“Ζωή δεν είναι να βρεις τον εαυτό σου, αλλά να τον δημιουργήσεις”
(George Bernard Shaw, 1856-1950)
ΟΣΟ μεγαλώνουμε, καταλαγιάζουν τα πάθη και ακυρώνονται οι προσδοκίες μας. Απόμαχοι, έχουμε περισσότερο χρόνο και διάθεση για πυθαγόρεια “ενδοσκόπηση”. Γενικότερα, για φιλοσόφηση πάνω στα ιδιωτικά και δημόσια πράγματα. Η ζωή, εφόσον είμαστε ακόμη ακμαίοι είναι πιο γενναιόδωρη τώρα στις ομορφιές και τη σοφία της.
Ο,ΤΙ ονομάζουμε εμπειρία, ουσιαστικά είναι ένα ύστερο “ιδιωτικό μάθημα”. Αν είναι θετικό ή αρνητικό, αυτό φαίνεται στην πορεία μας.
Η ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ μας συνεχίζεται αέναα. Μακάρι να καταφέρνουμε από νωρίς να μαθαίνουμε τον εαυτό μας και να συμβιβαζόμαστε με αυτό που είμαστε. Όταν συνειδητοποιήσουμε “ποιοί είμαστε”, είναι ευκολότερος ο αυτοέλεγχος και η γνώση των ορίων μας. Ισορροπώντας δε με τον εαυτό μας, τα έχουμε καλά και με τους άλλους. Καρπός της αυτογνωσίας είναι και η δημιουργία ενός χαρακτήρα με στέρεη αυτοπεποίθηση. Χωρίς αυτήν, δύσκολα επιτυγχάνουμε συναισθηματικά, κοινωνικά, πολιτικά, αλλά και επαγγελματικά θετικά αποτελέσματα. Φυσικά, υπάρχουν και εκείνοι που δείχνουν να είνα άλλοι από αυτό που πράγματι είναι. Ο χρόνος όμως, αργά ή γρήγορα τους ξεσκεπάζει.
ΕΜΑΘΑ πως οι δρόμοι της ανυπόκριτης αγάπης οδηγούν παντού, ενώ εκείνοι της (οποιασδήποτε) βίας πάνε σε διαρκή επανάληψή της-αν δεν της κόψουμε από νωρίς τα πόδια! Δεν μπορούμε να αναγκάσουμε κάποιον να μας αγαπήσει, ούτε και να αναγκασθούμε εμεις να συνυπάρξουμε με άλλους. Η αγάπη δεν είναι “παραγγελιά”, ούτε επιβάλλεται: Κατακτιέται… Οι μικρές μας συνεπώς ιστορίες αγάπης ή βίας περιέχουν τις “αλήθειες” τους, με τις μεγαθυμίες και τις μικρότητές τους.
ΕΜΑΘΑ να αυτοσυγκρατούμαι στις προκλητικές συμπεριφορες των άλλων. Ακολουθώ τη σοφία που αποδίδεται στον ανατολίτη φιλόσοφο Λάο Τσε. Μια σοφία που αναλύει αυτό που μας έλεγε ο δάσκαλος στα μαθητικά μας χρόνια: “πριν μιλήσεις, να βουτάς δέκα φορές τη γλώσσα στο μυαλό σου!” Οφείλουμε να προσέχουμε κάθε τι που εκπορεύεται από τη σκέψη μας: επειδή, η σκέψη γίνεται γρήγορα λόγος, ο λόγος γίνεται πράξη, η πράξη γίνεται συνήθεια, η συνήθεια διαμορφώνει τον χαρακτήρα μας κι αυτός τη μοίρα μας. Έτσι, έμαθα να μην επιτρέπω μια συμπεριφορά του άλλου να καταστρέφει την εσωτερική μου γαλήνη. Κι ας θεωρούμαι “ακοινώνητος”, απαθής, μαλθακός ή χαμαντράκι.
ΕΜΑΘΑ πως, όταν πάψουμε να παριστάνουμε κάποιον άλλο μιμούμενοι τον τρόπο ζωής του, και καταφέρουμε να “επιστρέψουμε” στο πρόσωπό μας, τότε γινόμαστε κάποιοι που μπορούν οι άλλοι να εμπιστευτούν και να αγαπήσουν.
ΕΜΑΘΑ πως το περιβάλλον στα παιδικά μας χρόνια, με τις συνθήκες μέσα στις οποίες μεγαλώσαμε, καθορίζει κατά ένα μεγάλο ποσοστό το μελλοντικό “εγώ” μας· όμως, εμείς, με τις εκάστοτε επιλογές μας, είμαστε οι πραγματικοί δημιουργοί του εαυτού μας. Το περιβάλλον κάθε εποχής διαμορφώνει και τις ανάλογες γενιές με τους “αλφαβητικούς” τύπους τους (Α-Ζ). Ας μη συγκρίνουμε κι ας μην υπερασπιζόμαστε τη δική μας εποχή εις βάρος των τωρινών νέων (γενιά Ζ). Οι δυσκολίες είναι δυσκολίες, έστω με άλλο όνομα και άλλο φόντο…
ΕΜΑΘΑ ότι μπορώ να υπερβαίνω τα ψυχοσωματικά μου όρια, όμως μέχρι εκεί που μου βγαίνει σε καλό. Από κεί και πέρα καραδοκεί η αλαζονία κι ο κίνδυνος ψυχοσωματικής κατάρρευσης, γελοιοποίησης ή και (αυτο)καταστροφής. Μυστικό της επιτυχίας ενός σωστού επαγγελματία δεν είναι η ψυχοσωματική του εξουθένωση, ούτε ο βαθμός πωλήσεως αντικειμένων ή γνώσεων. Είναι η συμπεριφορά με την οποία προσελκύει τον πελάτη ή τον μαθητή του.
ΕΜΑΘΑ να έχω φυλαγμένο ένα μέρος μέσα μου ολότελα δικό μου: κάτι σαν ένα “μυστικό μου κήπο”, όπου προσφεύγω κάθε φορά που αισθάνομαι πληγωμένος, κουρασμένος ή απογοητευμένος. Τα λέω με τον εαυτό μου “ενώπιος ενωπίω”, διαπραγματεύομαι λύσεις, ηρεμώ. Δεν επενδύω συναισθηματικά στους άλλους. Δεν είμαι αυθόρμητος ούτε διαχυτικός. Είμαι συγκρατημένος, μέχρι να αντιληφθώ εις βάθος με ποιον έχω να κάνω και ποιες είναι οι προθέσες του. Ξέρω ότι η υστεροβουλία, όπως και η αχαριστία πληγώνουν αφάνταστα αυτούς που τις υφίστανται.
ΕΜΑΘΑ πως, κι αν ακόμη ένας θυμός ή μια επιθυμία μου, δικαιολογούνται, αυτό δεν μου παρέχει το δικαίωμα να ασκήσω βία λεκτική ή σωματική στον άλλο. Ο κόσμος δεν περιστρέφεται γύρω από μένα, είμαι μέρος του. Ούτε είμαι “μοναδικός” στο είδος μου, αφού όλοι είμαστε αναλώσιμοι, σε όποια θέση κι αν βρισκόμαστε: “Τα νεκροταφεία είναι γεμάτα από αναντικατάστατους”, έλεγε ειρωνικά ο Σαρλ ΝτεΓκωλ (1890-1970)
ΕΜΑΘΑ πως οι επιπόλαιες “φιλίες” έχουν ημερομηνία λήξης. Οι μόνες πραγματικές φιλίες που διαρκούν στο χρόνο είναι κάποιες παιδικές “καλοδουλεμένες”, από τότε που ο ένας είχε αποκούμπι τον άλλο, τότε που πάθη και όνειρά ήταν κοινά… Αλλά οι πιο σταθερές φιλίες που σου δίνουν συνεχώς “ιδιωτικά μαθήματα”, μάλιστα χωρίς καμιά αμοιβή, είναι τα βιβλία…
ΕΜΑΘΑ πως τα όρια ανάμεσα στο “κάνω καλό” και “κάνω κακό” είναι δυσδιάκριτα, επειδή ακριβώς οι λεγόμενες “αγαθές προθέσεις” των άλλων είναι δρόμοι στρωμένοι από αγκάθια! Έτσι, η ανθρωπιά σε εποχές κρίσεων και όχι μόνο, εναποτίθεται στους απλούς και ειλικρινείς ανθρώπους που εθελοντικά βρίσκουν τους τρόπους έκφρασής της· ενυπάρχει λιγότερο σε ορισμένες ΜΚΟ και ελάχιστα στους πολιτικάντηδες των δήθεν “μαραθωνίων” φιλανθρωπίας.
ΕΜΑΘΑ ότι η ελευθερία η δική μου σταματάει εκεί που αρχίζει η ελευθερία του άλλου. Ότι, η ελευθερία είναι πάνω απ’ όλα ευθύνη ατομική και συλλογική. Δεν χαρίζεται σε κανένα παρά κατακτιέται με αίμα. Τι είναι ευθύνη; Το να αναλαμβάνω ένα έργο (καθήκον) και να το φέρνω πάση θυσία εις αίσιον πέρας. Είναι μια άσκηση συνέπειας απέναντι στον εαυτό μου και τους άλλους. Η ανευθυνότητα που στοίχισε τόσες ζωές στα Τέμπη, δεν είναι μόνο ατομική υπόθεση, αλλά και συστημική: όσο σε κάθε κόμμα προέχει το ρουσφέτι, το ανεύθυνο θα βασιλεύει.
ΕΜΑΘΑ πως σε μια ευνομούμενη χώρα, εκτός από την ελευθερία, και η δημοκρατία της εξαρτάται από μένα. Και πως, ώς υπεύθυνο άτομο και σωστά ενημερωμένος πολίτης, εγώ διαμορφώνω την κατάσταση της χώρας μου. Ψηφίζω, όχι αυτούς που με αποπλανούν με ουτοπικές μικροπρόθεσμες υποσχέσεις (λαοπλάνοι πολιτικάντηδες), αλλά αυτούς που οραματίζονται μακροπρόθεσμα το μέλλον πραγματοποιώντας το όνειρό τους σιγά σιγά και προσεκτικά (ηγέτες). Στην εποχή μας, εποχή πολλαπλών κρίσεων, τίποτε δεν χαρίζεται. Τίποτε δεν μένει σταθερό, αν δεν επαγρυπνούμε και δεν αγωνιζόμαστε ενάντια σε όσους μας επιβουλεύονται. Γι αυτό και οι αγώνες. Γι αυτό και η ψήφος σε όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις θεωρείται πολύτιμη και “ιερή”.
ΕΜΑΘΑ και μαθαίνω, λοιπόν, “αεί διδασκόμενος” (31-3-23)
