Bιότοπος – περιγραφή
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Hydrastis Canadensis (Υδραστίς η Καναδική). Ανήκει στην οικογένεια των Βατραχοειδών και η αγγλική του ονομασία Golden Seal αναφέρεται προφανώς στο κίτρινο χρώμα της ρίζας του φυτού.
Είναι ιθαγενές φυτό του Καναδά και των ΗΠΑ. Μικρό ποώδες βότανο, πολυετές με πολύπλοκο ριζικό σύστημα κίτρινου χρώματος που φτάνει σε μήκος τα 5 εκατοστά. Μίσχος τριχωτός κάθετος και άνθος λευκοπράσινο. Πικρό στη γεύση, με δυνατή και δυσάρεστη οσμή. Αναπτύσσεται σε σκιερά μέρη, σε δασώδεις περιοχές.
Συστατικά – χαρακτήρας
Η ρίζα της υδραστίδας περιέχει αλκαλοειδή σε ποσοστό 5% (υδραστίνη, βερβερίνη και καναδίνη),. Περιέχει ακόμη ίχνη αιθέριου ελαίου, ρητίνη και έλαιο. Είναι δροσερή, πικρή και ξηρή. Επικρατεί ο ψυχρός χαρακτήρας της.
Ιστορικά στοιχεία
Το βότανο έχει μακρά παράδοση στους ιθαγενείς της Βόρειας Αμερικής. Οι Τσερόκι το χρησιμοποιούσαν σε προβλήματα καρκίνου, γενικής κακουχίας, δυσπεψίας, ως ορεκτικό και τονωτικό και για το πλύσιμο φλεγμονών. Οι Ιροκουά το χρησιμοποιούσαν για τον βήχα σε κοκίτη και την διάρροια, σε προβλήματα ήπατος, πυρετό και ξινίλες στομάχου. Το χρησιμοποιούσαν επίσης για τα αέρια και ως εμετικό για τους χολερικούς. Eφτιαχναν ένα έγχυμα σε συνδυασμό με άλλες ρίζες για τον πόνο των αυτιών και για το πλύσιμο ευαίσθητων ματιών. Με το λίπος της αρκούδας έφτιαχναν ένα αποτελεσματικό εντομοαπωθητικό. Οι πρώτοι άποικοι το έμαθαν από τους ιθαγενείς και σύντομα το βότανο έγινε ευρέως γνωστό.
Κατά τον 19ο αιώνα, έγινε δημοφιλές στους οπαδούς του Τόμσον (ιδρυτής του κινήματος Φυσικής Ιατρικής στις ΗΠΑ) και τους Εκλεκτικούς γιατρούς (η σχολή των Εκλεκτικών ιδρύθηκε από τον Γούστερ Μπιτς στη δεκαετία του 1930 και χρησιμοποιούσαν θεραπείες με βότανα και μεθόδους των ιθαγενών) και συμπεριλαμβανόταν στην Φαρμακοποιία των Ηνωμένων Πολιτειών μέχρι το 1926.
Το 1760, το έφεραν στην Ευρώπη και καλλιεργήθηκε ως καλλωπιστικό αλλά για τις θεραπευτικές του ιδιότητες έγινε γνωστό το 1798. Αποτέλεσμα της έντονης αποδοχής του ως θεραπευτικό βότανο ήταν η μεγάλη ζήτηση του βοτάνου στην Ευρώπη τα επόμενα χρόνια. Το 1905 αναφέρθηκαν για πρώτη φορά οι συνέπειες της υπερβολικής κατανάλωσης του βοτάνου που είχαν ως αποτέλεσμα να μειωθούν σημαντικά οι διαθέσιμες ποσότητες. Το πρόβλημα της παραγωγής σε σχέση με την ζήτηση υπάρχει ακόμη και σήμερα, με αποτέλεσμα την υψηλή τιμή διάθεσης του βοτάνου.
Ανθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Το φυτό ανθίζει την Aνοιξη και η συλλογή του γίνεται το φθινόπωρο, μετά την ωρίμανση των σπόρων. Τα φυτά που συλλέγονται πρέπει να είναι τουλάχιστον 3 ή 4 ετών και για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιείται η ρίζα και το ρίζωμα του φυτού.
Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Η Υδραστίδα είναι ένα από τα πιο χρήσιμα φυτά που έχουμε στη διάθεσή μας. Δρα ως στυπτικό, τονωτικό, διεγερτικό της χολής, αντικαταρροϊκό, καθαρτικό και επουλωτικό.
Η υδραστίδα περιέχει μια ένωση που ονομάζεται βερβερίνη, η οποία σκοτώνει πολλούς τύπους βακτηριδίων και μικροβίων. Η βερβερίνη ενεργοποιεί επίσης τα λευκά αιμοσφαίρια και τα καθιστά πιο αποτελεσματικά στην καταπολέμηση της μόλυνσης και την ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος. Η ένωση αυτή χρησιμοποιείται ως αντιβιοτικό και απολυμαντικό, τόσο εξωτερικά όσο και εσωτερικά. Μπορεί να είναι αποτελεσματική σε διαφόρων ειδών μολύνσεις.
Εχει αντισηπτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται για την απολύμανση των πληγών στο δέρμα. Ακόμα, συνιστάται συχνά για την πρόληψη και τη θεραπεία των λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος.
Οι περισσότερες από τις χρήσεις της Υδραστίδας οφείλονται στην ισχυρή τονωτική δράση που ασκεί στις βλεννογόνες μεμβράνες του σώματος. Είναι ιδιαίτερα χρήσιμη σε προβλήματα του πεπτικού συστήματος, όπως η γαστρίτιδα, τα σηπτικά έλκη και η κολίτιδα. Η διέγερση που προκαλεί η πικρή της γεύση την κάνει χρήσιμη στην ανορεξία. Ωφελεί στις καταρροϊκές καταστάσεις και ιδιαίτερα στην καταρροή του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος. Η τονωτική και στυπτική της δράση την κάνουν χρήσιμη σε προβλήματα μηνορραγίας (υπερβολική έμμηνη ροή) και αιμορραγίες γενικότερα… Βοηθά κατά τη διάρκεια του τοκετού.
Αποφεύγεται όμως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης γιατί διεγείρει τους ακούσιους μυς της μήτρας. Εξωτερικά χρησιμοποιείται για το έκζεμα, την τριχοφυτία, τον κνησμό, την ωταλγία και την επιπεφυκίτιδα.
Για τα στομαχικά προβλήματα συνδυάζεται άριστα με την Σπειραία και το Χαμομήλι. Για την αιμορραγία της μήτρας με το Τρίλλιο. Εξωτερικά για πλύσεις σε περιπτώσεις ερεθισμού και κνησμού, συνδυάζεται με απόσταγμα Αμαμηλίδας. Σαν σταγόνες για το αυτί συνδυάζεται με Βερμπάσκο.
Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι βραστό νερό σε μισό έως 1 κουταλάκι του τσαγιού κονιοποιημένο βότανο και το αφήνουμε 10-15 λεπτά. Το ρόφημα το πίνουμε 3 φορές την ημέρα.
Υπό μορφή βάμματος η δοσολογία είναι 0,5-2ml τρεις φορές την ημέρα.
Παρενέργειες
Πρέπει να αποφεύγονται οι μεγάλες δόσεις. Λόγω της ικανότητάς του διεγείρει τις συσπάσεις της μήτρας δεν επιτρέπεται η χρήση του από τις εγκύους.
Ανεβάζει την πίεση και κατά συνέπεια δεν πρέπει να την χρησιμοποιούν όσοι έχουν υψηλή πίεση ή έχουν καρδιακά προβλήματα.
Η κατανάλωση φρέσκου φυτού μπορεί να προκαλέσει εξέλκωση των βλεννογόνων.
