Οι ανθρώπινες σχέσεις είναι όπως τα λουλούδια: τις φροντίζεις, “ανθίζουν”, τις παραµελείς, σε “παρατούν!”
ΕΡΧΟΝΤΑΙ στιγµές στη ζωή που
δ ι α γ ρ ά φ ο υ µ ε ονόµατα, πιθανόν προσθέτοντας άλλα στα κιτάπια µας. Για πολλούς, αυτή η προσθαφαίρεση θεωρείται φυσιολογική, ως ανανέωση. Για άλλους είναι ουδέτερη, ενώ για ορισµένους είναι επώδυνη. Είναι και φορές που ε π α ν α φ έ ρ ο υ µ ε γνωριµίες που βρίσκονταν σε λήθαργο: είτε πρόκειται για συµµαθητές ή συµφοιτητές µας, είτε για γνωριµίες από το στρατό και τις επόµενες δεκαετίες. Σπάνιες είναι οι αδιατάρακτες “δια βίου” σχέσεις, και ευτυχείς όσοι τις έχουν.
ΚΙ ΕΤΣΙ κι αλλιώς, οι σχέσεις µας µε τους άλλους είναι πληµµυρίδα ή άµπωτη, στις οποίες καταλυτικός είναι ο χρόνος, αλλά και η µνήµη.
ΜΕ ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ όλα και όλοι αλλάζουµε. Με τις ανθρώπινες σχέσεις συµβαίνει, “οι δρόµοι” µας µε τους άλλους να παίρνουν διαφορετικές κατευθύνσεις. Κι αυτό, επειδή το περιεχόµενο και η ιεράρχηση των αξιών µας µεταβάλλονται, ή επειδή το επιβάλλουν οι διαφορετικές συνθήκες ζωής. Οι αλλαγές που επισυµβαίνουν γύρω µας, άλλοτε είναι φυσιολογικές κι άλλοτε βίαιες. Έτσι, διαπιστώνουµε ότι κάποιες παλιές “καλές” µας σχέσεις, δεν συνταιριάζουν πια µε την εποχή µας. Αυτό το ε ύ θ ρ α υ σ τ ο των ανθρωπίνων σχέσεων, δεν καθιστά τις εµπειρίες µας λιγότερο πολύτιµες, ούτε και τη µνήµη µας µειωµένης δεκτικότητας.
ΕΙΜΑΣΤΕ από τη φύση όντα ευαίσθητα και πολύπλοκα. Ας πούµε, η πανδηµία, µε τις άπειρες απώλειες συγγενών, φίλων, γειτόνων, συνεργατών, συναδέλφων, γνωστών κ.ά., αποτέλεσε µια εντονότατη και ιστορικά αξιοσηµείωτη χρονική καµπή των τρόπων ζωής και συµεριφοράς µας, µε αναγκαστικές δ ι α γ ρ α φ έ ς πολυαγαπηµένων προσώπων. Χωρίς, ευτυχώς, την παντελή εξάλειψή τους από τη µνήµη. Και πώς να λησµονήσεις τους γελαστούς συναδέλφους σου στο σχολείο, τους συνεργάτες σου στα “Χ.ν.”, τους ευπροσήγορους γείτονές σου, τους έστω µακρινούς κι ακριβούς συγγενείς σου; Όλοι τους, ή σχεδόν όλοι, δεν υπήρξαν πολύτιµοι για σένα;
ΤΟ ΝΑ ∆ΙΑΓΡΑΨΕΙΣ έναν τηλεφωνικό αριθµό από τον κατάλογο ή το κινητό σου, µπορεί να αντιπροσωπεύει πιθανόν το τέλος µιας χαµένης στο χρόνο σχέσης που συµπαρασύρει κι όλα τα συνακόλουθα συναισθήµατα: αναµνήσεις, ωραίες και άσχηµες στιγµές που συνδέθηκαν µε το πρόσωπο αυτό. Μπορεί και να µη σηµαίνει τίποτε από τα παραπάνω, αν τα άτοµα αυτά υπήρξαν ανάξια της αγάπης σου και σου φέρθηκαν «σκάρτα». Όµως, ανεξάρτητα από το ότι µια δυνατή µνήµη δεν υποκύπτει εύκολα σε διαγραφές, το αρνητικό συναίσθηµα που σου δηµιουργείται από ένα κακοπροαίρετο άτοµο, είναι ικανό να το συµπαρασύρει στον κόσµο της λησµονιάς… Τέτοια πρόσωπα έρχονται και παρέρχονται. Αρκεί να έχουµε τη διαίσθηση να προβλέπουµε µια κακή µελλοντική συµπεριφορά τους, ώστε να τα αποµακρύνουµε ή να αποµακρυνθούµε εµείς έγκαιρα. ∆εν διστάζουµε να διατεινόµαστε πως τον τάδε τον είχαµε “φίλο” για είκοσι χρόνια, τον δείνα για τριάντα χρόνια, τον άλλο για δέκα. ∆εν µιλάµε τότε για ευαίσθητες σχέσεις, αλλά για στενά ε ξ υ π η ρ ε τ ι κ έ ς, συµφεροντολογικές, ελλιποβαρείς…
ΜΙΛΑΜΕ για εκείνα τα «αρπακτικά» που µόλις πάρουνε αυτό που θέλουν από σένα, «παίρνουν των οµµατιών τους» και εξαφανίζονται. Μάλιστα, αφήνουν το κόστος της κακοπιστίας τους πάνω σου και, συκοφαντώντας, λένε πως εσύ είσαι η α ι τ ί α του «διαζυγίου» σας! Σε τέτοιες περιπτώσεις δεν υφίσταται ενσυναίσθηση, ούτε καν στοιχειώδες συναίσθηµα. Απλά κλείνει ένας κύκλος γνωριµίας, µε αρνητικό πρόσηµο. Γνωριµίες, µε “ηµεροµηνία λήξης”, πολλές στη ζωή µας. Αρκεί να τις αντέχουµε…. Όλα αυτά δεν σηµαίνουν απαραίτητα ότι είναι αδύναµες ή ασήµαντες παρόµοιες σχέσεις. Αντίθετα, αποκαλύπτουν µια ε π ι π ο λ α ι ό τ η τ α της οποίας το αποτέλεσµα -η κακή εµπειρία-, µας πλουτίζει καθιστώντας µας πιο προσεκτικούς στα επόµενα στάδια της ζωής µας.
ΜΙΚΡΟΣ αναστοχασµός µάς πρέπει, ώσπου να ξαναβρούµε την ισορροπία µας. Εξάλλου, όταν οι διαπροσωπικές µας σχέσεις δεν βασίζονται στον αλληλοσεβασµό και την αλληλοκατανόηση, είναι περιττό να συνεχίζονται. Αν συνεχώς αισθανόµαστε “ένοχοι” ή “ριγµένοι” από µια αποτυχηµένη σχέση, απαιτείται η αναθεώρηση του modus vivendi και της κοσµοθεωρίας µας. Οι σωστοί φίλοι και οι πραγµατικοί συγγενείς αλληλοϋποστηρίζονται. ∆ιαφορετικά οι σχέσεις κλονίζονται. Αλλά, η χειρότερη περίπτωση είναι όταν διαρραγεί η αλληλοεµπιστοσύνη µας. Η αµφισβήτηση της ειλικρίνειας του άλλου θα γεννήσει την αµφιβολία των προθέσεών του που, µε τη σειρά της, θα δηµιουργήσει την έχθρα και ίσως την προδοσία.
ΕΝΑ ΑΠΟ τα θετικά (;) του fb, για το οποίο δεν τρέφω και µεγάλη εκτίµηση, είναι ότι µε αφορµή τον εορτασµό των 100 χρόνων του «Πανορµιτείου» Γυµνασίου Σύµης (1922-2022)-του πρώτου σχολείου διορισµού µας (1968-1974), παλιοί µαθητές, δικοί µου και της συζύγου µου Χριστίνης, βρήκαν την ευκαιρία για επανασύνδεση και έκφραση μέσω Facebook των συναισθημάτων τους µετά από 50 χρόνια. Έτσι, επανήλθαν στη µνήµη ονόµατα, αναµνήσεις και φωτογραφίες που εµπεριέχονται σε ένα υπέροχο συλλογικό ιστορικό άλµπουµ που εξέδωσαν οι µαθητές µας εκείνοι. Ονόµατα, όπως Μανώλης, Νικήτας, Αλέξανδρος, Σεβαστη Κ., Σαράντης, Φιλήµονας, Κώστας, Ευαγγελία, Μαρία Ο και Μαρία Κλ., Γεωργία, Σεβαστή Ν., Άννα, Μαρία Κ., Χάρης κ.ά., µας τα λένε διαδικτυακά, όπως τότε πριν από 50 χρόνια! Η ωριµότητα που φέρνει ο χρόνος, συγχωρεί πολλές αδεξιότητες εκείνων των χρόνων… Αλλά, και µε το τελευταίο βιβλίο µου “Τα παιδοπολίτικα” (2023), πόσων δεκάδων συµπαιδοπολιτών µου τα ονόµατα και οι ζωές τους, δεν «επανήλθαν» στο προσκήνιο της µνήµης, µέσω της ιστοσελίδας µου; Με πόσους από αυτούς στο τηλέφωνο, δεν τα λέµε µε τις ώρες; Λες και ήταν “µιας ηµέρας πορεία” ολόκληρη η µετέπειτα ζωή µας.
… ΤΕΛΙΚΑ, το να διατηρούµε σχέσεις µε άτοµα, λόγω συνήθειας ή “τί θα πει ο κόσµος, αν… ;”, παρά τα φαινόµενα αµετάκλητης φθοράς τους, δεν βοηθά ούτε εµάς, ούτε και τους άλλους στη συνέχιση µιας εξισορροπηµένης ζωής. Άλλες φορές πάλι, µια παλιά “µπιστική φιλία” µπορεί να αναζωπυρωθεί κάτω από νέες συνθήκες, πιο ώριµες και χαρούµενες, και να αναδειχθεί περισσότερο πλούσια και ανθρώπινη από κάθε προηγούµενη.
ΟΛΑ νοµίζουµε πως είναι θέµα εσωτερικής αυτογνωσίας και του τί θέλουµε απ’τη ζωή µας. Σε συνάρτηση φυσικά, πάντα µε τη δυναµικότητα της προσωπικότητάς µας και την ευθυκρισία που διαθέτουµε.
