«Βασίλειος ο ένθεος νους, Γρηγόριος η θεία φωνή, Ιωάννης ο παγκόσμιος λαμπτήρ. Χαίροις Ιεραρχών η Τριάς, της Εκκλησίας τα μεγάλα προπύργια».
Η Ορθοδοξία στα πέρατα του κόσμου και η Ελληνική Παιδεία ειδικότερα, εορτάζει και τιμά σήμερα τις τρεις πολύπλευρες, αιώνιες, άφθαρτες και αγέραστες μορφές, τους Τρεις Ιεράρχες
Aν η γιορτή των προστατών της Παιδείας αποτελούσε έναν σωστό, αληθινό, τίμιο και ουσιαστικό προβληματισμό, η παιδεία θα πορευόταν σε έναν άλλο ήθος από εκείνο που παρουσιάζει στους καιρούς μας. Σύμφωνα με το Υπουργείο Παιδείας η εορτή των Τριών Ιεραρχών αποτελεί ημέρα «αργίας» για τις σχολικές μονάδες. Τα υπόλοιπα για την εορτή των Ελληνικών Γραμμάτων επαφίενται στις όποιες ευαισθησίες Εκπαιδευτικών, Συλλόγων Γονέων και Κηδεμόνων και της Εκκλησίας.
Οι Τρεις Ιεράρχες υπήρξαν οι ίδιοι μαθητές, εκείνο που κυριάρχησε στον χρόνο της μαθητείας τους ήταν η αληθινή μόρφωση. Η γνώση δεν ήταν γι’ αυτούς ούτε στόχος, ούτε σκοπός. Ήταν μέσο για την οικοδομή. Σ’ αυτούς δεν κυριαρχούσε η νοησιαρχία, δεν σταματούσε η αγωγή στην ξερή γλωσσολογία και μάλιστα σε καιρούς που οι διδάσκαλοί τους δεν ήταν Χριστιανοί, ούτε καν πιστοί. Βέβαια στεκόταν πίσω τους μια οικογένεια για τον καθένα, μια μητέρα που δε θεωρούσε πάρεργο να σταματήσει και να ασχοληθεί με το παιδί. Οι μητέρες τους ήταν η Εμμέλεια, η Νόννα και η Ανθούσα, των οποίων η μνήμη τιμάται την Κυριακή μετά την εορτή της Υπαπαντής, δηλαδή την Κυριακή μετά τις 2 Φεβρουαρίου. Ήταν η μεγάλη τιμή της και η μεγάλη χαρά της, σε αντίθεση με τους καιρούς μας που είναι «δέσμευση» και «ενόχληση» για μερικούς, που τους στερεί από την «κοσμική ζωή».
Η γνώση έχει νόημα, αν εξευγενίζει τη ζωή, αν ενισχύει τη διάθεση στο καλό, αν βελτιώνει τα ήθη, αν οδηγεί στην αλληλοκατανόηση, αν συνδέει τον άνθρωπο με τον Θεό-πατέρα όλο και περισσότερο, γιατί μόνο έτσι θα οδηγηθεί ο άνθρωπος στην αλήθεια, στην αδελφότητα και την αγάπη. Μόνο τότε γίνεται ιεράρχηση στη ζωή και όλα παίρνουν την αξιολογική θέση και σειρά τους.
Οι Τρεις Ιεράρχες υπήρξαν και διδάσκαλοι και μάλιστα «Πολυσήμαντοι και Οικουμενικοί» και τέτοιοι μένουν πάντα.
Εδώ αναστορούμαι και μνημονεύω τον Μακαριστό Μεγάλο Δάσκαλο Ειρηναίο, την οικουμενικότητά του και με τα «Γράμματα στους μαθητές μου» πολύτιμη παρακαταθήκη του, γραμμένα τα χρόνια 1947-1954, που επιμελήθηκε ο δάσκαλος και λαογράφος Σταμάτης Αποστολάκης.
Οι Τρεις Ιεράρχες δεν προσέφεραν ξηρή γνώση, προσέφεραν προσωπικό παράδειγμα και ήθος, πίστη και βίωση, αγωνιούσαν για το άνοιγμα της ψυχής, όχι για το φόρτωμα του νου με απλή ξηρή γνώση. Δεν έζησαν έναν επαγγελματισμό, αλλά μια εφ’ όρου ζωής διακονία.
Κατά τον Μέγα Βασίλειο, τον Θεολόγο Γρηγόριο και τον Ιωάννη Χρυσόστομο ο άνθρωπος δεν είναι σάρκα, ούτε μηχανή, ούτε αριθμός, αλλά ψυχή, ηθική και πνευματική προσωπικότητα.
Οι Τρεις Ιεράρχες δεν υπήρξαν μόνο ιδεολόγοι, ανθρωπολόγοι, αλλά και ρεαλιστές. Ήταν υπέροχοι ανθρωπιστές και καθοδηγητές κα έζησαν «ζητούντες το απολωλός», ενισχύοντες το ασθενές και «φυλάσσοντες το ισχυρό». Έβλεπαν το παιδί, όχι σαν δοχείο που έπρεπε να γεμίσουν με γνώσεις και πολύτιμες εμπειρίες, αλλά ως εστία που έπρεπε να θερμάνουν με την πατρική, επαγωγική και παραγωγική αγάπη. Δεν εργάστηκαν μόνο φιλανθρωπικά οι Τρεις Ιεράρχες, δεν έθεσαν μόνο τις βάσεις της Κοινωνικής Αλληλεγγύης με την ακτινοβόλο τους φιλανθρωπία, αλλά κυρίως θεμελίωσαν τον Ορθόδοξο Χριστιανικό Ανθρωπισμό, ο οποίος συνδέει τον άνθρωπο με τον Θεό και τους συνανθρώπους του, που έζησαν και εβίωσαν την ευαγγελική αρχή ν’ αγαπάς και επομένως να διακονείς τον πλησίον σου όπως τον εαυτό σου. Είναι εκείνοι που πρώτοι ανέπτυξαν και κατοχύρωσαν εκείνες τις βασικές αρχές, τον σεβασμό της ανθρώπινης προσωπικότητας, της Δημοκρατίας, της ισοτιμίας, όλων των ανθρώπων και της αγάπης προς όλους τους ανθρώπους, γι’ αυτό τόσο επέτυχαν και τόσο πλατιά αναγνωρίστηκε το έργο τους και τότε και σήμερα και πάντα.
