Ο χορός του Ζορμπά αλλάζει και προσαρμόζεται ανάλογα με τις καταστάσεις, τα βιώματα και τις δράσεις του πρωταγωνιστή. Με τον τρόπο αυτό, αλλάζει η χορευτική πράξη, η οποία εναλλάσσεται από αεικίνητη θύελλα σε παγωμένο άγαλμα. Αυτό που παραμένει σταθερό είναι το κοινό υπόβαθρο, η υλικότητα, δηλαδή το παραστασιακό χορευτικό σώμα, το οποίο εκφράζει προσωπικές αρχές, ιδέες και συναισθήματα.
Στον χαρακτήρα του καπετάν Μιχάλη ο Καζαντζάκης εμπνέεται από την τραγωδία Μέλισσα, η οποία παρουσιάζει τη σύγκρουση του πατέρα με το γιό και «την προσπάθεια αποδέσμευσης του ατόμου απ’ την πρωτόγονη έννοια του δεσμού του με το προγονικό παρελθόν που τον καταπιέζει». Οι χορευτές τζουτζέδες ξεκουράζουν τον καπετάν Μιχάλη, καθώς προσπαθούν να τον ψυχαγωγήσουν για να ξεχάσει το ερωτικό πάθος, το οποίο αντιβαίνει με τον προγονικό κώδικα των ηθικών αξιών που τον θέλει πολεμιστή, όχι εραστή. Ο χορός των συμπρωταγωνιστών είναι η έκφραση αυτών των καταπιεσμένων συναισθημάτων, καθώς οι χορευτές χορεύουν αντ’ αυτού. Ταυτόχρονα, η ιστορία του σαιξπηρικού Οθέλου μεγεθύνει την αίσθηση της τραγικότητας που υπάρχει στην ψυχή του πρωταγωνιστή.
Ο χορευτής Ζορμπάς και ο αχόρευτος καπετάν Μιχάλης έχουν κοινές καταβολές, οι οποίες πηγάζουν από την ηρωολατρικό βαγκνερισμό της τραγωδίας Πρωτομάστορας των νεανικών του Καζαντζάκη. Δεν είναι τυχαία η επιλογή της τριλογίας του Προμηθέα ούτε η σύγκρουση πατέρα και γιού στη Μέλισσα, καθώς αμφότεροι οι πρωταγωνιστές αμφισβητούν τον Θεό (Προμηθέας) και τον πατέρα (έχει το ρόλο του Θεού στην οικογένεια). Το χορευτικό αλώνι μπορεί να αλλάζει και να μεταφέρεται από το ακρογιάλι στο υπόγειο του σπιτιού. Αυτό που δεν αλλάζει είναι η σύγκρουση και η αναμέτρηση του Θεού με τον άνθρωπο. Με τον τρόπο αυτό, ο συγγραφέας αναζητεί την πρωτεϊκή πορεία προς το ανθρώπινο αρχέγονο της ζωής και της σκέψης.
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι
ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
Βιβλιογραφία
1. Bien P., Καζαντζάκης. Η πολιτική του πνεύματος, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2001.
2. Γλυτζουρής Α., Πόθοι αετού και φτερά πεταλούδας, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, Ηράκλειο 2009.
3. Γραμματάς Θ., «Ξαναδιαβάζοντας το έργο του Νίκου Καζαντζάκη», Διαβάζω (τ. 51), Αθήνα 1982.
4. Πετράκου Κ., Ο Καζαντζάκης και το θέατρο, εκδ. Μίλητος, Αθήνα 2005.
Διαδικτυακές πηγές
1. Ν. Καζαντζάκης, «Ο Αρχαιοελληνικός Μύθος στην παγκόσμια λογοτεχνία»,
http://www.greek-language.gr/digitalResources/ancient_greek/anthology/mythology/browse.html?tag=ΚΑΖΑΝΤΖΑΚΗΣ, 16/3/2018.
