«Δε γεννιέσαι γυναίκα, γίνεσαι». Σιμόν Ντε Μπορβουάρ, «Δεύτερο φύλο», 1949.
Η Καλλιρόη Σιγανού Παρέν (1861-1940) από τα Πλατάνια Αμαρίου ήταν η πρώτη φεμινίστρια στην Ελλάδα, η οποία το 1887 εξέδωσε την εφημερίδα «Εφημερίς των Κυριών».
Στις αρχές του 20ο αιώνα οι αγώνες των Ελληνίδων συνεχίστηκαν με στόχο τη μόρφωση των γυναικών και τη βελτίωση της κοινωνικής τους θέσης. Ελάχιστες κατάφεραν να αποκτήσουν ανώτατη πανεπιστημιακή μόρφωση και ακόμα λιγότερες έλαβαν κάποια ανώτερη δημόσια θέση. Η δασκάλα Μαρία Αμαριώτου (1896-1997) από τη Φουρνή Μεραμπέλου, με διδακτορικό στην Γερμανία (1926), εκπαιδευτικός σύμβουλος στο Υπουργείο Παιδείας στην κυβέρνηση Βενιζέλου το 1930, ήταν μία από τις ελάχιστες που πέτυχαν αυτό το στόχο. Φαίνεται ότι η Κρήτη είχε παράδοση με τη μόρφωση και τη μαχητικότητα των γυναικών, διότι το 1928 μια ακόμα Κρητικοπούλα αγωνίστηκε για τα δικαιώματα των γυναικών, «Η Δεσποινίς Δώρα Μοάτσου δια την ψήφον της Γυναίκας», σύμφωνα με το άρθρο στην εφημερίδα «Κήρυξ» (5/4/1928).
«Η λογία και ποιήτρια συμπολίτις Δεσποινίς Δώρα Μοάτσου, κατά τη συγκέντρωσιν δια την ψήφον της γυναικός, εις το εν Αθήναις θέατρον «Απόλλων», το οποίον ήτο ασφυκτικώς πλήρες, από Αντιπροσώπους και των δυο φύλων, ομίλησεν ως Αντιπρόσωπος Γυναικείων Οργανώσεων Χανίων, ως εξής, καταχειροκτροτηθείσα[…]». Η Χανιώτισσα Μοάτσου ξεκίνησε την ομιλία αναφέροντας την ηρωική στάση των γυναικών από την μινωική εποχή μέχρι το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου, οι οποίες στάθηκαν ισάξια στο πλευρό των ανδρών. Ήρθε, λοιπόν, ο καιρός να ζητήσουν «[…]την πολιτική τους εξίσωση για να αγωνιστούν, κι αυτές, όπως ο άνδρας, επίσημα πια στο λυτρωτικό και εκπολιτιστικό αγώνα. Είναι καιρός να λείψει η μεσαιωνική πρόληψη, πως η γυναίκα δεν είναι τάχα άξια να διευθύνει κι αυτή την Πολιτεία, πως ένας άνδρας αγράμματος και απολίτιστος είναι πιο ικανός να δώσει την ψήφο του στη διακυβέρνηση της χώρας, ενώ η γυναίκα όσο και αν ανέβει τα σκαλοπάτια της ανώτερης διανόησης, πρέπει να μένει αδιάφορος θεατής[…]. Θέλουμε να σώσουμε το λαό από την αγραμματοσύνη και την κοινωνία από την αλητεία, τη ζητιανιά και το αίσχος της σωματεμπορίας. Θέλουμε σπίτια καθαρά και φωτερά, και όχι πια τρώγλες και υπόγεια. Αυτά μόνο με την ψήφο θα τα επιτύχουμε, γι’ αυτό έντονα θα εργαστούμε για να βγούμε νικήτριες στον αγώνα. Αι γυναίκες της Κρήτης θα βρίσκονται πάντα στην πρωτοπορία».
Ο αγώνας δικαιώθηκε το 1934 όταν οι γυναίκες ψήφισαν πρώτη φορά στις Δημοτικές Εκλογές, το 1952 καθιερώθηκε η συμμετοχή τους στις εθνικές εκλογές, το 1953 εκλέχθηκε η πρώτη γυναίκα βουλευτής (Ελένη Σκούρα) και το 1956 ορκίστηκε με την κυβέρνηση Καραμανλή η πρώτη γυναίκα υπουργός Κοινωνικής Πρόνοιας (Λίνα Τσαλδάρη). Η ισότητα των δύο φύλων καθιερώθηκε με το Σύνταγμα του 1975.
Πηγές
1. «Μαρία Αμαριώτου: Η φωτισμένη παιδαγωγός 91896-1997), https://archive.patris.gr/articles/116734, 22/4/2020.
2. «Οι Ελληνίδες στις κάλπες», https://www.sansimera.gr /articles/8, 22/4/2020.
