Ένας ελληνορθόδοξος ιερωμένος που ζει στη Σιγκαπούρη, ανέφερε σε μια τηλεοπτική του συνέντευξη, ότι η διαφορά μεταξύ Αθήνας και Σιγκαπούρης είναι ποιοτική. Ότι οι Αθηναίοι, εμείς όλοι οι Έλληνες ξυπνούμε και βλέπουμε, ως θαυμάσια εικόνα την Ακρόπολη, τον Παρθενώνα και τα μάρμαρα του, συνήθως λουσμένα στο φως.
Oι κάτοικοι της Σιγκαπούρης ξυπνούνε και βλέπουν ως θαυμάσια εικόνα ένα πανύψηλο ξενοδοχείο! Άραγε όμως με αυτά τα κριτήρια, με αυτό το πνεύμα οι σύγχρονοι Έλληνες, οι σύγχρονοι άνθρωποι, γενικότερα, διακρίνουμε την ποιότητα της ζωής;
Στη σύγχρονη εποχή δεν επαναλήφθηκαν οι Παγκόσμιοι Πόλεμοι. Υπήρξε πρόοδος της επιστήμης και βελτίωση της ζωής πολλών ανθρώπων, όπως συνέβη και με πολλούς ευρωπαίους πολίτες. Όμως, παρόλα αυτά ζούμε σε ένα κόσμο με παρούσα την κλιματική αλλαγή μαζί με τις πανδημίες, όπως η covid-19, που φέρνουν οικονομική ύφεση και ανεργία, με τεράστιες ανισότητες, ακόμη και μεταξύ των δύο φύλων, όπου ο ρατσισμός και ο νεοναζισμός σηκώνουν και πάλι κεφάλι, όπου υπάρχουν αυταρχικά καθεστώτα που καταπατούν τις πολιτικές και προσωπικές ελευθερίες των πολιτών.
Σε αυτόν τον κόσμο και με αυτά τα προβλήματα, που απασχολούν τόσο πολλούς ανθρώπους φαίνεται να επικυριαρχεί η ρήση του πρώην πρόεδρου των Η.Π.Α. Μπιλ Κλίντον «Είναι η οικονομία ανόητε!». Χωρίς τα στοιχειώδη οικονομικά, χωρίς την σίγουρη οικονομική επιβίωση δεν υπάρχει ποιότητα ζωής. Primum vivere et deinden philosophare. Ασφαλώς προηγείται η ζωή, η επιβίωση από τη φιλοσοφία, τον πολιτισμό, την ποιότητα.
Υπάρχει στον σύγχρονο κόσμο μια τεράστια, ασύλληπτη και απαράδεκτη οικονομική ανισότητα μεταξύ των ανθρώπων, των κατοίκων του πλανήτη μας. Υπάρχουν δέκα (10) έως πενήντα (50) δισεκατομμυριούχοι σε ευρώ ή δολάρια που έχουν μεγαλύτερο εισόδημα από το σύνολο των εκατομμυρίων περισσότερο φτωχών ανθρώπων της γης.
Αμέτρητοι άνθρωποι, ακόμη και παιδιά πεθαίνουν κάθε μέρα από την πείνα και την έλλειψη καθαρού πόσιμου νερού. Εκατομμύρια άνθρωποι βασανίζονται αλλά και υποφέρουν οικονομικά από τοπικούς εμφυλίους πολέμους. Γονείς δεν έχουν να δώσουν γάλα στα παιδιά τους. Στο καθεστώς της παγκοσμιοποίησης, που όπως φαίνεται αύξησε τις οικονομικές ανισότητες, ακόμη και τα τεράστια κέρδη από το διαδίκτυο, από την πρόοδο της σύγχρονης τεχνολογίας της πληροφορικής καταλήγουν κυρίως σε αυτούς τους δισεκατομμυριούχους.
Στην εποχή μας εμφανίστηκε ένας νεοσουλτάνος ο Ερντογάν που όπως ο Χίτλερ, επιδιώκει επέκταση και περισσότερο ζωτικό χώρο, ιδιαίτερα στη θάλασσα, ενάντια στους κανόνες του διεθνούς δικαίου και του δικαίου της θάλασσας για να δημιουργήσει σε ξένα «οικόπεδα» την γαλάζια πατρίδα. Στους πολίτες της Τουρκίας είχε υποσχεθεί μεγαλεία, δόξα και πλούτη. Τώρα όμως οι Τούρκοι μπαίνουν σε ατελείωτες σειρές για να πάρουν φτηνότερο ψωμί από τον Δήμο τους αφού υποφέρουν οικονομικά τόσο πολύ.
Στην εποχή μας εμφανίστηκε ο Τραμπ, που με ένα άκρατο λαϊκισμό έπεισε τους περισσότερους φτωχούς Αμερικανούς ότι θα τους κάμει πλούσιους, ενώ τους έκαμε περισσότερο φτωχούς. Δεν τους έδωσε περισσότερο φαΐ αλλά τους αναγνώρισε όμως μια ανεξέλεγκτη εξουσία εναντίον των θεωρούμενων πολιτικών τους αντιπάλων.
Ενώ ο Τραμπ έχασε καθαρά τις εκλογές, ενώ η ήττα του είχε δικαστικά επιβεβαιωθεί εξώθησε τους οπαδούς του σε μια πορεία κατά του Καπιτωλίου βάζοντας μια μαχαιριά στην καρδιά της Δημοκρατίας. Προσπάθησε και ακόμη προσπαθεί να οδηγήσει ένα λαό και ένα έθνος τόσο μεγάλο στον διχασμό και τον εμφύλιο πόλεμο ακόμη. Αρκεί να βρει ευκαιρία να επανέλθει στην εξουσία.
Ναι, είναι μεγάλη για όλους μας η νίκη του Μπάϊντεν στις Η.Π.Α. γιατί ο εκλεγείς νέος πρόεδρος απευθύνθηκε στους συμπατριώτες του με βάση τη λογική και τον ρεαλισμό, τονίζοντας τις εγκληματικές παραλείψεις του Τραμπ στην αντιμετώπιση της πανδημίας covid-19 και των μεγάλων οικονομικών προβλημάτων που αφορούν ιδιαίτερα τους φτωχότερους ανθρώπους. Ο Τραμπ ευνόησε τους πλουσιότερους.
Ο Μπάϊντεν δεν κατέφυγε στον λαϊκισμό, δεν κολάκεψε το πλήθος, δεν υποσχέθηκε πλουτισμό των πολιτών. Ο Μπάϊντεν κέρδισε παλληκαρήσια. Ο απολογισμός όμως θα γίνει στο τέλος της τετραετίας, οπότε και θα φανεί εάν στην ουσία κέρδισε ή έχασε την σπουδαία αυτή πολιτική μάχη.
Είναι φανερό πλέον ότι παρά τα τεράστια σημερινά προβλήματα το κύριο όπλο, η κύρια μέθοδος, που έχει απομείνει στους πολίτες είναι το όπλο και η μέθοδος του πολιτεύματος της Αντιπροσωπευτικής Δημοκρατίας, ιδιαίτερα και μετά την αποτυχία και την πτώση των καθεστώτων του υπαρκτού σοσιαλισμού. Για να επιζήσει όμως η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία, που βρίσκεται σε ένα διαρκή αγώνα και δεν είναι ποτέ δεδομένη, δεν φτάνει να επισημαίνει την αθλιότητα πολλών λαϊκιστών ηγετών, όπως ο Τραμπ, ο Ερντογάν, ο Ούρμπαν, ο Μπολσονάρο.
Ασφαλώς πρέπει η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία να υπερασπίζεται την ύπαρξη της και την ασφάλεια της με ένα καθαρό και σίγουρο τρόπο. Πρέπει όμως και να ξανακερδίσει σε όσο ποσοστό μπορεί και τους απελπισμένους πολίτες, που ακολουθούν αυτούς τους λαϊκιστές ηγέτες. Πρέπει να βρει και να χτυπήσει τα αίτια του λαϊκισμού, που πάντοτε θα ανθίζει στους κόλπους της και που υπάρχει μέσα μας, ως κοινοτοπία του κακού. Είναι υποχρεωμένη, να κάνει συνεχώς τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις.
Ας είναι πολύ δύσκολο, η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία πρέπει να εκπροσωπεί και τους αρνητές της, ακόμη και τους υβριστές της. Ο πρώην Γάλλος πρόεδρος Σαρκοζί, που τώρα είναι υπόδικος στην πατρίδα του για οικονομικούς λόγους, όταν επισκέφτηκε μια λαϊκή αγορά στο Παρίσι και ένας πωλητής τον εξύβρισε ανταπέδωσε τις ύβρεις και εξακολούθησε αλληλουβριζόμενος στην λαϊκή αγορά.
Κάποτε, όπως γράφουν ορισμένοι ερευνητές της ζωής στην αρχαία Αθήνα, σε μια επίσκεψη του Περικλή στην Αγορά ένας πολίτης άρχισε να τον υβρίζει. Ο Περικλής δεν αντέδρασε και ζήτησε από τους φίλους του να μην αντιδράσουν και αυτοί.
Φεύγοντας ο Περικλής από την Αγορά ακολουθήθηκε από τον υβριστή του, ο οποίος εξακολούθησε να τον υβρίζει. Όταν ο Περικλής έφτασε στο σπίτι του, είπε στους ανθρώπους του, να συνοδεύσουν αυτόν τον πολίτη, που θα είχε χάσει, λόγω ίσως και της προχωρημένης ώρας πλέον, τον δρόμο της επιστροφής στο δικό του σπίτι και να τον βοηθήσουν μέχρι να προσανατολιστεί σωστά!
Βέβαια στην Αθηναϊκή Δημοκρατία, η οποία πρόσφερε τόσα πολλά στον πολιτισμό αλλά και στην καθημερινή ζωή των πολιτών, δεν εθεωρούντο όλοι οι κάτοικοι κανονικοί, ισάξιοι και ισότιμοι Αθηναίοι πολίτες. Δεν ήταν κανονικοί πολίτες και υστερούσαν πολύ οι δούλοι, οι μέτοικοι αλλά και οι γυναίκες!
Ένα είδος ιδανικού πολιτεύματος υπάρχει στις ιδέες, τη φιλοσοφία και στην ίδια την ΠΟΛΙΤΕΙΑ του Πλάτωνα. Όμως οι φιλόσοφοι δεν έγιναν κυβερνήτες, ούτε οι κυβερνήτες έγιναν φιλόσοφοι.
Σήμερα ζούμε και πάλι, σε μια σκληρή και πολυσύνθετη πραγματικότητα. Η Αντιπροσωπευτική Δημοκρατία και οι πρωταγωνιστές της κυρίως, αλλά και οι απλοί πολίτες, σε ότι τους αφορά και τους αναλογεί πρέπει όλοι να πάρουμε την ανηφόρα, να ανασκουμπωθούμε και να αρθούμε στο ύψος των δύσκολων περιστάσεων καθένας από το μετερίζι του.
*Ο Σήφης Μιχελογιάννης
είναι π. βουλευτής Χανίων
