Στον υπερ-τραγικό κόσμο μας σήμερα, η τραγωδία αφορά όλους και όλες μας. Αλλά ο μεγάλος τραγωδός Ευρυπίδης προσφέρει όρους ευτυχίας σε τραγωδίες του. Αλλά και ο Παύλος Πολυχρονάκης προσφέρει το αλάτι του λόγου της σάτιράς του
Ο ΚΟΙΝΟΣ ΠΟΝΟΣ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΤΡΑΓΙΚΗΣ ΥΠΕΡ-ΕΞΟΥΣΙΑΣ
Με την απελευθέρωση του γέλιου της ΙΛΑΡΟΤΗΤΑΣ και της «διασκέδασης» να βοηθά να γίνει υποφερτός ο πόνος της καθημερινής τραγικότητας. Το γέλιο όμως δεν ταιριάζει σε όλες τις τραγωδίες. Εμφανίζεται σε ορισμένες και ιδιαίτερα στον Ευρυπίδη, αλλά ο Χέγκελ είπε ότι τα σημαντικά ιστορικά γεγονότα και οι χαρακτήρες εμφανίζονται δύο φορές. Και ο Μάρξ έξυπνα πρόσθεσε: την πρώτη φορά τραγωδία και την δεύτερη φάρσα. Για να είναι μια εξήγηση της σύγχρονης τραγωδίας… όπου αντί για ήρωες έχουμε πια ασθενείς, παρανοϊκούς βάρβαρους, τρελούς… με τη σύγχρονη τραγωδία πια να μην έχει σχέση με την μεγάλη τραγωδία-κωμωδία του αρχαίου ελληνικού παρελθόντος, μέσα στο σύγχρονο κόσμο που έχει ισοπεδωθεί ο σύγχρονος χρόνος.
Για να είναι όλοι ίσοι στον κοινό πόνο, χωρίς κανένας να είναι διαφορετικός….
Όμως κανένας θάνατος (ή ζωή) δεν μπορεί να διακριθεί από κάποιον άλλο. Με τη λογοτεχνία του 19ου και 20ου αιώνα να έδωσε ζωή στην προηγούμενη γενιά που είτε διαμαρτυρόταν για τη δική της μετριότητα είτε επέμεινε να σκαρφαλώνει στα ύψη και να βυθίζεται στα βάθη, θέλοντας να είναι τραγική
Σήμερα όμως, η σύγχρονη τραγωδία αποτελεί μια κενότητα που παρέχει ένα σημαντικό πεδίο ταύτισης κωμωδίας και τραγωδίας.
Αυτή η μη διαφορετικότητα μετεξελίχθητε από τη Γαλλική Κοινωνική Σάτιρα των μεγάλων συγγραφέων της όπως Μπαλζάρ κ.λπ. με σημαντικές αναφορές στην αρχαία τραγωδία και κωμωδία, ιδιαίτερα με λόγο καυστικό, αλμυρό, κατά την πρώτη τριακονταετία του 20ου αιώνα, που εκφραζότανε η σάτιρα, κυρίως πολιτικά, οικονομικά, γεωπολιτικά, κοινωνικά με σατυρικό Λόγο.
ΑΛΛΑ ΤΙ ΕΝΝΟΟΥΜΕ ΜΕ ΤΟΝ ΟΡΟ ΤΡΑΓΩΔΙΑ
Mετά όμως από τους δύο παγκόσμιους πολέμους και τις μεγάλες τραγωδίες που δημιουργήθηκαν, με ολόκληρη την ανθρωπότητα να ζει μέσα στην μεγάλη παγκόσμια τραγωδία, για να ζουν σε όλες τις κοινωνίες, κυρίως της υπερ-κατανάλωσης και της αληθινά σκληρής ανταγωνιστικότητας, να δημιουργεί τη σύγχρονη δραματική και εκφυλιστική ζωή, αλλά, τι εννοούμε με τον όρο τραγωδία στις μέρες μας (ρωτά ο καθηγητής της Οξφόρδης ADRIAN POOLE) στο βιβλίο του με τίτλο: «ΤΡΑΓΩΔΙΑ», εκδόσεις «Ελληνικά Γράμματα».
ΟΛΑ ΟΣΑ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ
Για να απαντήσει στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του«ΤΡΑΓΩΔΙΑ» γράφοντας:
«Η ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΗ ΟΔΥΝΗ ΛΑΩΝ ΑΝΘΡΩΠΟΤΗΤΑΣ, όπου με τον όρο ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΣΤΙΣ ΜΕΡΕΣ ΜΑΣ εκφράζει την διαχρονική τραγικότητα κατά τα τελευταία 2.500 χρόνια. ΟΙ ΚΤΗΝΩΔΙΕΣ ΠΟΥ ΠΛΗΡΟΦΟΡΟΥΜΕΘΑ ΑΠΟ ΤΑ ΔΕΛΤΙΑ ΕΙΔΗΣΕΩΝ, ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΟΝ ΣΟΦΟΚΛΗ και τον ΣΑΙΞΠΗΡ, και όλους τους τραγικούς, ΘΕΤΟΝΤΑΣ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΠΙΣΤΗ, ΤΗΝ ΕΥΘΥΝΗ, ΤΗΝ ΕΚΔΙΚΗΣΗ, ΤΟΝ ΠΟΝΟ, ΤΗ ΜΑΡΤΥΡΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ. ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥΤΟ ΚΑΤΑΔΕΙΚΝΥΕΙ ΤΗ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗ ΣΗΜΑΣΙΑ ΤΩΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΩΝ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗΣ ΤΗΣ ΔΙΑΧΡΟΝΙΚΗΣ (ΚΑΙ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΤΗΣ ΣΗΜΕΡΙΝΗΣ) ΤΡΟΜΑΚΤΙΚΗΣ ΤΡΑΓΙΚΗΣ ΟΔΥΝΗΣ.
Αλλά, ιδιαίτερα σήμερα, την ΤΡΑΓΩΔΙΑ ΠΟΙΟΣ ΤΗΝ ΧΡΕΙΑΖΕΤΑΙ; στην καθημερινότητα της παγκόσμιας ζωής που τα πατά είναι τραγικά και οι λέξεις τραγικό και τραγωδία είναι πλέον αδιάφορε
Για αυτήν είναι άσχημα τα νέα: «Ανοίξτε την εφημερίδα, παρακολουθήσετε τις ειδήσεις».
ΠΡΟΣΑΡΜΟΖΟΜΑΣΤΕ ΣΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΤΡΑΓΙΚΟΤΗΤΑ
Ο συγγραφές του βιβλίου ΤΡΑΓΩΔΙΑ, στην αρχή του κεφαλαίου (1) του βιβλίου του, αναφερει: «Ακούω ότι κάποιοι έπνιξαν 19 Κινέζους εργάτες, οι οποίοι εργαζόταν σε φυτεία γογγυλιών στον κόλπο Μορέκαμπεστο Λανκασάϊρ και «οι συμμορίες που βρίσκονται πίσω από την τραγωδία καταδιώκονται», μας διαβεβαιώνει τίτλος του πρωτοσέλιδου… η λέξη αυτή ακούγεται διαρκώς γύρω μας. Κάποτε σήμαινε κάτι ξεχωριστό για την αρχαία Ελλάδα, αλλά ο Νεοκλασικιστής Μίλτον αποδοκίμαζε το συγκερασμό τραγωδίας και κωμωδίας που «αναμειγνύει» βασιλείς και γελωτοποιούς.
ΜΕ ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ (της σάτιρας)
Με τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων να ξεθωριάζουν ακριβώς όπως και η αίσθησή μας για την τραγωδία, την πραγματική.
Αλλά, η «τραγωδία» είναι το πρώτο πράγμα που ακούμε μόλις πρωτοκυκλοφορήσουν οι ειδήσεις σε εφημερίδες και μίντια…… Με όλα αυτά τα τραγικά να αποτελούν συνήθεια στην οποία προσαρμοζόμαστε…. με την απελπισία ή τις σατιρικές γκριμάτσες του προσώπου μας… που είναι ψεκασμένες. ΜΕ ΤΟ ΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ ΤΗΣ ΣΑΤΙΡΑΣ
Είτε ως τόμος με συλλογές Σατιρικών ποιημάτων, είτε ως κατάθεση καθημερινού κριτικού Σατιρικού λόγου στα σύγχρονα έντυπα ή ηλεκτρονικά μέσα επικοινωνίας, που οι αναγνώστες απολαμβάνουν τον σατιρικό λόγο του Αλατιού. Αυτός ο λόγος απολαμβάνεται στα Χανιώτικα ΝΕΑ, ΧΡΟΝΙΑ ΤΩΡΑ, από το ΣΑΤΙΡΙΣΤΗ Παύλο Πολυχρονάκη, ο οποίος κατά τη γνώμη μου συνεχίζει τον πραγματικό λόγο της σάτιρας του Σουρή.
Ο ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΣ ΠΟΝΟΣ
Για να εξηγήσει ο Πολυχρονάκης τον συναισθηματικό λόγο του πόνου του με «αλατισμένο» μικρό στίχο του που λέει:
Με το που βλέπω αδικία
πάντα πονεί η ψυχή μου
κι αν δείρω με τη σάτιρα
αλί και τρισαλί μου
νοιώθω σαν με μαστίγιο
Να δέρνω το κορμί μου
αυτό το μικρό στιχούργημα εκφράζει τον κοινωνικό πόνο και την ευθύνη για όλους τους τομείς της σύγχρονης τραγωδίας και ιδιαιτέρα της πολιτικής, της οικονομικής, και πολιτιστικής, από τον τόμο του ΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΛΟΓΟΥ (2η έκδοση Χανιά 2015), με την σάτιρα που μας φέρνει πιο κοντά και περιλαμβάνει (188 έμμετρα σατιρικά ποιήματα) για όλους τους τομείς της Χανιώτικης ζωής της Κρήτης, της Πανελλήνιας, της Βαλκανικής, της Ευρώπης και της Παγκόσμιας τραγικής Υπερ-εξουσιαστικότητας.
Και τα δύο σατιρικά στιχουργήματα αναφέρονται στον «Αλέξη» με πρώτο τίτλο «ΜΝΗΜΕΣ» και στο δεύτερο με τίτλο: ΟΙ ΑΚΡΑΙΕΣ ΛΥΣΕΙΣ, από παίρνω ενδεικτικά αποσπάσματα και από δυο σημαντικά πολιτικά ποιήματα, τα οποία μετά από τόσα χρόνια είναι ΕΠΙΚΑΙΡΑ.
Στο πρώτο πολιτικό Σατυρικό ποίημα παραθέτω ενδεικτικά τους πρώτους τέσσερις σατυρικούς στίχους, όπως:
Α) ΝΑ ΗΜΟΥΝ
«Ήθελα νάμαι μαθητής και να’μαι ο Αλέξης
όπου για με ξευτέλισαν την έννοια στις λέξεις
και καναν το ατύχημα στυγνή δολοφονία
και τον εξωστρακισμό…..προβλέψιμη γωνία
Β) Οι ΑΚΡΑΙΕΣ ΛΥΣΕΙΣ
«Ετσά που σε κατήντισαν φτωχέ, οι Κυβερνήσεις
για να γλυτώσεις» σου’μειναν λίγες ακραίες λύσεις
…. και κάνε ότι δεν ακούς Σόιμπλε και Στουρνάρα
Πέρα όμως από τη συνέχιση της ο ΠΑΥΛΟΣ ΠΟΛΥΧΡΟΝΑΚΗΣ δημιούργησε πριν λίγα χρόνια τις μεγάλες εκδηλώσεις και τους διαγωνισμούς για την ανάδειξη του Λόγου της παγκόσμιας έμμετρης Σάτιρας.
Με διεθνές κέντρο τα Χανιά όλες τις Σατιρικές εκδηλώσεις τις μεταδίδει το ΙΝΤΕΡΝΕΤ με εκατομμύρια επισκέπτες.
Πάντως για να τελειώσουμε τη Σατυρική πολλαπλή δημιουργία του Πολυχρονάκη θα τολμήσω να του πω ότι με το καθημερινό αλμυρό λόγο της Σατυρικής του εμπειρίας μπορεί να συνεχίσει μέσα σ’ ένα κόσμο παραφρόνων, οι οποίοι μπορεί να αναζητούν ακόμη και το χλευασμό ή καλλίτερα την κωμωδία όπως έχει ειπωθεί συχνά ακόμα και στο τραγικό, όπως σε σημαντικές τραγωδίες του Ευρυπίδη που έχει όρους ευτυχίας.
ΟΙ ΟΡΟΙ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ ΣΤΗΝ ΤΡΑΓΩΔΙΑ
Αυτούς τους όρους τους αναπτύσσει η αμερικανίδα Μαριάννα Μακτόναλ, η οποία δημιούργησε τον παγκόσμιο θησαυρό της Ελληνικής γλώσσας, που στη δημιουργία αυτή με τίμησε με τη συνεργασία της.
Συγκεκριμένα για τους «ΟΡΟΥΣ» ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ στον Ευρυπίδη που εκδόθηκε στην Ελληνική γλώσσα σε μετάφραση Ερρίκου Μπελιέ (εκδόσεις Οδυσσεύς σελ. 348).
Αυτούς τους όρους της ευτυχίας, του ενός από τους τρεις μεγάλους τραγωδούς μας του Ευρυπίδη θα παρουσιάσουμε στο επόμενο άρθρο μας. Για την παγκόσμια τραγωδία στον σημερινό κόσμο μας. Οι όροι της ευτυχίας είναι εξαιρετικά πολύτιμοι, ακόμα και για το ΑΛΑΤΙ ΤΟΥ ΣΑΤΥΡΙΚΟΥ καθημερινού Λόγου μας.
Υ.Γ.
Παύλο στα Χανιά περιμένουμε ένα, έστω, μικρό δραματικό ΣΑΤIΡΙΚΟ έργο σου.
