Ολοένα και περισσότερο τα τελευταία χρόνια, τα παιδιά πέφτουν θύµατα σεξουαλικής και άλλου είδους κακοποίησης και εκµετάλλευσης και στην ΕΕ. Με την µαζική είσοδο των µεταναστών από διάφορες χώρες εκτός ΕΕ, αµέτρητα ασυνόδευτα παιδιά βρέθηκαν επίαης εκτεθειµένα και ουσιαστικά χωρίς προστασία.
Η ΕΕ βρέθηκε προ των ευθυνών της και συγκεκριµένα πως και µε ποιο τρόπο να προστατεύσει όχι µόνο τα ανυπεράσπιστα παιδιά – πρόσφυγες αλλά και τα παιδιά που ζουν στην Ευρώπη που λόγω και της ραγδαίας επίδρασης του διαδικτύου, όπου βρίσκουν καταφύγιο κάθε λογής παραβατικοί αλλά και παιδόφιλοι που προσπαθούν να προσελκύσουν παιδιά, έχουν κάνει την κατάσταση ακόµη πιο δύσκολη σε ότι αφορά την ασφάλεια των παιδιών.
Επίσης, η αδυναµία καταγγελίας ενδοοικογενειακής βίας από τα παιδιά έχει πλέον αντικατασταθεί από µηχανισµούς προστασίας αυτών των παιδιών όπου ενθαρρύνονται να καταγγείλουν τα ανάλογα περιστατικά όπου είτε είναι τα ίδια θύµατα κακοποίησης εντός της οικογένειας είτε µάρτυρες.
Αξίζει λοιπόν να δούµε εν τάχει πως η ΕΕ έχει προβεί στην λήψη σηµαντικών µέτρων για την προστασία των παιδιών, µε την ελπίδα ότι και οι γονείς αλλά και τα ίδια τα παιδιά να γνωρίζουν τα δικαιώµατά τους, µε την ευκαιρία της παρουσίασης της ετήσιας έκθεσης σχετικά µε την εφαρµογή του Χάρτη των Θεµελιωδών ∆ικαιωµάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Τα παιδιά θύµατα σεξουαλικής κακοποίησης και εκµετάλλευσης, λοιπόν, προστατεύονται από την οδηγία για τη σεξουαλική κακοποίηση παιδιών η οποία ενθαρρύνει οποιονδήποτε γνωρίζει ή υποψιάζεται σεξουαλική κακοποίηση ή εκµετάλλευση παιδιών να την καταγγείλει.
Τον Μάιο του 2022, η Κοµισιόν πρότεινε ειδικούς κανόνες για τη σεξουαλική κακοποίηση και εκµετάλλευση παιδιών στο διαδίκτυο, συµπεριλαµβανοµένων µέτρων για την αναφορά και την αφαίρεση του περιεχοµένου κακοποίησης και για την υποστήριξη των θυµάτων µε την αφαίρεση του υλικού που απεικονίζει την κακοποίησή τους.
Τα τελευταία χρόνια έχουν επίσης αναληφθεί πρωτοβουλίες για τη βελτίωση των δυνατοτήτων των παιδιών να καταγγείλουν ένα έγκληµα. Στην Ισπανία, έχουν τεθεί σε εφαρµογή µέτρα έγκαιρης ανίχνευσης για τον εντοπισµό της βίας κατά των παιδιών, συµπεριλαµβανοµένης της ενισχυµένης υποχρέωσης των ατόµων που έρχονται σε επαφή µε παιδιά να αναφέρουν υποψίες κακοποίησης.
Ο ρόλος του συντονιστή πρόνοιας και προστασίας έχει επιπλέον καταστεί υποχρεωτικός στα σχολεία.
Οµοίως, πολλά κράτη – µέλη έχουν ενισχύσει τη δυνατότητα των παιδιών να καταγγέλλουν εγκλήµατα και να συµµετέχουν σε νοµικές διαδικασίες µε τη βοήθεια νοµικού εκπροσώπου που διορίζεται από δικαστήριο. Η συνδροµή ενός ουδέτερου τρίτου προσώπου είναι ιδιαίτερα σηµαντική όταν ο ύποπτος ή ο κατηγορούµενος είναι ο γονέας.
Στην Αυστρία, για παράδειγµα, διορίζεται συνήγορος του παιδιού για να µπορέσουν τα παιδιά να συµµετάσχουν χωρίς να επιβαρυνθούν και για να µειωθούν οι συγκρούσεις πίστης.
Οµοίως, στις Κάτω Χώρες, µπορεί να διοριστεί συνήγορος του παιδιού βάσει του Αστικού Κώδικα για τη διασφάλιση του συµφέροντος του παιδιού ή κατόπιν αιτήµατος του παιδιού.
Αρκετά κράτη – µέλη αναφέρονται στην παροχή ειδικών αιθουσών για παιδιά στα δικαστήρια.
Στη Σλοβακία δηµιουργούνται οικογενειακές αίθουσες για τη διευκόλυνση των συνεντεύξεων µε παιδιά ή άλλα ευάλωτα άτοµα.
Στη Γαλλία, οι συνεντεύξεις µε παιδιά-θύµατα µπορούν να διεξάγονται από ανακριτές µε πολιτικές στολές σε δωµάτιο εξοπλισµένο µε παιχνίδια, µικρόφωνα και κάµερες.
Ένας παιδοψυχίατρος παρακολουθεί και ερµηνεύει τη συµπεριφορά του παιδιού από ένα δωµάτιο ελέγχου.
Τα κράτη – µέλη λαµβάνουν επίσης ολοένα και περισσότερο υπόψη τις ανάγκες των παιδιών κατά την οργάνωση των υπηρεσιών υποστήριξης των θυµάτων.
Τα παιδιά των µεταναστών αντιµετωπίζουν επίσης ιδιαίτερες προκλήσεις στην πρόσβαση στους µηχανισµούς καταγγελιών. Η Επιτροπή του ΟΗΕ για τα ∆ικαιώµατα του Παιδιού τόνισε ότι τα παιδιά που ζητούν άσυλο, τα παιδιά πρόσφυγες και µετανάστες, συµπεριλαµβανοµένων των παιδιών χωρίς χαρτιά, παιδιών χωρισµένων γονέων και ασυνόδευτων παιδιών, χρειάζονται δωρεάν νοµική βοήθεια, διερµηνεία και άλλη συνδροµή για να διασφαλιστεί ότι οι απόψεις τους λαµβάνονται δεόντως υπόψη στις αποφάσεις που τα αφορούν.
Χρειάζεται επίσης εκπαίδευση και διαθεσιµότητα δικηγόρων, ιδίως για τα παιδιά που ζουν σε καταυλισµούς και κέντρα υποδοχής, ώστε να διασφαλίζεται η πρόσβαση σε κατάλληλους για την ηλικία τους, φιλικούς προς τα παιδιά µηχανισµούς απονοµής δικαιοσύνης και σε ένδικα µέσα για την προσβολή όλων των αποφάσεων που σχετίζονται µε το µεταναστευτικό τους καθεστώς.
Η ΕΕ έχει επίσης θεσπίσει ειδικές εγγυήσεις για τις περιπτώσεις όπου ο ύποπτος ή ο/η κατηγορούµενος είναι παιδί. Τα κράτη µέλη υποχρεούνται να διασφαλίζουν ότι το βέλτιστο συµφέρον του παιδιού λαµβάνεται υπόψη σε κάθε απόφαση που το αφορά καθ’ όλη τη διάρκεια της διαδικασίας.
Τα κράτη – µέλη υποχρεούνται επίσης να θεσπίσουν στοχευµένες, ειδικές για τα παιδιά εγγυήσεις και δικαιώµατα, λαµβάνοντας υπόψη τις ανάγκες και τα τρωτά σηµεία των παιδιών, καθώς και την ικανότητά τους να κατανοούν και να συµµετέχουν αποτελεσµατικά στη διαδικασία.
Η κατάσταση κάθε παιδιού θα πρέπει να αξιολογείται ατοµικά, έχει το δικαίωµα να συνοδεύεται από τον ασκούντα τη γονική µέριµνα, η ανάκρισή του θα πρέπει να καταγράφεται, κατά περίπτωση, και θα πρέπει να τυγχάνει ειδικής µεταχείρισης όταν στερείται της ελευθερίας του.
Να σηµειωθεί, πάντως, ότι η αξιολόγηση των εθνικών µέτρων µεταφοράς από την Κοµισιόν αποκάλυψε µεγάλες διαφορές, ιδίως λόγω των εγγενών διαφορών µεταξύ των εθνικών συστηµάτων δικαιοσύνης και των διαφορετικών προτύπων σχετικά µε τη φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη.
