του
TΕΓΙΑΡ ΝΤΕ ΣΑΡΝΤΕΝ
ΜΑΡΤΥΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ ΠΟΛΙΤΙΣΜΩΝ ΚΑΙ ΘΡΗΣΚΕΙΩΝ
ΑΠΟ ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ π. ΗΛΙΑ ΜΑΣΤΡΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ “Η ΑΓΩΝΙΑ ΤΟΥ ΣΥΓΧΡΟΝΟΥ ΑΝΘΡΩΠΟΥ”
O P. Teilhard de Chardin (1881-1955) είναι μία από τίς πιό εκπληκτικές μορφές της εποχής μας. Ιερέας καί μάλιστα μέλος τού τάγματος των Ιησουϊτών, υπήρξε συγχρόνως διακεκριμένος ερευνητής της φύσεως.
Oι εξερευνητικες αποστολές του στην Κίνα και στην Αφρική οι γεωλογικές και παλαιοντολογικές ανασκαφές του, τα σπουδαία ευρήματά του και οι σχετικές του ανακοινώσεις στα διεθνή συνέδρια τον κατατάσσουν ανάμεσα στους κορυφαίους παλαιοντολόγους. Παράλληλα ο Ντεγιάρ φιλοσοφούσε με πάθος για τον κόσμο και για τον άνθρωπο και προσπαθούσε να κάμη μία σύνθεσι των πορισμάτων της επιστήμης με τη χριστιανική αλήθεια. Στο σημείο αυτό βρίσκεται το μεγαλείο του και η πρωτοτυπία του, στο θάρρος δηλαδή με το οποίο αγκάλιασε μαζί το πεδίο ερεύνης και το πεδίο της αποκαλύψεως. Τα πορίσματα αυτά έχει καταγράψει στα έργα του “Το ανθρώπινο φαινόμενο”. “Η εμφάνισις του ανθρώπου”, “Η ανθρώπινη ενέργεια|”, “η κινητοποίησις της ενέργειας”, “Η θέσις του ανθρώπου μέσα στη φύσι” ,”Η επιστήμη και ο Χριστός”, “Πως πιστεύω”, Τα παρακάτω τεμάχια που προέρχονται από τον 1ο και το 5ο έργο του παίρνομε από το απάνθισμα του J.P.Demoulin
Γιά όλες σχεδόν τις αρχαίες θρησκείες η άνανέωσι των απόψεων περί κόσμου (σύμπαντος ), πού χαρακτηρίζει τό νεώτερο πνεύμα υπήρξε μία κρίσι, ένεκα της όποίας, αν δεν πέθαναν ακόμη μπορούμε νά προβλέψουμε ότι δέν θά ξανασηκωθούν
Στενά συνδεδεμένες μέ αστήρικτους μύθους ή κλεισμένες σέ εναν απαισιόδοξο καί παθητικό μυστικισμό τους είναι αδύνατο νά συμφωνήσουν με τήν συγκεκριμένη απεραντωσύνη μέ τις δημιουργικές απαιτήσεις του Χωρο – χρόνου. Για αυτό καί δεν ανταποκρίνονται πιά στους όρους, ούτε της επιστήμης μας ούτε της δράσεώς μας.
Καί όμως κάτω από το σόκ, πού κάνει γρήγορα νά εξαφανίζωνται οί αντίπαλές του Θρησκείες, ο χριστιανισμός, πού θα νόμιζε κανείς στήν αρχή ότι και αυτός κλονιζόταν δίνει όλα τά σημεία αντιθέτως ότι άναπηδά πρός τά έμπρός διότι άπό τό γεγονός, ακριβώς, των νέων διαστάσεων που παίρνει στά μάτια μας το Σύμπαν, άποκαλύπτεται ταυτόχρονα πιό ίσχυρος καθ’ έαυτόν καί πιο αναγκαίος, στόν Κόσμο από όσο ήταν ποτέ.
Χωρίς μιά «συγκλίνουσα» προοπτική του Κόσμου του οποίου ο Χριστιανός τύπος είναι παράδειγμα, το οίκοδόμημα πού υψώθηκε από τήν άνθρωπίνη ένέργεια κινδύνευε να καταρρεύση διότι δέν εχει κλειδί στόν τρούλλο. ( Η τελευταία τριγωνική πέτρα, πού βάζουν οι τεχνίτες, για να στηριχθή ένας θόλος ή άψίδα). .Αλλοτε έφαίνετο ότι υπήρχαν δυο μόνον στάσεις δυνατές γιά τον ανθρωπο να άγαπάη τον Ουρανό ή να άγαπάη τη Γή; Στο νέο διάστημα ενας τρίτος δρόμος αποκαλύπτεται: να πηγαίνη κανείς στον Ουρανό διά μέσου της Γης. ‘Υπάρχει μιά Κοινωνία (η αληθινή) με τό Θεό διά του Κόσμου. Το να τήν ακολουθάη κανείς δέν σημαίνει ότι κάνει την αδύνατη χειρονομία να υπηρετεί δύο Κυρίους. Ένας τέτοιος χριστιανισμός είναι άκόμη πραγματικά ο άληθινός Ευαγγελισμός έφ’ όσον αντιπροσωπεύει την ίδια έφαρμοσμένη δύναμι στο να σηκώνη την ανθρωπότητα πάνω από τά χειροπιαστά, σέ μια κοινή αγάπη.
Ταυτόχρονα όμως αυτός ο ευαγγελισμός δεν μυρίζει καθόλου όπιο, όπως μας κατηγορούν τόσο πικρά (και με κάποιο δίκιο), ότι ρίχνομε στά πλήθη.
Ούτε πάλιν είναι άπλώς το λάδι που μαλακώνει τις πληγές η τoυς πονεμένους τροχούς της ανθρωπότητος. Παρουσιάζεται, και είναι, σαν ο εμψυχωτής της ανθρωπίνης δράσεως, στην οποία παίρνει το συγκεκριμένο ιδανικό μιας θεϊκής μορφής, ίστορικά θεωρουμένης, στην οποία συγκεντρώνονται και σώζονται οι πολύτιμες ουσίες του Σύμπαντος.
Άπαντάει με ακρίβεια στίς άμφιβολίες και στίς άναζητήσεις μιας εποχής, ή όποία απότομα ξύπνησε συνειδητοποιώντας το Μέλλον της.
Αυτός, Αυτός μόνον, όσο μπορούμε να κρίνουμε, αποκαλύπτεται ικανός να δικαιώση και να διατηρήση στον Κόσμο την θεμελιακή γεύσι της Ζωής.
Αυτός είναι ή Θρησκεία άκριβώς της ‘Εξελίξεως. Συμπερασματικά, για να συζεύξουμε τη νέα καμπύλη των καιρών, ο Χριστιανισμός οδηγείται να άποκαλύψη κάτω από τόν Θεό τις αξίες του Κόσμου – ενώ ό Ανθρωπισμός οδηγείται να αποκαλύψη πάνω από τον Κόσμο τη θέσι του Θεού. Δύο κινήσεις άντίστροφες και άλληλοσυμπληρωματικές. “Η με άλλα λόγια δύο όψεις ένός και του αύτού γεγονότος που δείχνουν ίσως για την Ανθρωπότητα την άρχή μιας νέας εποχής.
Ή διπλή μεταβολή που περιέγραψα δεν είναι μια άπλη θεωρία της διανοίας μου. Παντού αυτή τη στιγμή, χωρίς διάκρισι χώρας τάξεως, έπαγγέλματος και ομολογίας προβάλλουν άνθρωποι που αρχίζουν να σκέπτωνται, να ένεργούν και να προσεύχωνται μέσα στις άπέραντες και όργανικές διαστάσεις του Χωρο – χρόνου. Αυτοί οί άνθρωποι μπορεί να θεωρούνται ακόμη, αν τους κοιτάζης απ’ έξω, σαν μεμονωμένοι. ‘ Αλλά μεταξύ τους νοιώθονται, αναγνωρίζονται αμέσως, μόλις οι ζωές τους διασταυρωθούν. Και ξέρουν ότι αύριο, αποβάλλοντας τις παλιές απεικονίσεις; τις παλιές; διαιρέσεις, τις παλιές φόρμες, ο Κόσμος όλόκληρος θα βλέπη και θα σκέπτεται σαν αύτούς.
Το ότι αρχίζει άναπόφευκτα, κάτω από την πίεσι των δυνάμεων του σήμερα, ή δυναrότης να πιστεύουμε ταυτόχρονα και βαθειά και τό ενα και το αλλο, τον Θεό και τόν Κόσμο, αύτό δημιουργεί την βεβαιότητα δη μια μεγάλη φλόγα θα άναφλέξη τα πάντα: διότι μια Πίστι θα γεννηθή (η τουλάχιστον θα ξαναγεννηθή ), που θα περιέχη και θα συνοψίζη όλες τις αλλες και ότι άναπόφευκτα ή Πίστι ή πιο δυνατή, άργά η γρήγορα, θα κατακτήση τη Γή.
