Η Φόρμουλα Ένα μπορεί να χωριστεί σε δύο μεγάλες περιόδους, σε ό,τι αφορά την ασφάλεια των αγώνων, με το σημείο «τομής» να είναι το γκραν πρι του Σαν Μαρίνο που διεξήχθη στην πίστα της Ίμολα, το 1994. Ο τραυματισμός του Ρούμπενς Μπαρικέλο στα δοκιμαστικά της Παρασκευής (29/4), αλλά κυρίως οι θάνατοι του Ρόλαντ Ρατσενμπέργκερ στα δοκιμαστικά του Σαββάτου (30/4) και του Αϊρτον Σένα στην διάρκεια του αγώνα (1/5), είχαν ως αποτέλεσμα η ασφάλεια να γίνει η Νο 1 ανησυχία για την Διεθνή Ομοσπονδία Αυτοκινήτου (FIA). Από εκείνο το γκραν πρι και μετά η FIA ανέβασε σημαντικά τα στάνταρ ασφαλείας στη Φόρμουλα Ένα, με αποτέλεσμα ο πρώτος θάνατος οδηγού ως αποτέλεσμα αγωνιστικού ατυχήματος μετά από αυτόν του θρυλικού Βραζιλιάνου να είναι αυτός του Ζιλ Μπιανσί το 2015 (σ.σ. ο Γάλλος τραυματίστηκε σοβαρά στο κεφάλι στην διάρκεια του ιαπωνικού γκραν πρι στις 5 Οκτωβρίου 2014 και υπέκυψε στα τραύματά του στις 17 Ιουλίου 2015).
Πριν το 1994, ωστόσο, και ειδικά στα πρώτα χρόνια της Φόρμουλα Ένα, η «παρθενική» σεζόν της οποίας διεξήχθη το 1950, η κατάσταση ήταν εντελώς διαφορετική: το άθλημα ήταν θεαματικά βίαιο, οι θανάσιμοι τραυματισμοί ένα αποδεκτό μέρος του μηχανοκίνητου αθλητισμού και οι κηδείες μια ρουτίνα. Και μια ημέρα σαν σήμερα, στις 10 Σεπτεμβρίου 1961, καταγράφηκε στη Μόντσα μια από τις μεγαλύτερες αγωνιστικές τραγωδίες στη Φόρμουλα Ένα. Εκείνη την ημέρα διεξήχθη το ιταλικό γκραν πρι, το οποίο ήταν ο έβδομος από τους οκτώ αγώνες της χρονιάς στη Φόρμουλα Ένα, στην πίστα της Μόντσα με την παλιά «χάραξή» της, μήκους 10 χιλιομέτρων. Τον τίτλο στους οδηγούς διεκδικούσαν δύο οδηγοί της Ferrari, ο 34χρονος Αμερικανός Φιλ Χιλ, και ο 33χρονος Γερμανός Βόλφγκανγκ φον Τριπς, ενώ η «σκουντερία» και η Lotus-Climax έδιναν «μάχη» για το πρωτάθλημα στους κατασκευαστές.
Προς το τέλος του δεύτερου γύρου, η Ferrari του φον Τριπς και η Lotus του Τζιμ Κλαρκ αρχίζουν να επιβραδύνουν, καθώς πλησιάσουν την Parabolica, ωστόσο συγκρούονται. Αποτέλεσμα είναι ο Γερμανός να χάσει τον έλεγχο και το μονοθέσιό του να βγει από την πίστα και να πέσει με μεγάλη ταχύτητα πάνω στο κοινό που παρακολουθούσε τον αγώνα. Ο φον Τριπς και 11 θεατές σκοτώνονται άμεσα, ενώ άλλοι τέσσερις, σύμφωνα με αναφορές εκείνης της εποχής, αφήνουν την τελευταία πνοή τους αργότερα σε νοσοκομείο. Πάντως, κάποια στατιστικά κάνουν λόγο για 13 νεκρούς, ωστόσο, σε κάθε περίπτωση, πρόκειται για ένα από τα πλέον θανατηφόρα δυστυχήματα στη Φόρμουλα Ένα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, παρά το συγκεκριμένο συμβάν, ο αγώνας δεν διεκόπη, τάχα για να αποφευχθεί η μαζική αποχώρηση των θεατών, η οποία θα προκαλούσε συνωστισμό στους δρόμους γύρω από την πίστα και, επομένως, θα εμπόδιζε το έργο της διάσωσης για τους τραυματίες. Επίσης, κάποιες αναφορές για τον αγώνα εστίαζαν πρώτα στη δράση μέσα στην πίστα και στη συνέχεια εξιστορούσαν την τραγωδία με το δυστύχημα. Το ιταλικό γκραν πρι του 1961 ήταν ο τελευταίος αγώνας Φόρμουλα Ένα που διεξήχθη στην πίστα της Μόντσα με το μήκος των 10 χιλιομέτρων. Για την ιστορία, πρώτος τερμάτισε ο Φιλ Χιλ, ο οποίος κατέκτησε παράλληλα και τον τίτλο των οδηγών, ενώ η επιτυχία του εξασφάλισε στη Ferrari το πρωτάθλημα κατασκευαστών. Ο Αμερικανός δεν πανηγύρισε για την επιτυχία του, ενώ αργότερα δήλωσε: «Ήθελα να νικήσω, αλλά όχι με αυτό το τίμημα».
Από την πλευρά του, ο Βρετανός Τόνι Μπρουκς, ο οποίος ήταν πέμπτος σε εκείνο το γκραν πρι για λογαριασμό της BRM, δήλωσε το 2011 στον “Guardian”: «Δεν γνωρίζαμε στην διάρκεια του αγώνα τη σοβαρότητα του ατυχήματος. Ως οδηγοί, καθοριζόμασταν ακόμη από τη νοοτροπία του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου ότι ο κίνδυνος είναι μέρος της ζωής. Κανείς δεν μας υποχρέωνε να αγωνιστούμε κι εμείς αποδεχθήκαμε το ρίσκο. Όταν ο αγώνας τελείωσε, αυτό που μας αναστάτωσε ήταν ότι αθώοι παρευρισκόμενοι είχαν σκοτωθεί…».
