«Η Δικαιοσύνη είναι ψυχική αρετή που μοιράζει στον καθένα ό,τι του αξίζει»
Αριστοτέλης
Οι Αρχαίοι Έλληνες έτρεφαν μεγάλη εκτίμηση στη θεά της Δικαιοσύνης. Από αυτήν εξαρτιόταν η ισορροπία του κόσμου και η τάξη των πραγμάτων. Της είχαν δώσει το όνομα Θέμις, που σήμαινε αυτό που ισχύει , καθώς ο λόγος της ήταν σεβαστός από Θεούς και ανθρώπους. Η Θέμις αντιπροσώπευε το δίκαιο και τιμωρούσε όποιον διέπραττε αδικίες και παρέβαινε τους κανόνες δικαίου. Η λέξη δικαιοσύνη βρίσκεται στην Καινή Διαθήκη 88 φορές και η λέξη «δίκαιος» 81 φορές αφού έχει την έννοια όλων των αρετών και όλων των καθηκόντων του ανθρώπου προς τον συνάνθρωπο του και τον Θεό. Η δικαιοσύνη είναι η μεγαλύτερη και σημαντικότερη από όλες τις αρετές καθώς εκπροσωπεί και προϋποθέτει την ύπαρξη όλων των υπολοίπων αρετών σε έναν άνθρωπο. Το σύμπαν στηρίζεται και λειτουργεί με τον νόμο της δικαιοσύνης. Ο Θεός κυβερνά τον κόσμο με δικαιοσύνη και αυτό ζητά και από τον άνθρωπο «Δικαιοσύνην μάθετε οι ενοικούντες επί της γης» και μακαρίζει τους «πεινώντας και διψώντας την δικαιοσύνη». Σε όλη μας τη ζωή, τόσο για τα σημαντικά ζητήματα αλλά και στην καθημερινότητα μας, παρουσιάζονται πάρα πολλές ευκαιρίες να κάνουμε πράξη τη δικαιοσύνη. Είσαι γονιός; Σου δίνεται η ευκαιρία να μοιράσεις εξίσου την αγάπη σου στα παιδιά σου. Εξ ίσου την περιουσία σου. Είσαι ελεύθερος επαγγελματίας; Προσπάθησε να είσαι δίκαιος στις δοσοληψίες σου. Είσαι δικηγόρος; Μην αναλαμβάνεις να υποστηρίξεις το άδικο. Είσαι δάσκαλος; Σου δίνεται καθημερινά η ευκαιρία να μεταχειρίζεσαι και να διδάξεις στα παιδιά την δικαιοσύνη. Όποιος και εάν είσαι, σε όποια θέση κι αν βρίσκεσαι, μίλησε δίκαια, υποστήριξε το δίκαιο, πράξε δίκαια έστω κι αν αυτό θίγει τα ατομικά σου συμφέροντα. Εάν βλέπεις το άδικο αλλά δεν κάνεις τίποτα για να το διορθώσεις, εάν εσύ είσαι δίκαιος αλλά δεν αντιδράς στην αδικία που γίνεται δίπλα σου και θίγει το συνάνθρωπο σου τότε είναι σα να έχεις διαπράξει εσύ την αδικία. Δεν αρκεί να είμαστε δίκαιοι. Πρέπει να αγωνιστούμε για τη δικαιοσύνη. Τα θεμέλια του κόσμου τρίζουν και ο λόγος είναι η ατέλειωτη και ασύδοτη αδικία που συντελείται σε όλα τα επίπεδα. Είναι αξιοθρήνητοι οι άνθρωποι που ενώ βλέπουν την αδικία δεν έχουν την ψυχή να αντισταθούν. Δεν γίνεται να υπερασπίζεσαι το δίκαιο στον εαυτό σου αλλά όχι στους άλλους ανθρώπους. Δικαιοσύνη σημαίνει αγάπη με την ολοκληρωτική έννοια της αγάπης. Είναι το ύψιστο αγαθό του πολιτισμού και μια κοινωνία μπορεί να λέγεται πολιτισμένη μόνο εάν στο μεγαλύτερο ποσοστό της είναι δίκαιη.
Η αγαπητή κι αξιόλογος συνεργάτης των “Χ.Ν.” κ. Ρόζα Τζιγκουνάκη, από καιρό, μας έχει συνηθίσει να διαβάζουμε τα σπουδαία άρθρα της-κοινωνικού περιεχομένου-, που, βέβαια, αντανακλούν και στο ελεύθερο και διαφορετικό της ανθρώπινο πρόσωπο και την ευχαριστούμε και συγχαίρουμε θερμά. Ολοφάνερο είναι, ωστόσο, ότι οι αξιόλογες κι επαινετές απόψεις της για την εν γένει ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ εκφράζουν την λαϊκή περί δικαιοσύνης πεποίθηση, ενώ οι παραινέσεις κι ευχές της για την “εφαρμογή” ή πραγμάτωση της ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ στη σημερινή, κυρίως, κοινωνική πολυπλοκότητα ευχής έργον είναι να “πιάσουν” τόπο, όπως λέγει ο λαός μας:
ΜΟΛΑΤΑΥΤΑ, το περί της “ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ” ζήτημα ή πρόβλημα είναι τεράστιο και δεν αναλύεται κ ιούτε λύνεται εύκολα, ακριβώς, λόγω της ιδιαιτερότητας και της φύσης της έννοιας και σημασίας [λαϊκή, επιστημονική, φιλοσοφική, θρησκευτική κ.λ.π] του όρου “ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ”. Και, βέβαια, διευκρινίζω, ότι σχολιάζω το ανωτέρω αξιόλογο άρθρο, ως απλός πολίτης της Χανιώτικης κοινωνίας, κι όχι με την ιδιότητα του έμπειρου νομικού και κοινωνιολόγου, παρότι, στην εξαιρετική αυτήν περίπτωση του τίτλου του άρθρου και των απόψεων της κ. Ρ. Τζιγκουνάκη, θαρρώ, ότι οι επιστημονικές ή εμπειρικές γνώσεις βοηθούν στην περαιτέρω ανάλυση και προσέγγιση του όρου και της εννοίας της εν γένει “ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ”: Για παράδειγμα: Η μακρόχρονη και ομοιόμορφη λαϊκή πεποίθηση – ιδέα περί της ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, σίγουρα, συμπίπτει με την περί δικαιοσύνης πεποίθηση ή άποψη της εκλεκτής αρθρογράφου, όταν αναφέρεται -έστω- ενδεικτικά με τη φράση της: “είσαι δικηγόρος, μην αναλαμβάνεις να υποστηρίξεις το άδικο..”: ΩΣΤΟΣΟ, στον Νομικό και Δικαστικό κόσμο τα πράγματα είναι πολύ διαφορετικά και στην απονομή της εν γένει ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ, ειδικότερα σήμερα, ορθώνονται βουνό ολόκληρο πλείστα όσα ζητήματα, γεγονότα, γενικές αρχές του δικαίου, επιστήμη και νομολογία, κοινωνιολογία ανθρωπιστική, διαφορετική μορφική εγκληματική συμπεριφορά, ισχύοντα χρηστά και συναλλακτικά ήθη, καλή πίστη, η ελεύθερη κι αβίαστη πεποίθηση για την απονομή της δικαιοσύνης από τους φυσικούς δικαστές, λαμβανομένου υπόψη, ότι οι πάντες ανήκουμε στο ανθρώπινο είδος: και βέβαια, δεν αναφέρομαι μόνο στην ΠΟΙΝΙΚΗ ΔΙΚΟΝΟΜΙΑ, αλλά και στην ΠΟΛΙΤΙΚΗ, που η επίλυση των [ιδιωτικών ] διαφορών ανάμεσα στους ανθρώπους μιας κοινωνίας είναι πολύ πιο δύσκολη υπόθεση. Κι ακριβώς, επειδή, γενικώς, η απονομή της ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ είναι πολύ δύσκολο εγχείρημα και έργο, παντού και σ΄όλες τις εκφάνσεις της βασιλεύει και εφαρμόζεται η Αρχή της ΕΠΙΕΙΚΕΙΑΣ, από το αρχαίο ελληνικό και ρωμαϊκό ακόμα δίκαιο. Συνακόλουθα, στη νομική και δικαστική πραγματικότητα, είναι “άδικο” κι “ανήθικο”, αλλά, ενίοτε, και παράνομο να μην υπερασπίζεται από έμπειρο και μάχιμο δικηγόρο οποιοσδήποτε κατηγορούμενος για εγκληματική και παράνομη πράξη, γιατί οι πάντες ανήκουμε στο ανθρώπινο είδος, η κοινωνική συνυπαιτιότητα στην τέλεση ποινικού αδικήματος ΠΡΕΠΕΙ να λαμβάνεται υπόψη και να συνυπολογίζεται στην επιμέτρηση της ποινής: στην επ’ ακροατηρίω διαδικασία, η υπεράσπιση έχει χρέος να αναδείξει και την καλήν πλευράν [όλοι οι άνθρωποι έχουμε και κάποιες αξίες, όσο κακοί κι αν είμαστε] του πελάτου, ΩΣΤΕ, να αποδοθεί η ΠΡΟΣΗΚΟΥΣΑ ποινή, δηλαδή πιο επιεικής και δίκαιη, έστω και με τα κριτήρια ή την απλή περί δικαίου πεποίθηση του λαού μας. Το θέμα είναι τόσο μεγάλο και σπουδαίο που δεν καλύπτεται εύκολα κι ας μην κάνουμε κατάχρηση του χώρου και του χρόνου της εφημερίδας μας. Τα θερμά μας συγχαρητήρια στην ευαίσθητη κι αξιόλογη αρθρογράφο και βέβαια έχει πάντα και τη φιλική μας αγάπη. Γιώργος Καραγεωργίου, συντ/χος νομικός, κοινωνιολόγος ΧΑΝΙΑ.
ΝΟΤΕ: ΠΡΟΣΘΗΚΗ: Στην Ελληνική κοινωνία, αλλά, ιδιαίτερα, στη δική μας Κρητική Κοινωνία κι ύστερα από μακρόχρονη και σχεδόν ΟΜΟΙΟΜΟΡΦΗ συμπεριφορά των ανθρώπων μας, έχει “διαμορφωθεί” και παγιωθεί η πεποίθηση: ” Να τα ‘χουμε καλά με όλους και με όλα” κι έτσι είμαστε και πορευόμαστε μια χαρά: Αυτό το απαράδεκτο κοινωνικό φαινόμενο της δικής μας Κρητικής Κοινωνίας με θλίβει κι απογοητεύει βαθύτατα, ΓΙΑΤΙ, η ανωτέρω συμπεριφορά – συνήθιο πια, ΕΚΦΡΑΖΕΙ κι αντανακλά την “Ι δ ι ο τ ε λ ή Ο υ δ ε τ ε ρ ό τ η τ α”, που στη Νομική και Δικαστική πρακτική ΣΗΜΑΙΝΕΙ κι οδηγεί στην παντελή Α Δ Ι Κ Ι Α: Αλλά, ακόμη χειρότερα, η ιδιοτελής ουδετερότητα εκφράζει την έλλειψη Ε Υ Θ Υ Ν Η Σ και Σ Ο Β Α Ρ Ο Τ Η Τ Α Σ στις διαπροσωπικές σχέσεις των ανθρώπων μας. Και το πρόβλημα -μέγιστο- αυτό, δυστυχώς, δεν φαίνεται και δεν εντοπίζεται εύκολα στη σημερινή κοινωνική πολυπλοκότητα! Με εκτίμηση Γ. Καραγεωργίου ΧΑΝΙΑ.