Η ταινία του Θ. Παπαδουλάκη και τα Χανιά

Τον σκηνοθέτη Θοδωρή Παπαδουλάκη δεν τον γνωρίζω προσωπικά. Είναι, όμως, ένας άνθρωπος την αξιόλογη δουλειά του οποίου παρακολουθώ με ιδιαίτερο ενδιαφέρον εδώ και αρκετά χρόνια.
Την Τρίτη 11 Δεκεμβρίου 2018 είδα τη νέα του ταινία μικρού μήκους, με τίτλο «Ο αδερφός μου / My brother», που γυρίστηκε στο κέντρο της πόλης των Χανίων. Και στη συνέχεια παρακολούθησα με ενδιαφέρον, αλλά και προβληματισμό, τον ευρύ δημόσιο διάλογο που εύλογα αναπτύχθηκε για τη συγκεκριμένη ταινία μικρού μήκους και για τα μηνύματα που «εκπέμπει».
«Κλείνουν το μάτι στην αυτοδικία» οι κύριοι Παναγιώτης Παπουτσάκης και Θοδωρής Παπαδουλάκης, σεναριογράφοι της συγκεκριμένης ταινίας μικρού μήκους; Αυτή είναι η βασική ένσταση, όπως αποτυπώθηκε και εξακολουθεί ν’ αποτυπώνεται από πολίτες στη σφαίρα του δημοσίου διαλόγου.
Ας μου επιτραπεί να διαφωνήσω, να επιχειρηματολήσω επ’ αυτού, αλλά και ν’ αναφερθώ στην υφιστάμενη κατάσταση στα Χανιά και στο τι πρέπει να γίνει.
Η συγκεκριμένη ταινία μικρού μήκους αναδεικνύει ένα πολύ σημαντικό ζήτημα: το δικαίωμα να μπορούμε όλοι, με αναπηρικό καροτσάκι ή χωρίς, να κινούμαστε ελεύθερα στην πόλη που ζούμε. Αφορά τα απλά, τα καθημερινά, τα αυτονόητα, που μόνο αυτονόητα δεν είναι. Αφορά, ένα πρόβλημα εξόχως κοινωνικό, που συνδέεται άμεσα με τον τρόπο που λειτουργούμε, τον τρόπο που σκεφτόμαστε, τον τρόπο που κινούμαστε, τον τρόπο που πράττουμε. Και αφορά, φυσικά, όλους τους πολίτες και τους αρμόδιους φορείς. Την Ελληνική Πολιτεία, την Τοπική Αυτοδιοίκηση και τους ελεγκτικούς μηχανισμούς τους, που οφείλουν να κάνουν απρόσκοπτα τη δουλειά τους, εφαρμόζοντας τη νομοθεσία, καθημερινά, χωρίς εξαιρέσεις. Για να μπει ένα τέλος στην καθημερινή ανομία και στην ατιμωρησία.
Ο Θοδωρής Παπαδουλάκης και οι συνεργάτες του, με την ταινία τους, καταδεικνύουν με τρόπο έντονο το εν λόγω πρόβλημα. Με τρόπο βίαιο και σοκαριστικό, στην αρχή, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον θεατή. Τα συναισθήματα αλλάζουν, όταν διαπιστώνουμε ότι ο “απρόσωπος” νεαρός με την κουκούλα, το απειλητικό ταχύ βήμα και τον σιδερένιο λοστό στο χέρι, που καταστρέφει ό,τι βρίσκει στο πέρασμά του, είναι ένας ανήλικος. Ενας έφηβος, το πρόσωπο του οποίου, βγαίνοντας από τη φυλακή όπου οδηγήθηκε, «προδίδει» μεταμέλεια, ενδεχομένως και ντροπή, ίσως επειδή έφερε σε δύσκολη θέση την οικογένειά του. Οι σκέψεις και τα συναισθήματα αλλάζουν ακόμη περισσότερο όταν «ξετυλίγεται το κουβάρι» και αντιλαμβανόμαστε τους λόγους, που οδήγησαν τον συγκεκριμένο έφηβο σε αυτές τις πράξεις. Πράξεις καταδικαστέες. Χωρίς «όμως», «μα» και «αλλά». Ακόμη και αν κάποιοι εξ ημών «πιάσαμε» τον εαυτό μας να δικαιολογεί και να επιχαίρει για τη βία. Ανατριχιαστικό, αν το καλοσκεφθούμε, καθώς η αυτοδικία δεν μπορεί, δεν πρέπει και δεν είναι η λύση σε μία κοινωνία. Ομως ο Θοδωρής Παπαδουλάκης και οι συνεργάτες του, ανεξαρτήτως των συναισθημάτων που επιτυγχάνουν να προκαλέσουν στον καθένα από εμάς, δεν στέλνουν αυτό το μήνυμα. Η σύλληψη, άλλωστε, του νεαρού δεν επιδέχεται παρερμηνείες. Είναι ένα δευτερεύον, αλλά επίσης ξεκάθαρο μήνυμα, που «στέλνει» η ταινία μικρού μήκους.
Το ζήτημα που θίγει “Ο Αδερφός μου” είναι, με άλλα λόγια, ένα θέμα πολιτισμού. Και στα Χανιά, αν θέλουμε να είμαστε απολύτως ειλικρινείς, τα δείγματα γραφής επί του προκειμένου, όχι μόνο δεν αποπνέουν πολιτισμό, αλλά είναι απογοητευτικά, αν όχι εξοργιστικά. Εξοργιστικά πρωτίστως για όλους εκείνους που αντιμετωπίζουν καθημερινά δυσκολία στην κίνηση και νιώθουν πολίτες δεύτερης κατηγορίας. Δρόμοι χωρίς πεζοδρόμια ή με υποτυπώδη πεζοδρόμια! Πεζοδρόμια αδιάβατα, σε δρόμους κεντρικούς και μη, εξαιτίας διαφόρων εμποδίων! Ράμπες και θέσεις στάθμευσης για άτομα με αναπηρία, όπου κάποιοι σταθμεύουν τα οχήματά τους αδιαφορώντας πλήρως για τις συνέπειες των πράξεών τους!
Στις 2 Νοεμβρίου 2018, σε άρθρο μου, με τίτλο “Δήμος Χανίων | Στρατηγικοί στόχοι και αυτονόητα”, που δημοσιεύτηκε στα τοπικά Μέσα Ενημέρωσης, έγραφα: «Είναι αυτονόητο ότι τα πεζοδρόμια και οι πεζόδρομοι θα πρέπει ν’ απευλευθερωθούν από πάσης φύσεως παρανόμως υφιστάμενα εμπόδια. Προσβασιμότητα και προσπελασιμότητα παντού».
Και επεσήμανα την ανάγκη να καταστεί ο Δήμος Χανίων, το συντομότερο δυνατόν, «ένας Δήμος φιλικός για όλους: για τους πεζούς, τα ΑμεΑ και τα εναλλακτικά μέσα μεταφοράς (ποδήλατο), με γενναίες αποφάσεις όπου και όταν χρειάζεται», αλλά και «ένας Δήμος με ποιοτικές υποδομές που θα διευκολύνουν και θ’ αναβαθμίζουν ουσιαστικά την καθημερινότητα των δημοτών και των επισκεπτών, ο αριθμός των οποίων αυξάνεται κάθε χρόνο, στοιχείο που θα πρέπει να μας ενεργοποιήσει για ν’ αποφύγουμε δυσάρεστες καταστάσεις κορεσμού και, τελικά, υποβάθμισης της ζωής μας».
Στα Χανιά, αν θέλουμε πραγματικά να αλλάξουμε αυτήν την άσχημη εικόνα θα πρέπει να κάνουμε πράξη τα αυτονόητα. Τίποτα περισσότερο, τίποτα λιγότερο.
Ως ενεργός πολίτης, ως πολίτης των Χανίων και ως υποψήφιος δήμαρχος Χανίων θεωρώ τον συγκεκριμένο στόχο έναν από τους σημαντικότερους και τους κρισιμότερους. Είναι ένας στόχος πολιτισμού και ζωής. Ένας στόχος που, σε κάθε περίπτωση, δεν μπορεί να επιτευχθεί σε ικανοποιητικό βαθμό χωρίς τις αναγκαίες παρεμβάσεις του Δήμου ή αν μόνο οι ελεγκτικές αρχές κάνουν το έργο τους, γιατί οι ελεγκτικές αρχές δεν μπορεί να είναι… παντού, καθημερινά. Μαζί με τα παραπάνω, απαιτείται και αλλαγή νοοτροπίας και συμπεριφοράς από τους πολίτες. Από όλους μας. Όλοι μαζί μπορούμε να τα καταφέρουμε, όλοι μαζί πρέπει να τα καταφέρουμε. Για να πάψει, επιτέλους, ο Δήμος Χανίων ν’ ασχολείται με τα αυτονόητα.