Πολλές πλευρές αξιωµατούχων και απλών Ευρωπαίων πολιτών αλληθωρίζουν προς µια αναθεώρηση των Συνθηκών, γιατί διαφαίνονται δυσχέρειες εφαρµογής των κοινών κανόνων. Οι τάσεις που δηµιουργούνται είναι να βρεθούν τρόποι υιοθέτησης µοντέλου που θα περιορίζει τους αρνητές, εφ όσον δεν κινδυνεύει να υποστεί βλάβη η εθνική περίπτωση του αρνητή. Μια δύσκολη εξίσωση που θα επιφέρει πολυσχιδείς ταλαντώσεις στο ευρωπαϊκό πολιτικό στερέωµα!
Μετά από τις τελευταίες εξελίξεις και την ταπεινωµένη πλέον διπλωµατία της ΕΕ (πουθενά δεν καταφέρνει να έχει άµεσο αντίκτυπο), φουντώνουν τα σενάρια που θέλουν να αναθεωρήσουν και αναπροσαρµόσουν τις Συνθήκες που ισχύουν για τη λειτουργία της ΕΕ.
Ήδη από τις αρχές Οκτωβρίου 2023, εν όψει της Συνόδου κορυφής στη Γρανάδα της Ισπανίας «Πρώην πρωθυπουργοί και αξιωµατούχοι ζητούσαν «σταδιακό» φεντεραλισµό της ΕΕ1». Οι άνθρωποι αυτοί (32 πρώην υψηλόβαθµοι πολιτικοί, αξιωµατούχοι της ΕΕ και οικονοµολόγοι) δηµοσίευσαν ένα µανιφέστο για την «Ευρωπαϊκή Ένωση την εποχή του Νέου Ψυχρού Πολέµου», ζητώντας µια κεντρική δηµοσιονοµική ικανότητα για την ΕΕ, την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης και της Ένωσης Κεφαλαιαγορών, τη µετάβαση σε ένα νέο «επιχειρηµατικό µοντέλο» της ΕΕ και θεσµικές µεταρρυθµίσεις.
Για να γίνει πράξη ένα τέτοιο σύστηµα χρειάζονται µεταρρυθµίσεις στο σύστηµα ψηφοφορίας στο Συµβούλιο της ΕΕ. Σε ορισµένους κρίσιµους τοµείς, όπως οι εξωτερικές υποθέσεις και τα φορολογικά ζητήµατα, οι κυβερνήσεις των κρατών µελών µπορούν να αποφασίσουν µόνο οµόφωνα.
Το πρόβληµα λοιπόν είναι να βρεθεί τρόπος που θα επιτρέψει σε µεµονωµένες διαφωνίες να µην γίνουν βέτο, προστατεύοντας ταυτόχρονα το διαφωνούν µέλος από τις επιπτώσεις της απόφασης».
Επιπλέον, δεδοµένου ότι η θεσµική µεταρρύθµιση είναι τόσο δύσκολο να επιτευχθεί, θα πρέπει να είναι δυνατή η «µετάβαση µε µεταβλητή γεωµετρία και λέσχες κρατών µελών».
Τέλος, οι υπογράφοντες το µανιφέστο ελπίζουν ότι οι ιδέες τους θα µπορούσαν να υιοθετηθούν και να συζητηθούν στις ευρωπαϊκές εκλογές του επόµενου έτους. Αυτό στην ουσία σηµαίνει ότι πρέπει µέχρι τότε να έχουν ξεκαθαρίσει οι θέσεις των κρατών µελών. Εδώ όµως, το θέµα δεν είναι κυβερνητικό, αλλά εθνικό. Κατά συνέπεια πρέπει να πάρουν τις ευθύνες τους οι πολιτικοί και να συσπειρώσουν τις λιγοστές δυνάµεις τους για να µπορέσουν να χαράξουν µια κοινή πορεία.
Το πεδίο είναι ελεύθερο και πρέπει να µη χαθεί και άλλος χρόνος από το λίγο που αποµένει.
Σε κάθε περίπτωση, είναι διακριτή πλέον η κατάσταση στην ΕΕ µε δυο πολέµους στη γειτονιά της, µε µιαν αυξηµένη ανικανότητα να διαδραµατίσει διπλωµατικό παιχνίδι και να χαράξει νέους δρόµους, αφού ούτε τη διένεξη στο Ναγκόρνο – Καραµπάχ δεν µπόρεσε να κάνει. Κίνα-Ρωσία-Ιράν-Τουρκία την πέταξαν απέξω µε συνοπτικές διαδικασίες!
Η ουσία βέβαια των µεταρρυθµίσεων είναι το ζητούµενο, διότι και µόνο η διαπίστωση των δυο οµάδων χωρών (οι δυνατοί προϋπολογισµοί που συνεισφέρουν στις δαπάνες και οι αδύναµοι προϋπολογισµοί που ωφελούνται από τη διανοµή των κοινοτικών πόρων, δηµιουργούν ένα σοβαρό υπόβαθρο άρνησης από τους δεύτερους να χάσουν τη δυναµική που τους δίνει η οµοφωνία.
Η οπτική αυτή δεν είναι ότι το καλύτερο για τη µακροηµέρευση της ΕΕ, αν σκεφτεί κανείς ότι θέµατα όπως το µεταναστευτικό τορπιλίζουν τις ίδιες τις ιδέες που γέννησαν την ΕΕ. Τρανό παράδειγµα η «καταστροφή του κοσµήµατος στο στέµµα», όπως βαφτίστηκε η υπαναχώρηση και το κλείσιµο συνόρων στην περιοχή Σένγκεν. Το «κόσµηµα αυτό» της Ευρώπης, ο φαινοµενικά χωρίς σύνορα χώρος που διευκολύνει τα ταξίδια µέσω των κεντρικών περιοχών της ΕΕ, απειλείται καθώς οι πλουσιότερες χώρες αυξάνουν και πάλι τους συνοριακούς ελέγχους2.
Είναι φανερό ότι το µέλλον της Ευρώπης δεν είναι πανάκεια, και για το λόγο αυτό καρκινοβατεί από τον Ιούνιο 2022 που υποτίθεται ότι ενεργοποιήθηκε η διαδικασία τροποποίησης των Συνθηκών3
Στη σταδιακή ανάπτυξη των ρόλων, που επιδιώκουν όλα τα όργανα αξιοσηµείωτες είναι και οι προτάσεις του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου που δηµοσιεύθηκαν στις 25 Οκτωβρίου4 .
Σύµφωνα µε τους ευρωβουλευτές η ΕΕ πρέπει να οδεύσει:
1. Προς ένα νοµοθετικότερο σύστηµα για την Ένωση µε δύο νοµοθετικά σώµατα, µε διαφορά στη θεµατολογία. Στην ουσία ζητά το όργανο αυτό να αποκτήσει πλήρες δικαίωµα νοµοθετικής πρωτοβουλίας και να καταστεί συννοµοθέτης για τον µακροπρόθεσµο προϋπολογισµό της ΕΕ.
2.
Η Κοµισιόν (που θα λέγεται «Ευρωπαϊκό Εκτελεστικό Όργανο»), θα διοικείται από τον πρόεδρο που θα διορίζει το Κοινοβούλιο, και το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο θα εγκρίνει. Προτείνουν επίσης να δοθεί η δυνατότητα στον Πρόεδρο της Επιτροπής να επιλέγει τα µέλη της βάσει πολιτικών προτιµήσεων, διασφαλίζοντας παράλληλα τη γεωγραφική και δηµογραφική ισορροπία.
3.
Το σχέδιο έκθεσης ζητεί τη θέσπιση µηχανισµού διεξαγωγής δηµοψηφισµάτων σε επίπεδο ΕΕ για θέµατα σχετικά µε τις δράσεις και τις πολιτικές της Ένωσης (συµπεριλαµβανοµένης της έγκρισης των υπό εξέταση προτάσεων µεταρρύθµισης της Συνθήκης) και την ενίσχυση των υφιστάµενων συµµετοχικών µηχανισµών.
Υπάρχουν και άλλες προτάσεις τοµεακού χαρακτήρα, οι οποίες θα µας απασχολήσουν ανά περίπτωση.
Το ζητούµενο είναι ότι η τάση που δηµιουργείται σίγουρα θα δυσκολέψει την οποιαδήποτε αναθεώρηση των Συνθηκών γιατί πρόκειται για βήµατα στο κενό και δεν πρέπει να σπρωχτεί η ΕΕ να βαδίσει στο κενό.
Στο µεταξύ σοβαρά προβλήµατα, όπως οι 2 πόλεµοι στη γειτονιά µας, οι δυσχέρειες που αντιµετωπίζουν ολοένα και µεγαλύτερες µάζες του πληθυσµού είναι προβλήµατα που δεν µπορεί κανείς να τα σπρώξει κάτω από το χαλί.
Ορισµένες από τις πρώην ανατολικές χώρες ήδη ανακαθορίζουν σιγά και σιωπηλά την κατάστασή τους και ξαναστρέφονται προς τη Μόσχα, το µεταναστευτικό είναι µια ωρολογιακή βόµβα στα θεµέλια των δηµοκρατιών µας και εµείς θα αρχίσουµε να µαλώνουµε ν πρέπει ή όχι να κάνουµε άλλη µια αποτυχηµένη διεύρυνση. Ουαί Ηµιν!
1 https://www.euractiv.com/section/economy-jobs/news/former-prime-ministers-officials-call-for-gradual-eu-federalism/?cx_testId=4&cx_testVariant=cx_1&cx_artPos=3&cx_experienceId=EXLQ9EV18G4H#cxrecs_s
2 https://www.euractiv.fr/section/immigration/news/schengen-comment-leurope-est-en-train-de-ruiner-son-joyau-de-la-couronne/?utm_source=Euractiv&utm_campaign=900f82ac6c-EMAIL_CAMPAIGN_2023_09_21_12_16_COPY_01&utm_medium=email&utm_term=0_-b933d47a32-%5BLIST_EMAIL_ID%5D
3 https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20220603IPR32122/parliament-activates-process-to-change-eu-treaties
4 https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20231023IPR08163/eu-treaties-reform-meps-submit-proposals-to-strengthen-eu-capacity-to-act
