Μια ενδιαφέρουσα είδηση υπάρχει στην ρεθυμνιώτικη εβδομαδιαία εφημερίδα «Αναγέννησις» στις 4/1/1899. Με τίτλο «Η δοξολογία υπέρ της Α.Β.Υ. του Ηγεμόνος ημών εν τω τουρκ. τεμένει Χανίων» ο αρθρογράφος περιγράφει την υποδοχή του πρίγκιπα Γεωργίου στις 26/12/1898 από τους μουσουλμάνους Χανιώτες: «Το π. Σάββατο 26 λ.μ. ανεγνώσθησαν εν τω μωαμεθανικώ τεμένει της πόλεώς μας εν μέσω συρροής απάντων σχεδόν των αρρένων μουσουλμάνων ευχαί υπέρ του προσφιλούς ηγεμόνος μας επί τη αισία αφίξει Του. Την 3 μ.μ. η Α.Β.Υ. συνοδευόμενος υπό των υπασπιστών Του μετέβη εις το μεγαλοπρεπώς δια πολυτελών ταπήτων διακοσμηθέν τέμενος, εις το οποίον παρακληθείς παρά των προκρίτων μουσουλμάνων να παραστή, και πανηγυρισθή η άφιξής Του. Εις την δοξολογίαν παρήσαν και πολλοί χριστιανοί. Την Α.Β.Υ. υποδέχθη πολυμελής επιτροπεία της οποίας προεξήρχον ο Δήμαρχος Χανίων, ο πρόεδρος του εβκαφίου, και οι βέηδες Νεημηζαδές, Σοφταδάκης, Πετεινάκης, Φαρφουράκης. Δέκα ιμάμηδες, ο Καδής και ο Μουφτής απήγγειλαν τας ευχάς, αριστούργημα δε υπό την άποψιν της γλωσσικής ήτο η αναγνωσθείσα ευχή παρά του Χατζή Εφένδου Ιμάμη, την οποία είχε συντάξει ο ίδιος. Κατά την δοξολογίαν η Α.Β.Υ. εκάθετο επί πολυτελεστάτης έδρας και όπισθεν Αυτής επί πολυτελών εδρών οι κ.κ. υπασπισταί Καρπούνης και Λεμπέσης. Μετά το τέλος της δοξολογίας ο Πρίγκιψ ακολουθούμενος υπό των ιμάμηδων και βέηδων ωδηγήθη εις την αίθουσαν του ιεροδικίου (Μαχκεμέϊ) όπου Τω προσφέρθησαν αναψυκτικά ποτά. Κατά την αναχώρησίν του ο Χουσείν βέης Νεϊμβεμζαδές εχαιρέτησε μεγαλοφώνως την Α.Β.Υ. δια του τουρκικού «ζήτω» «Πριντζηψιμίς Γιοργιο-τσοκ-γιασιά» τούτο δε επανέλαβε ζωηρώς όλον το τουρκικό πλήθοςˑ μεθ’ ό χριστιανοί και οθωμανοί εξερράγησαν εις ουρανομήκεις ζητωκραυγές[…]». Αξιοσημείωτο είναι ότι παρόμοια υποδοχή έγινε στο Ρέθυμνο («Αναγέννησις» 16/1/1899), ενώ η εφημερίδα αναφέρει ότι γίνονταν προετοιμασίες και στο Ηράκλειο («Αναγέννησις» 4/1/1899).
Αυτή η εντυπωσιακή υποδοχή προκάλεσε την απορία των ευρωπαίων ανταποκριτών, όπως ήταν ο Μπάουτσερ, ο οποίος σχολίασε ότι «[…]δεν ήλπιζεν ότι το τουρκικόν στοιχείον της Κρήτης τόσο γοργά θα ενεθουσιάζετο υπέρ του Πρίγκιπος, ο οποίος ήτο ο αρραβών της ενώσεως της Κρήτης μετά της Ελλάδος».
Είναι φανερό ότι η ενθουσιώδης υποδοχή είχε σχέση με την κόπωση των μουσουλμάνων Κρητών από τις τελευταίες μάχες της Μεταπολίτευσης, οι οποίες κατέληξαν στην ήττα τους και στην απομάκρυνση του τουρκικού στρατού. Τώρα έπρεπε να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα και να συνυπάρξουν ειρηνικά με τους χριστιανούς. Επίσης, γνώριζαν ότι ο σουλτάνος ήταν ακόμα ο ηγέτης τους και πίστευαν ότι η ένωση με την Ελλάδα ήταν ακόμα μακριά.
*Ο κ. Αγησίλαος Κ. Αλιγιζάκης είναι ιατρός ορθοπεδικός, πολιτισμολόγος
