Ήχοι μελωδικοί και αρώματα μεθυστικά ξεχύθηκαν με τη λήξη της φετινής σχολικής χρονιάς από το Γυμνάσιο Σούδας και διασκορπίστηκαν ολόγυρα στην κοινότητα με τις μαθήτριες και τους μαθητές να διηγούνται και να παρουσιάζουν τα όσα είδαν, έμαθαν και έπραξαν μέσα από την εκπόνηση δύο προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων που υλοποίησαν κατά τη διάρκειά της με τη βοήθεια των εκπαιδευτικών του σχολείου τους.
Αυτή τη διαδικασία που είναι και ο τελικός στόχος που κρίνει την επιτυχία της υλοποίησης των προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων οι εκπαιδευτικοί που συμμετείχαν σε αυτά θα την ονομάσουν διάχυση των αποτελεσμάτων του προγράμματος στην κοινότητα, ενώ οι μαθητές μοναδική εμπειρία που τους έδωσε τη δυνατότητα να βγουν έξω από τα στεγανά της τάξης και να να αναζητήσουν τη γνώση στην ίδια τη ζωή.
Συνοδοιπόρος, λοιπόν σε αυτό τους το ταξίδι, η σημερινή μας σελίδα φιλοδοξεί να δώσει την ευκαιρία στους αναγνώστες να αφουγκραστούν αυθεντικούς μουσικούς ήχους από το περιβόλι της παράδοσης της κρητικής μουσικής μέσα από το πρόγραμμα «Τα παραδοσιακά μουσικά όργανα της Κρήτης», αλλά και να αναζητήσουν ξεχασμένες μυρωδιές βοτάνων της κρητικής γης μέσα από το πρόγραμμα «Βοτανί-ζω»
Κοινός παρονομαστής και των δυο αυτών προγραμμάτων σχολικών δραστηριοτήτων η αγάπη για τη φύση και την παράδοση του τόπου μας, αλλά και ο τρόπος που εργάστηκαν ή μάλλον συν-εργάστηκαν οι μαθητές μέσα από την ανακαλυπτική, βιωματική και διαθεματική προσέγγιση της γνώσης.
ΤΑ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΑ ΜΟΥΣΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΤΗΣ ΚΡΗΤΗΣ
Μια φορά λοιπόν και ένα καιρό, σύμφωνα με ένα μύθο που διασώζεται από τα πανάρχαια χρόνια, οι Σειρήνες σε διαφωνία τους με τις μούσες για τα πρωτεία στη μουσική, αποφάσισαν με την υπόδειξη της Ήρας να διαγωνιστούν μεταξύ τους επιλέγοντας για τη διεξαγωγή του διαγωνισμού ένα τόπο αντάξιο σε φυσικά πλεονεκτήματα της σημασίας αυτού.
Ο χώρος αυτός δεν θα μπορούσε να ήταν άλλος από το ναό των Μουσών, εκεί στα νότια υψώματα της εισόδου στον κόλπο της Σούδας, όπου το βουνό ζευγαρώνεται αρμονικά με τη θάλασσα σε ένα τοπίο μαγευτικό, στη θέση που σήμερα είναι χτισμένο το φρούριο «Ιντζεδίν». Στο διαγωνισμό αυτό κέρδισαν οι Μούσες, ενώ οι Σειρήνες από τη μεγάλη τους στεναχώρια έχασαν τα φτερά τους και έμειναν γυμνές και λευκές, όπως ήταν και πριν να τα αποκτήσουν, χαρίζοντας το όνομα «Απτέρα» στην πόλη που έγινε ο διαγωνισμός. Οι ίδιες έπεσαν στη θάλασσα και μετατράπηκαν σε τρία νησάκια που πήραν το όνομα«Λευκαί» και στέκονται από τότε στην είσοδο του κόλπου της Σούδας για να θυμίζουν τη μουσική παράδοση της περιοχής.
Αχνοπατώντας λοιπόν στα χνάρια της μουσικής παράδοσης του τόπου τους που χάνεται στο αρχαίο μύθο και συνεχίζεται έως στις μέρες μας, οι μαθητές του τμήματος Γ1 του Γυμνασίου Σούδας με την καθοδήγηση των εκπαιδευτικών Τζουγανάκη Εμμανουήλ και Φραγκοπούλου Αργυρώς υλοποίησαν με κέφι και μεράκι το πρόγραμμα« Τα παραδοσιακά μουσικά όργανα της Κρήτης».
Στο μουσικό αυτό ταξίδι γνώρισαν τα όργανα της κρητικής μουσικής και τους ήχους τους, αναζήτησαν το ιστορικό πλαίσιο της δημιουργίας και της εξέλιξης τους, μίλησαν για τη σχέση της μουσικής με την ιδιοσυγκρασία των κατοίκων του νησιού και συζήτησαν με τον οργανοποιό Ποταμίτη Αναστάσιο στο εργαστήριο του στο καλλιτεχνικό χωριό του ΒΙΟΠΑ για τον τρόπο και τα υλικά κατασκευής των οργάνων αυτών. Η παρουσίαση του προγράμματος ήταν ο καταληκτικός σταθμός του ταξιδιού τους κατά τον οποίο απόλαυσαν το μουσικό συγκρότημα παραδοσιακής μουσικής του σχολείου τους με τον Αντώνη Τζαμαντάκη στο λαγούτο και τους Σταύρο Σκαντζουράκη και Μαρτσάκη Γεώργο στο μαντολίνο.
ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΩΝ ΠΑΙΔΙΩΝ
Σχετικά λοιπόν με τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα η μαθήτρια Αλίκη Βενιανάκη αναφέρει:« Με ενθουσιασμό και ικανοποίηση από την πρωτόγνωρη αυτή εμπειρία αναλογιστήκαμε για μια ακόμα φορά πόσο αξίζει η γνώση για ό,τι σχετίζεται με την τέχνη του παρελθόντος και του παρόντος. Ήταν σαν να είμαστε δίπλα στον κάθε δημιουργό που με ιδιαίτερη τεχνική κατασκευάζει το μουσικό όργανο που τον εκφράζει και του δίνει πνοή !»
Κάπως έτσι βίωσε τη συμμετοχή της στο πρόγραμμα που ήταν για αυτήν κάτι εντελώς διαφορετικό από την καθημερινότητα του σχολείου και η μαθήτρια Ευθυμίου Δάφνη μέσα από τη γραπτή αποτύπωση της για τη χρησιμότητά του: «.Όλο το πρόγραμμα βοήθησε να ευαισθητοποιηθούμε στην αναγκαιότητα διατήρησης της κουλτούρας της κρητικής παράδοσης! Ελπίζουμε αυτή η παράδοση να περάσει στις επόμενες γενιές ώστε να μη χαθεί στα βάθη του χρόνου, όπως έχει γίνει με άλλα παραδοσιακά στοιχεία». Επίσης η μαθήτρια Βασιλείου Ελένη εντυπωσιάστηκε από τις μουσικές ικανότητες των μαθητών που συμμετέχουν στο μουσικό συγκρότημα του σχολείου της για τους οποίους ένιωσε ιδιαίτερα υπερήφανη με την ελπίδα ότι θα αποβούν άξιοι συνεχιστές της μουσικής παράδοσης της Κρήτης.
ΒΟΤΑΝΙ-ΖΩ
Αρώματα, χρώματα και απίστευτα συναισθήματα σε ένα διαφορετικό ταξίδι, τούτη τη φορά στην κρητική γη, προς αναζήτηση των ενδημικών στολιδιών της, περίμεναν τους μαθητές του τμήματος Β3 στο πλαίσιο του προγράμματος «ΒΟΤΑΝΙ-ΖΩ». Κινήθηκαν να βρουν τα ενδημικά πολύτιμα στολίδια στα μονοπάτια της κρητικής γης, στις μυρωδάτες γλάστρες στις αυλές των σπιτιών στα γραφικά χωριά της, στα βουνά και στα ακρογιάλια της. Αφετηρία σε τούτο το ταξίδι εκείνη η κουβέντα στην τάξη τους για τη βιοποικιλότητα της Κρήτης και τους αφανείς πολύτιμους θησαυρούς της και η τάξη γέμισε άρωμα, μαντζουράνας, δικτάμου, μαλοτήρας, φασκόμηλου, δεντρολίβανου, ρίγανης και θυμαριού. Και η αναζήτηση συνεχίστηκε στις φαρμακευτικές ιδιότητες των βοτάνων, στη σχέση τους με την υγεία και την ευεξία των ανθρώπων, στον πρωταγωνιστικό ρόλο τους στις πατραπαράδοτες συνταγές μαγειρικής, στα αρωματικά τσάγια και στα γλυκά του κουταλιού, στην αξιοποίηση τους ως καλλυντικών και σε άλλες απίστευτες χρήσεις αυτών σε όλες τις εκφάνσεις της καθημερινής ζωής των ανθρώπων της Κρήτης.
Ακολούθησαν δράσεις…πολλές δράσεις με ερωτηματολόγια, συνεντεύξεις από μεγαλύτερους, συνεντεύξεις από ειδικούς, αναζητήσεις στο διαδίκτυο, επισκέψεις στις βιβλιοθήκες και άλλα πολλά βοτανίσματα… στο όμορφο περιβόλι της κρητικής παράδοσης. Και όπως ήταν φυσικό δεν έλειψαν και τα ποικίλα καλλιτεχνικά δημιουργήματα των παιδιών σε μια προσπάθεια να διοχετεύσουν τα πλούσια συναισθήματα τους από την εμπειρία αυτή με αποκορύφωμα ένα πανέμορφο φυτολόγιο! Μέχρι και σαπούνια έκαναν τα παιδιά από αιθέρια έλαια βοτάνων αξιοποιώντας μια παλιά συνταγή!
Ενθουσιασμός, απίστευτος ενθουσιασμός για το πρόγραμμα με αφορμή βεβαίως και την τελική εκδρομή στην Ανατολική Κρήτη κατά την οποία επίσημοι καλεσμένοι του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Ιεράπετρας – Νεάπολης οι μαθητές του Γυμνασίου Σούδας παρουσίασαν με σοβαρότητα και υπευθυνότητα τις ομαδικές τους τελικές εργασίες.
Και τι δεν είδαν σε τούτη την εκδρομή! Πόσα έχουν να θυμούνται από την επίσκεψη τους στο Μουσείο«Ροδάνθη»με τα σπάνια φυτά και βότανα της Κρήτης στο ιστορικό παραδοσιακό χωριό της Κριτσάς, από την περιήγησή τους στην όμορφη φύση του Φόδελε και στο μουσείο του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου, αλλά και από το περπάτημα στο« Φαράγγι των κόκκινων πεταλούδων» στη νοτιοανατολική Κρήτη που μάταια προσδοκούσαν να τις συναντήσουν…
Πιότερο, όμως θυμούνται τις ατέλειωτες στιγμές ευτυχίας που έζησαν σε τούτη την εκδρομή παρέα με τους συμμαθητές τους και τους καθηγητές τους, ως επιβράβευση της προσπάθειας τους για τη συμμετοχή τους στο πρόγραμμα. Συνοδοιπόροι και καθοδηγητές σε τούτη την όμορφη περιβαλλοντική δράση που ολοκληρώθηκε με τη συμμετοχή τους στο φεστιβάλ μαθητικής δημιουργίας στην πόλη μας οι καθηγητές του σχολείου τους Βασω Μουζουράκη, Σκαρπέντζος Νικόλαος και Τσίμας Γεώργιος στους οποίους εκφράζουν τις ευχαριστίες τους. Ελπίζουν επίσης το πρόγραμμα να συνεχισθεί και την επόμενη σχολική χρονιά, καθώς έχουν στο μυαλό τους πολλά ακόμη σχέδια και όνειρα που δεν πρόφτασαν να υλοποιήσουν.
ΑΝΤΙ ΕΠΙΛΟΓΟΥ
Πεταρίσματα στο φως της αναζήτησης της γνώσης και τα δύο αυτά προγράμματα σχολικών δραστηριοτήτων ομόρφυναν με την πνοή της δημιουργίας τη σχολική ζωή των παιδιών, τούτη τη δύσκολη σχολική χρονιά με τα αποτυπώματα της πανδημίας να βαραίνουν το διάβα της.
Πολλά επίσης και τα παιδαγωγικά οφέλη για τα παιδιά καθώς οι δράσεις αυτές και άλλες παρόμοιες συντελούν αναμφίβολα στην πνευματική ανάπτυξη, αισθητική καλλιέργεια, δημιουργική έκφραση και ευαισθητοποίηση τους σε θέματα ευρύτερου πολιτιστικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος.
Ωστόσο αυτός ο σημαντικός θεσμός των σχολικών προγραμμάτων, ως εναλλακτική πρόταση για τη δημιουργία ενός σχολείου που τα παιδιά αναζητούν τη γνώση μέσα από δικές τους πρωτοβουλίες, δεν φαίνεται να στηρίζεται ανάλογα με τη σπουδαιότητα του από την πολιτεία, καθώς το νομικό και όχι μόνο πλαίσιο υποστήριξης τους ολοένα και αποδυναμώνεται.
Ας μην ξεχνάμε ότι τα προγράμματα αυτά υλοποιούνται κυρίως με το μεράκι, το φιλότιμο και την αγάπη των εκπαιδευτικών για τους μαθητές/τριες τους, το σχολείο τους και το λειτούργημα τους.
Αξίζουν συγχαρητήρια σε παιδιά και εκπαιδευτικούς που αναλαμβάνουν παρόμοιες πρωτοβουλίες
Καλό καλοκαίρι σε όλους!
*φιλόλογος
