Λένε πως οι μύθοι φωλιάζουν στη φαντασία. Μία μεταβλητή που καθορίζεται από τον άνθρωπο και καθορίζει τον τόπο με τη βοήθεια του χρόνου. Κάποιες φορές είναι τέτοια η δυναμική τους που καθώς ταξιδεύουν στους αιώνες, ενισχύονται, θεριεύουν και γίνονται μάρτυρες αλήθειας στο εδώλιο της ιστορίας.
Eτσι με έναν μύθο ξεκίνησε να γράφει ιστορία στην ιδιαιτερότητα του τόπου, η αρχαία πόλη της Απτέρας. Γιατί οι άνθρωποι αρέσκονται στους μύθους και τη φαντασία και πορεύονται με αυτούς στο διηνεκές, ερμηνεύοντας καταστάσεις που η λογική δυσκολεύεται να το κάνει.
Γοητευμένοι από τις Μούσες και τη διαμάχη τους με τις Σειρήνες, αλλά και γεμάτοι περιέργεια για τα μυστικά που κρατά για αιώνες ο λόφος στα σπλάχνα του, ξεκίνησαν ουσιαστικά πριν έναν χρόνο την έρευνά τους οι μαθητές του 2ου Γυμνάσιου Χανίων και του Γυμνασίου Βάμου. Μέσα από δύο διαφορετικά εκπαιδευτικά προγράμματα, στα οποία συμμετείχαν εκτός ωραρίου σχολικού προγράμματος. Οι μεν μαθητές του 2ου Γυμνασίου στο πρόγραμμα “Οι μαθητές μάς ξεναγούν στο αρχαίο θέατρο της Απτέρας” οι δε μαθητές του Βάμου στο πρόγραμμα “Μια φορά κι έναν καιρό στην καστροπολιτεία του Αποκόρωνα”. Η ανταμοιβή δεν άργησε να έρθει, αφού το 2ο Γυμνάσιο απέσπασε το 2ο πανελλήνιο βραβείο για την ταινία του για το αρχαίο θέατρο της Απτέρας στο πλαίσιο του διαγωνισμού που προκήρυξαν από κοινού το Υπουργείο Παιδείας, το Υπουργείο Πολιτισμού, η ΕΡΤ και το σωματείο “Διάζωμα”. Τα δύο αυτά προγράμματα αποτέλεσαν την αφορμή για μία συνεργασία που αποδείχθηκε καρποφόρα, αφού οδήγησε τελικά στην υιοθεσία του αρχαίου θεάτρου της πόλης.
Μία πράξη που πέρασε μέσα από το σωματείο “Διάζωμα” αλλά και την Εφορεία Αρχαιοτήτων Χανίων οι οποίοι στάθηκαν αρωγοί καθ’ όλη τη διάρκεια της προετοιμασίας, αλλά και τη μέρα πραγματοποίησης της εκδήλωσης.
Με βιωματικό τρόπο μαθητές και από τα δύο σχολεία γύρισαν τον χρόνο πίσω, περπάτησαν στα μονοπάτια της πόλης, γνώρισαν τον πολιτισμό της αλλά και τον πολιτισμό των μετέπειτα κατοίκων της και κοινώνησαν την πολιτισμική φυσιογνωμία του τόπου. Γνωρίστηκαν μεταξύ τους, βίωσαν τις δυσκολίες της συνεργασίας και κατάφεραν με παραδειγματικό τρόπο να γεφυρώσουν καθετί που τους κράταγε μακριά. Δέχθηκαν να υιοθετήσουν το αρχαίο θέατρο αφήνοντας στους καθηγητές τους ουσιαστικά μόνο τον ρόλο του οργανωτή.
Και την Κυριακή που μας πέρασε ανηφόρισαν τον λόφο αποφασισμένοι να κάνουν γνωστό τον τόπο και την ιστορία του στον ευρύτερο κοινωνικό περίγυρο. Ανέλαβαν τον ρόλο του ξεναγού και του ιστορικού αυτενεργώντας δίνοντας τη δυνατότητα σε πλήθος επισκεπτών να ανατροφοδοτήσουν με τον δικό τους τρόπο την όλη διαδικασία. Αντάμα με τα μουσικά σύνολα που τιμούν τα Χανιά, τους “passe-pARTout” και τους “Καθ’ ωδών”, συγκίνησαν τους παρευρισκόμενους μειώνοντας ακόμα περισσότερο την απόσταση του σχολείου από τις τοπικές κοινωνίες. Εδωσαν την υπόσχεση πως θα προστατεύουν τον τόπο και θα σταθούν εμπόδιο στον οποιοδήποτε επιχειρήσει να τον σφετεριστεί ή να τον καταστρέψει. Διακήρυξαν την πρόθεσή τους να κάνουν γνωστό στο ευρύ κοινό και στους συμμαθητές τους το θέατρο ευαισθητοποιώντας τους με δράσεις και να συμβάλουν με οποιονδήποτε τρόπο στην ανάδειξή του, καταδεικνύοντας τον κοινωνικό ρόλο του σχολείου.
Οι δεσμοί του ανθρώπου με το κοντινό ή μακρινό παρελθόν, αλλά και οι συμβολισμοί που κρύβουν τα έργα τους, ανέκαθεν κινούσαν το ενδιαφέρον για τη διάσωση και την ανάδειξή τους. Το δύσκολο αλλά όχι ακατόρθωτο είναι να κινητοποιηθούν οι τοπικές κοινωνίες έτσι ώστε να εντάξουν στην καθημερινότητά τους το σύνολο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς, υλικής και άυλης. Έτσι την κάνουν κτήμα τους, αφυπνίζοντας τις επερχόμενες γενιές, οι οποίες με τη σειρά τους θα δώσουν τη δυνατότητα στα μνημεία να συνεχίσουν να αναπνέουν. Ο ευαίσθητος χώρος της εκπαίδευσης προσφέρεται ως όχημα για τέτοιου είδους εγχειρήματα που στοχεύουν σε μία από τις μεγαλύτερες επενδύσεις της ανθρωπότητας… το ίδιο μας το μέλλον. Ειδικά σήμερα που όλα εκπίπτουν και η πολιτιστική πενία γίνεται εύκολα αντιληπτή.
Ορκος υιοθεσίας
«Τον τόπο τούτο τον προγονικό θα τιμώ
δεν θ’ αφήσω να ξεχαστεί
θα έρχομαι εδώ για να γροικώ
εκείνα που έχει να μου πει
και θα τα πάω, μα τω Θεώ, όσο μακρύτερα μπορώ
Θα γίνω σκεπή… να τον γλυτώσω απ’ τους ανέμους
κραυγή θα βγάλω ν’ ακουστεί στα πέρατα η φωνή του
θ’ απλώσω αγκαλιά… για να φωλιάσει το «εγώ» στο «εμείς»
θα έρχομαι εδώ, θα ερχόμαστε εδώ
ν’ ανταμώνουμε
να μην αφήσουμε τον χρόνο να νικήσει».
