Το 2017, η εισερχόμενη ταξιδιωτική κίνηση στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 9,7% και διαμορφώθηκε στα 27.194.200 τουρίστες (αεροπορικές και οδικές αφίξεις), έναντι 24.799.300 ταξιδιωτών το 2016, σύμφωνα με τα στοιχεία που ανακοίνωσε η Τράπεζα της Ελλάδας.
O τουρισμός συμβάλλει περίπου κατά 20% στην δημιουργία του ΑΕΠ και κατά 25% στην απασχόληση. Η χώρα μας είναι 10η δύναμη στον τουρισμό μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ αλλά 24η σε ανταγωνιστικότητα στον τουρισμό. Θα πρέπει να δοθεί μεγάλη προσοχή στις υποδομές, στην χρήση των νέων τεχνολογιών, στην βελτίωση της επιχειρηματικότητας και στην εκλογίκευση τις φορολογίας. Η χρήση των νέων τεχνολογιών θα εξασφαλίσει την επιβίωση των μικρών επιχειρήσεων, θα αυξήσει την ανταγωνιστικότητα και την προσέλκυση νέων τουριστών από τις αναδυόμενες αγορές. Παρακάτω παρουσιάζονται τα σημαντικά στοιχεία του τουρισμού.
ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΤΙΚΟΤΗΤΑ
Όπως παρατηρείται στο παρακάτω γράφημα, η ανάκαμψη του τουρισμού κατά το έτος 2017 αποτυπώνεται στη σημαντική ενίσχυση του δείκτη ανταγωνιστικότητας του World Economic Forum για τον Τουρισμό της Ελλάδας το 2017 (πηγή Alpha Bank).
Συγκεκριμένα, ο δείκτης ανταγωνιστικότητας του τουρισμού βελτιώθηκε κατά 7 θέσεις φθάνοντας στην 24η θέση στην παγκόσμια κατάταξη ανάμεσα σε 136 χώρες. Οι παράγοντες που ενίσχυσαν τη θέση της χώρας στην κατάταξη ήταν μεταξύ άλλων οι παρακάτω:
1) Η ισχυροποίηση της ψηφιακής αναζητήσεως πληροφοριών για τις φυσικές ομορφιές της χώρας (θέση 19η βελτίωση κατά 26 θέσεις)
2) Οι δράσεις προωθήσεως του τουριστικού προϊόντος (43η βελτίωση κατά 19 θέσεις).
3) Παράλληλα, η ανταγωνιστικότητα ως προς την τιμή, παρά τη σχετικά χαμηλή θέση στην κατάταξη σε σχέση με ανταγωνίστριες χώρες όπως η Τουρκία, η Αίγυπτος και η Πορτογαλία έχει βελτιωθεί σημαντικά (90η θέση, βελτίωση κατά 23 θέσεις) χάρη στο μειωμένο κόστος διαμονής για τους ξένους επισκέπτες, το χαμηλότερο κόστος καυσίμων και τα μειωμένα τέλη αεροδρομίου.
Προκειμένου να ενισχυθούν οι αφίξεις αλλά και τα έσοδα από τον τουρισμό, η Ελλάδα πρέπει να επικεντρωθεί, στη δημιουργία φιλικότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος (βρίσκεται στην 103η θέση στην κατάταξη), με:
Α) Λιγότερα εμπόδια στις άμεσες ξένες επενδύσεις,
Β) Μείωση των φόρων στα κέρδη των επιχειρήσεων και
Γ) Βελτίωση της αποτελεσματικότητας του νομοθετικού πλαισίου.
Ειδικότερα, με βάση τον δείκτη επιχειρηματικού περιβάλλοντος, το 2017, η Ελλάδα βρίσκεται σε δυσμενέστερη θέση, καθώς κατέχει την 103η θέση στην κατάταξη στο σύνολο των 136 χωρών. Την καλύτερη επίδοση εμφανίζει η Πορτογαλία (54) και ακολουθεί η Κύπρος (56).
Ο δείκτης επιχειρηματικού περιβάλλοντος στον τουρισμό στην Ελλάδα βελτιώθηκε κατά μόλις 1 μονάδα το 2017 σε σχέση με το 2015 και περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:
Ι) την αποδοτικότητα του νομοθετικού πλαισίου,
ΙΙ) τον χρόνο που απαιτείται για την έκδοση οικοδομικής άδειας,
ΙΙΙ) τον χρόνο έναρξης επιχείρησης,
ΙV) το κόστος έναρξης επιχείρησης,
V) την επίδραση της φορολογίας στα κίνητρα για επένδυση και εργασία.
VI) Επίσης, περιλαμβάνει τον υποδείκτη που αξιολογεί την φορολογική επιβάρυνση επί τον κερδών των επιχειρήσεων.
Η Ελλάδα με βάση τον υποδείκτη της φορολογικής επιβάρυνσης των τουριστικών επιχειρήσεων βρίσκεσαι στην 109η θέση, ανάμεσα στις 136 χώρες και σε πολύ δυσμενή θέση σε σχέση με τους βασικούς ανταγωνιστές της όπως φαίνεται και στο παρακάτω γράφημα, όπου η Κύπρος είναι στην 22η θέση.
Ο δείκτης επιχειρηματικού περιβάλλοντος στην Ελλάδα ενδέχεται να επηρεασθεί αρνητικά τα επόμενα έτη, καθώς στο πλαίσιο της δημοσιονομικής προσαρμογής ψηφίσθηκαν νέες παρεμβάσεις το 2018 για την ενίσχυση των εσόδων και την επίτευξη των δημοσιονομικών στόχων, οι οποίοι όμως αποτελούν τροχοπέδη στις επενδυτικές αποφάσεις. Συγκεκριμένα, από την αρχή του 2018 καταργήθηκαν οι μειωμένοι συντελεστές φόρου κατά 30% που ίσχυαν ως προς τα νησιά των νομών Λέσβου, Χίου, Σάμου και Δωδεκανήσου (πλην Ρόδου και Καρπάθου), ενώ εφαρμόζεται νέος φόρος διαμονής (κλιμακούμενος ανάλογα με τα αστέρια των ξενοδοχείων).
Ο υποδείκτης ασφάλειας (που περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τις τρομοκρατικές επιθέσεις) βελτιώθηκε αρκετά στην Ελλάδα το 2017 και παραμένει σαφώς σε πλεονεκτικότερη θέση σε σχέση με την Τουρκία και την Αίγυπτο, αλλά όχι σε σχέση με Κύπρο, Ισπανία, Πορτογαλία.
Τέλος, με βάση τον δείκτη υποδομές, επιδεινώθηκε η θέση της Ελλάδας κατά 6 μονάδες το 2017 σε σχέση με το 2015. Ο δείκτης αυτός αναφέρεται σε υποδομές σε τουριστικές υπηρεσίες περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τα τουριστικά καταλύματα και την ποιότητα των τουριστικών υποδομών και στην Ελλάδα βρίσκεται σε καλύτερη κατάταξη σε σχέση με την Τουρκία, την Κύπρο και την Αίγυπτο. Βασικές υποδομές όμως όπως οι μαρίνες για τουριστικά σκάφη δεν πραγματοποιούνται.
Η ΣΥΜΒΟΥΛΗ ΤΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
Συνεχίζεται η ενίσχυση της συμβολής του τουρισμού στην ελληνική οικονομία. Ειδικότερα, όπως φαίνεται στο παρακάτω γράφημα, η συνολική συμβολή του τουρισμού στο ΑΕΠ, ειδικά μετά το 2012 ήταν σημαντική και διαρκώς αυξανόμενη με εξαίρεση το 2016. Το 2017 αυξήθηκε στο 19,6% του ΑΕΠ, ενώ το 2018 αναμένεται στο 20,7% του ΑΕΠ αντίστοιχα.
Όσον αφορά στην απασχόληση, ο τουρισμός δημιούργησε άμεσα 423.000 θέσεις εργασίας και η άμεση συμβολή του τουρισμού (% στο εργατικό δυναμικό) ανήλθε από 8,7% το 2009, στο 11,5% το 2016. Το ποσοστό αυτό περιλαμβάνει τους εργαζόμενους στα ξενοδοχεία, εστιατόρια, ταξιδιωτικά πρακτορεία και μεταφορές επιβατών. Τέλος, η συνολική συμβολή του τουρισμού στην απασχόληση αυξήθηκε από 20,8% το 2009, σε 23,4% το 2016, στο 24,6% το 2017 και προβλέπεται να αυξηθεί περαιτέρω στο 26% το 2018.
ΝΕΕΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΕΣ
Σήμερα διανύουμε την 4η τεχνολογική επανάσταση, που χαρακτηρίζεται από την
• τεχνητή νοημοσύνη (artificial intelligence),
• η ρομποτική,
• το ,
• τα αυτόνομα οχήματα,
• η εκτύπωση 3-D,
• η νανοτεχνολογία,
• η βιοτεχνολογία,
• η επιστήμη των υλικών,
• η αποθήκευση ενέργειας
• big data
• οι κβαντικοί υπολογιστές κλπ.
Η Ελλάδα πρέπει επίσης να βελτιωθεί περαιτέρω στις τεχνολογίες επικοινωνίας και πληροφορικής (51η θέση). Μέχρι σήμερα, αρκετές επιχειρήσεις εξακολουθούν να μην χρησιμοποιούν τις νέες τεχνολογίες για τις:
• Συναλλαγές μεταξύ επιχειρήσεων (98η θέση)
• Συναλλαγών μεταξύ επιχειρήσεων και πελατών (82η θέση).
• Η περαιτέρω απλοποίηση των διαδικασιών εκδόσεως βίζας (73η θέση) είναι ένα άλλο μέτρο που εκτιμάται ότι θα επηρεάσει θετικά τα έσοδα και τις διεθνείς αφίξεις.
Οι εφαρμογές για έξυπνα κινητά και τάμπλετς δίνουν νέες μορφές διείσδυσης του τουριστικού προϊόντος στην παγκόσμια αγορά π.χ. η εφαρμογή για κινητά Conichi συνδέει έξυπνους πελάτες με έξυπνα ξενοδοχεία. Ακόμα και η πιο μικρή επιχείρηση σήμερα μπορεί να παγκοσμιοποιηθεί και να αποκτήσει παγκόσμιους πελάτες.
Η Ευρώπη και οι ΗΠΑ μειώνουν την ποσοτική χαλάρωση (μεταφορικά την «εκτύπωση χρήματος» τα τελευταία 10 χρόνια), πράγμα το οποίο σημαίνει μείωση εισοδημάτων των μελλοντικών υποψήφιων τουριστών. Οπότε στο εγγύς μέλλον θα έχουμε μείωση αφίξεων από τις παραδοσιακές τουριστικές αγορές.
Πρέπει να αναζητήσουμε νέες τουριστικές αγορές στις αναδυόμενες οικονομίες και κυρίως στην Κίνα. Το παγκόσμιο οικονομικό κέντρο μεταφέρεται στις ασιατικές χώρες. ‘Ήδη η Κίνα διαθέτει την μεγαλύτερη μεσαία τάξη παγκοσμίως. Προβλέπεται ότι τα 2/3 της παγκόσμιας μεσαίας τάξης θα βρίσκεται στην Κίνα μέχρι το 2030.
Η Κίνα εξάγει πάνω από 150.000.000 τουρίστες (το 2016) οι οποίοι δαπανούν περίπου το 22% της παγκόσμιας τουριστικής δαπάνης, παρόλο, που μόνο το 5% των Κινέζων έχουν διαβατήριο. Το 40% των πολιτών των ΗΠΑ διαθέτουν διαβατήριο και συμβάλουν κατά 10% περίπου στην παγκόσμια τουριστική δαπάνη. Όταν θα φθάσουν οι κινέζοι κάτοχοι διαβατηρίων το αμερικάνικο ποσοστό διαβατηρίων (40%), θα κυριαρχήσουν στις τουριστικές αγορές και θα εξάγουν περίπου 1 δις τουρίστες. Την Ελλάδα πέρυσι την επισκέφθηκαν μόνο 150.000 Κινέζοι τουρίστες δηλαδή μόνο 0,1%. Εάν το ποσοστό αυτό το αυξήσουμε σε 5% όπως το ποσοστό που επισκέπτεται την Αγγλία, θα προσθέσουμε ακόμα 7.500.000 τουρίστες.
Ο τουρισμός πρέπει να αγκαλιάσει τις νέες τεχνολογίες και να αναζήτηση νέες αγορές για να εξασφαλίσει το μέλλον του.
