Τα φαινόμενα της οπαδικής βίας και του ποδοσφαιρικού φανατισμού έκαναν την εμφάνισή τους πολύ νωρίς στον Ελλαδικό χώρο. Πιο συγκεκριμένα στα Χανιά πρωτοεμφανίστηκαν τη δεκαετία του 1920 με την ίδρυση των πρώτων ποδοσφαιρικών σωματείων. Αυτό μας πληροφορεί ο αρθρογράφος ΙΔΟΜΕΝΕΥΣ του «Παρατηρητή» σε πρωτοσέλιδο, εκτενές άρθρο με τίτλο «Το ποδόσφαιρον. Περασμένα μεγαλεία» στις 28/12/1934.
Κάνοντας μια αναδρομή στο πρόσφατο παρελθόν ο δημοσιογράφος θυμάται το μίσος μεταξύ των οπαδών και των παραγόντων δύο σημαντικών συλλόγων της πόλης, του Τάλου και του Ομίλου Φιλάθλων Χανίων. Αυτό το θανάσιμο μίσος, όπως το χαρακτηρίζει, εκμεταλλεύονταν οι πολιτικοί των αντίπαλων παρατάξεων (προφανώς εννοεί Βενιζελικούς- Αντιβενιζελικούς), οι οποίοι αθλοθετούσαν κύπελλα για να έχουν την υποστήριξη των φιλάθλων στις εκλογές.
Τι γινόταν όμως στο γήπεδο;
«[…]Το γήπεδο μετεβάλλετο ως επί το πολύ σε στίβο ταυρομαχιών με αντιμετώπους θεατάς και παίκτας μια μικρή δε παρεξήγησις και αυτή ως επί το πολύ προεκαλείτο από σκοπού έδιδε την έναρξιν σε ένα αγώνα ο οποίος πολλές φορές καταντούσε αιματηρός[…]». Η βία ήταν τόσο μεγάλη που συχνά η αστυνομία για κάποιο χρονικό διάστημα δεν έδινε την άδεια για τη διεξαγωγή των αγώνων. Παρόλα αυτά υποχωρούσε στην πίεση και στις υποσχέσεις των ποδοσφαιρικών παραγόντων για την ομαλή διεξαγωγή των αγώνων, στέλνοντας βεβαίως αστυνομικές δυνάμεις για την τήρηση της τάξης. Αυτές είχαν ακόμα και έφιππα τμήματα, τα οποία όμως τελικά αποδεικνύονταν ανεπαρκή. Ενδιαφέρων είναι ο…οπλισμός των φιλάθλων που προσέρχονταν στον αγώνα: «[…]Ο κόσμος[…]δεν παρέλειπε να εφοδιασθεί με μπαστούνια οι πιο θερμοκέφαλοι δε με περίστροφα ακόμη από το μεσημέρι πλημμυρίζοντας αθρόως το Πεδίον του Άρεως[…]Η είσοδος της προτιμούμενης ομάδος στο γήπεδον έδινε το σύνθημα της ενάρξεως του αγώνος των παρασκηνίων εχαιρετίζοντο δε με ζωηρά χειροκροτήματα, επεφημίας και απειλάς κατά τους αντιπάλους[…]». Κλασικά συνθήματα ήταν οι φράσεις: «Θα τους φάμε» και «Βαράτε τους στο ψαχνό»!
Ακόμα πιο ενδιαφέρουσα ήταν η αντίδραση των ποδοσφαιριστών μέσα στο γήπεδο, όπου ακολουθώντας πιστά τις παροτρύνσεις των οπαδών τους «[…]δεν άφηναν ευκαιρίας να σπάσουν το πόδι του αντιπάλου η μεγαλυτέρα δε ικανοποίησις την οποία συνεμερίζοντο και οι παρακολουθούντες οπαδοί ήτο να βγάλουν όσο το δυνατόν περισσότερους αντιπάλους άχρηστους[…]». Όταν τελείωνε ο αγώνας οι παίκτες της νικήτριας ομάδας έκαναν τον γύρο του θριάμβου πάνω στους ώμους των «φιλάθλων», ενώ οι ηττημένοι τα έβαζαν με τη διαιτησία και έψαχναν τον διαιτητή, ο οποίος όμως είχε ήδη εξαφανιστεί… Αποκορύφωμα όλων αυτών των σκηνών βίας ήταν η απαγωγή και αιχμαλωσία του κορυφαίου ποδοσφαιριστή του Τάλου Τσιριτάκη από οπαδούς του Ομίλου Φιλάθλων Χανίων! Ο ποδοσφαιριστής μεταφέρθηκε στον Πλατανιά, όπου μετά από υποχρεωτική γερή οινοποσία μέθυσε και γύρισε με τα πόδια στα Χανιά, καταλήγοντας να εμφανιστεί σε αξιοθρήνητη κατάσταση στο δεύτερο ημίχρονο του αγώνα Τάλου-ΟΦΧ χωρίς τελικά να συμμετάσχει. Τέλος, η χρηματοδότηση των ομάδων γινόταν από τους οικονομικά ευπορότερους οπαδούς, οι οποίοι μίσθωναν και άτομα που εκβίαζαν τις άλλες ομάδες. Αυτό που προξενεί τη μεγαλύτερη εντύπωση είναι ότι όλα αυτά συνέβαιναν την εποχή που το ποδόσφαιρο ήταν ερασιτεχνικό και διεξαγόταν σε τοπικό επίπεδο!
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι
ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
