Για να μπω κατευθείαν στο θέμα, η απόδειξη αυτή είναι ότι οποιοσδήποτε άνθρωπος, κάθε ηλικίας, κοινωνικής τάξης και μορφωτικού επιπέδου, μπορεί να ενωθεί με το Θεό και να φτάσει σε κατάσταση «θέωσης», να γίνει δηλαδή ένα ον πολύ ανώτερο από τον κοινό άνθρωπο, φτάνοντας μέχρι και να γίνει «θεός σε όλα εκτός από τη θεϊκή ουσία».
Όταν η εποχή μας έχει δει ανθρώπους, όχι μόνο όπως ο άγιος Παΐσιος (που τον κοροϊδεύουν αυτοί που δεν θέλουν ή δεν έχουν τα φόντα να τον καταλάβουν), αλλά και όπως ο άγιος Πορφύριος των Αθηνών, ο άγιος Ιάκωβος της Εύβοιας, ο π. Ευμένιος από τα Ρούστικα Ρεθύμνου, ο άγιος Λουκάς ο Ιατρός, ο άγιος Ιωάννης Μαξίμοβιτς, ο π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ και δεκάδες άλλοι, δεν μπορούμε να λέμε με ευκολία ότι δεν υπάρχει Θεός ή ότι «δεν ξέρουμε» αν υπάρχει ή όχι.
Τους περισσότερους από αυτούς τους σύγχρονους αγίους είμαι βέβαιος ότι δεν τους έχουμε ούτε ακουστά, ενώ και τους άλλους (που τους έχουμε ακουστά), σχεδόν κανείς από εκείνους που τους απορρίπτουν δεν μπαίνει στον κόπο να τους ερευνήσει βαθύτερα. Και έρευνα δεν εννοώ να διαβάσουμε ένα άρθρο στο Διαδίκτυο, αλλά να ξεκινήσουμε τουλάχιστον με ένα βιβλίο, και πάλι ως αφετηρία για κάτι ουσιαστικότερο και συστηματικότερο.
Ας αναφέρω μόνο την περίπτωση του αγίου Πορφυρίου και ας καλέσω, για αρχή, σε μια αναζήτηση όσων είπαν και έγραψαν γι’ αυτόν δύο πανεπιστημιακοί (δεν είναι οι μόνοι), ο καθηγητής Ιατρικής Γεώργιος Παπαζάχος και ο καθηγητής Παιδαγωγικής Γεώργιος Κρουσταλάκης. Επίσης τα βιβλία του καθηγητή Κοινωνιολογίας του πανεπιστημίου του Μέην (ΗΠΑ) Κυριάκου Μαρκίδη για την ορθόδοξη πνευματικότητα, την οποία διερευνά με άξονα τον άγιο Παΐσιο (πριν ανακηρυχθεί άγιος), έχοντας ξεκινήσει ο ίδιος εκτός της Ορθοδοξίας. Συνεπώς, δεν πρόκειται για υπόθεση των αγραμμάτων.
«Τι είναι ο χριστιανισμός; Το να γίνει ο άνθρωπος όμοιος με το Θεό, όσο είναι δυνατόν για τον άνθρωπο». Αυτόν τον ορισμό δίνει ο άγιος Γρηγόριος Νύσσης, αδελφός του Μεγάλου Βασιλείου, τον 4ο αιώνα μ.Χ. Ο χριστιανισμός λοιπόν δεν είναι ένα σύνολο παραδόσεων, ηθών και εθίμων, αλλά ένας πνευματικός δρόμος, που οδηγεί τον άνθρωπο στην τελειότητα (στο παρόν, σε αυτή τη ζωή, όχι μόνο μετά το θάνατο). Ο δρόμος αυτός έχει μελετηθεί προσεκτικά (και επιστημονικά) και διδαχθεί στους ανθρώπους από τους Πατέρες και τις Μητέρες της Εκκλησίας (τους αγίους διδασκάλους του χριστιανισμού) και τον έχουν ακολουθήσει χιλιάδες άνθρωποι πολλών λαών και εποχών, που έφτασαν σε διάφορα στάδια αγιότητας, μέχρι και στην απόκτηση ιδιοτήτων που σ’ εμάς φαίνονται υπερφυσικές.
Αυτόν τον ισχυρισμό, καθένας έχει το δικαίωμα να τον αμφισβητήσει. Αλλά προκαλώ οποιονδήποτε πραγματικό αναζητητή της αλήθειας, να τον ερευνήσει και όχι να τον απορρίψει με ειρωνεία, σαν αλαζόνας εύπιστος.
Βεβαίως, ως δρόμο προς την τελειότητα δεν εννοώ τις φλυαρίες κάθε τυχάρπαστου «διδασκάλου» που κατασκευάζει μια θρησκευτική ομάδα και νομίζει ότι «αναπτύσσεται πνευματικά» ή ότι «καθοδηγείται από αγγέλους» ή από «φωτεινές οντότητες» (στην ουσία, ύποπτες), αλλά τη σοφία των αληθινών διδασκάλων της ανθρωπότητας (πολλοί από τους οποίους ήταν και πανεπιστημιακά μορφωμένοι – χωρίς να είναι απαραίτητο αυτό), των ορθόδοξων αγίων, που οι διδασκαλίες τους δοκιμάστηκαν με την πείρα και τη σύνεση που συσσωρεύτηκε μέσα τους αιώνες. Πρόκειται για την ένωση των ανθρώπων με το Θεό διά του Χριστού, που προκαλεί και ένωση αγάπης με το συνάνθρωπο, αλλά και με τα άλλα πλάσματα του κόσμου. «Ο Θεός έγινε άνθρωπος, για να γίνει ο άνθρωπος θεός» έγραψε ο Μέγας Αθανάσιος.
Εποχή αντιφάσεων
Μία από τις αντιφάσεις των ημερών μας είναι ότι, ενώ βρισκόμαστε στην εποχή της επιστημονικής έρευνας και της εμπειρικής γνώσης, συνεχίζουν να υπάρχουν άθεοι.
Κυριαρχεί μάλιστα η άποψη πως η ανάπτυξη της επιστήμης καταρρίπτει τη θρησκεία, ενώ στην πραγματικότητα συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο.
Η αντίφαση αυτή οφείλεται εν μέρει στις εσφαλμένες ιδέες περί θρησκείας, που μας κληροδότησε ο δυτικός Μεσαίωνας την εποχή της «βαβυλώνιας αιχμαλωσίας» της ορθόδοξης θεολογίας, η οποία κράτησε από την Τουρκοκρατία ώς τα μέσα του 20ού αιώνα, και συγκεκριμένα ώς την εποχή Ρωμανίδη, του Ελληνοαμερικανού ιερέα και πανεπιστημιακού, που ανέτρεψε το πανεπιστημιακό κατεστημένο της εποχής του στρέφοντας τους Έλληνες θεολόγους στις ξεχασμένες πηγές της Ορθοδοξίας, τα κείμενα των Πατέρων της Εκκλησίας.
Ο Ρωμανίδης είχε πει: «Αν η Ορθοδοξία ήταν αυτή που διδάσκουν τα νεοελληνικά εγχειρίδια, εγώ σήμερα θα ήμουν άθεος» (Πατερική Θεολογία, μέρος 2, κεφ. 63).
Είπε επίσης ότι, αν το πρώτο ελληνικό πανεπιστήμιο (στην Αθήνα του Όθωνα) είχε ιδρυθεί από ανθρώπους με ορθόδοξο υπόβαθρο και όχι προτεσταντικό, η Θεολογική Σχολή δεν θα είχε τοποθετηθεί δίπλα στη Φιλοσοφική, αλλά δίπλα στη Ιατρική, και αυτό που θα διδάσκονταν οι φοιτητές θεολογίας δεν θα ήταν μελέτη κειμένων, αλλά η νοερά προσευχή και όλη η οδός για την πνευματική θεραπεία και την τελειοποίηση του ανθρώπου, όπως τη διδάσκουν – με επιστημονικό τρόπο – οι Πατέρες της Εκκλησίας.
Μέσα στις εσφαλμένες ιδέες, που εισήχθησαν στον τόπο μας από τη δύση, είναι ότι η ύπαρξη του Θεού δεν αποδεικνύεται (ενώ στόχος της Ορθοδοξίας είναι να ενωθούμε με Αυτόν και να τον γνωρίσουμε προσωπικά), ότι δεν μπορούμε να δούμε το Θεό (ενώ εμείς ξέρουμε ότι το θείο Φως γίνεται ορατό), ότι ο Θεός είναι κριτής και τιμωρός, ότι η σωτηρία του ανθρώπου συμβαίνει μετά το θάνατο (άρα «η Εκκλησία σου πουλάει κάτι που δεν μπορείς να το δεις, παρά μόνο όταν πεθάνεις», όπως ειρωνευόταν κάποιος), αλλά και η ιδέα πως η Εκκλησία είναι μια πανίσχυρη οργάνωση που εξουσιάζει και καταπιέζει τους ανθρώπους συσσωρεύοντας χρήμα και μάλιστα λέγοντας ψέματα περί Θεού και ψυχής.
Είναι λοιπόν απορίας άξιο πώς, ακόμη και μετά το έργο του Ρωμανίδη και άλλων σπουδαίων σύγχρονων ορθόδοξων διδασκάλων, όπως ο επίσκοπος Ιερόθεος Βλάχος ή ο π. Σωφρόνιος Σαχάρωφ (και πολλοί άλλοι), υπάρχουν ακόμη άθεοι. Δυστυχώς, ακόμη και άνθρωποι που γνωρίζουν το έργο διδασκάλων όπως οι τρεις παραπάνω, αρνούνται πεισματικά να ερευνήσουν παραπέρα και επιμένουν ότι «δεν υπάρχει Θεός» ή ότι «δεν μπορούμε να ξέρουμε» αν υπάρχει.
Θα σταματήσω εδώ. Ας προτείνω (για ένα πρώτο διάβασμα) μερικά βιβλία (αναζητήστε τα και στο Διαδίκτυο):
Πατρός Σεραφείμ Ρόουζ, «Η Ορθοδοξία και η Θρησκεία του Μέλλοντος».
Πατρός Ιωάννη Ρωμανίδη, «Πατερική Θεολογία».
Ιερόθεου Βλάχου, Μητροπολίτη Ναυπάκτου, «Ορθόδοξη Ψυχοθεραπεία» και «Οίδα άνθρωπον εν Χριστώ».
Πατρός Νικολάου Λουδοβίκου (του σημαντικότερου ακαδημαϊκού θεολόγου που έχουμε αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, κατά τη γνώμη μου), «Η Θεοποιία».
Χαιρόμαστε κι ευγνωμονούμε τον αρθρογράφο της ανωτέρω σημαντικής εργασίας κ. Θεόδωρο Ρηγινιώτη και, βέβαια, τις πολύ σημαντικές πληροφορίες για την Βιβλιογραφία σπουδαίων Θεολόγων και Πατέρων της Ορθόδοξης Χριστιανικής Πίστης κι Εκκλησίας του Χριστού. Συνεχίστε να γράφετε, όσο πιο σύντομα μπορείτε. Είναι πολύ ψυχωφελή όλα όσα γράφετε. Με εξαιρετική τιμή Γ. Καραγεωργίου συντ/χος νομικός, κοινωνιολόγος ΧΑΝΙΑ