη, οι επικονιαστές είναι κυρίως έντομα όπως μέλισσες, πεζοπόροι, πεταλούδες, σκώροι, σκαθάρια και άλλα είδη πτηνών. Ορισμένα από αυτά τα είδη είναι εξημερωμένα, όπως για παράδειγμα οι μέλισσες. Σχεδόν 4 από τα 5 άγρια λουλούδια χρειάζονται επικονίαση ζώων, ενώ πάνω από 4 στις 5 καλλιέργειες ωφελούνται από αυτήν.
2). Τις τελευταίες δεκαετίες, οι επικονιαστές έχουν μειωθεί όσον αφορά την εμφάνιση και την ποικιλομορφία στην ΕΕ. Η κατανόησή μας για την κατάσταση και τις τάσεις των επικονιαστών, τις απειλές που αντιμετωπίζουν και τις συνέπειες της απώλειας τους έχει βελτιωθεί σημαντικά τα τελευταία χρόνια χάρη σε μια αυξανόμενη έρευνα και αρκετά κονδύλια που έχουν ήδη δαπανηθεί.
3) Οι λόγοι για την παρακμή των επικονιαστών, σύμφωνα με ειδική έκθεση (IPBES), οι περιλαμβάνουν την αλλαγή της χρήσης γης, την εντατική γεωργική διαχείριση και τη χρήση φυτοφαρμάκων, τη ρύπανση του περιβάλλοντος, τα χωροκατακτητικά ξένα είδη, τους παθογόνους παράγοντες και την κλιματική αλλαγή. Υπενθυμίζουμε ακόμη ότι ήδη από τον Απρίλιο του 2018, η ΕΕ συμφώνησε να απαγορεύσει πλήρως την εξωτερική χρήση του imidacloprid, της clothianidin και της thiamethoxam, γνωστών ως νεονικοτινοειδών. Ωστόσο, αρκετά κράτη μέλη κοινοποίησαν επείγουσες παρεκκλίσεις σχετικά με τη χρήση τους στην επικράτειά τους. Η Επιτροπή παρουσίασε την ανακοίνωσή της για την Πρωτοβουλία επικονιαστών της ΕΕ την 1η Ιουνίου 2018 για δράση για την προστασία των μελισσών και άλλων επικονιαστών.
Στα σχετικά κείμενα βλέπουμε και τι θα κάνει η ΕΕ τα επόμενα χρόνια:
• Θα αναπτύξει σύστημα παρακολούθησης για τους επικονιαστές
• Θα διεξαγάγει περισσότερη έρευνα για τους λόγους και τις επιπτώσεις της μείωσης των επικονιαστών
• Θα δημιουργήσει κόμβο γνώσης για τους επικονιαστές
• Θα αυξήσει τη συμβολή των πολιτικών της ΕΕ υπέρ της διατήρησης των επικονιαστών
• Θα εμπλέξει τους πολίτες και τις επιχειρήσεις σε δράσεις για τους επικονιαστές
Σε κάθε περίπτωση, όπως υποστηρίζει και η ίδια η Κομισιόν, «Η ποιότητα της ζωής μας, αλλά και το μέλλον μας, εξαρτώνται από τις πολυάριθμες υπηρεσίες που προσφέρει η φύση δωρεάν. Η επικονίαση είναι μία από αυτές τις αόρατες, αλλά πολύτιμες, υπηρεσίες, επομένως είναι πολύ ανησυχητικά τα νέα που λένε ότι ορισμένοι από τους σπουδαιότερους επικονιαστές μας διατρέχουν υψηλό κίνδυνο!»
Η πρωτοβουλία της ΕΕ για τους επικονιαστές θέτει τουλάχιστον 3 προτεραιότητες που θα πρέπει να ικανοποιηθούν:
Προτεραιότητα I: Βελτίωση των γνώσεων σχετικά με τη μείωση των πληθυσμών επικονιαστών, τα αίτια και τις συνέπειές της
Προτεραιότητα II: Αντιμετώπιση των αιτίων της μείωσης των επικονιαστών
Προτεραιότητα III: Αύξηση της ευαισθητοποίησης, εξασφάλιση της συμμετοχής της κοινωνίας και προώθηση της συνεργασίας. Η εφημερίδα μας θα ανταποκριθεί στο θέμα της ευαισθητοποίησης, όταν έλθει η ώρα.
1. https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20191203IPR67907/meps-call-for-a-reduction-in-pesticides-to-protect-bees 2. https://ec.europa.eu/environment/nature/conservation/species/pollinators/index_en.htm
