Β. ΔΕΜΙΡΗΣ
Το πρόγραμμα της Κύπρου παραμένει εντός τροχιάς, ενώ τα μακροοικονομικά και δημοσιονομικά αποτελέσματα είναι καλύτερα του αναμενομένου, επισημαίνουν σε κοινή δήλωσή τους για την ολοκλήρωση της τρίτης αξιολόγησης η Κομισιόν, η Ε.Κ.Τ. και το Δ.Ν.Τ.
Όπως τονίζεται στην κοινή δήλωση, το οικονομικό πρόγραμμα της Κύπρου αποσκοπεί στην αποκατάσταση της σταθερότητας του χρηματοπιστωτικού τομέα, στην ενίσχυση της διατηρησιμότητας των δημόσιων οικονομικών και στην υιοθέτηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων για τη στήριξη μακρόχρονης ανάπτυξης, διαφυλάσσοντας παράλληλα την ευημερία των πολιτών. Στη διάρκεια της επίσκεψης οι συζητήσεις με τις Αρχές επικεντρώθηκαν σε πολιτικές για την αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο χρηματοπιστωτικό σύστημα καθώς και στην υλοποίηση του προγράμματος διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων.
Σύμφωνα με την τρόικα, το πρόγραμμα της Κύπρου παραμένει εντός τροχιάς, τα δε μακροοικονομικά και δημοσιονομικά αποτελέσματα είναι καλύτερα από ό,τι αναμενόταν. Οι δημοσιονομικοί στόχοι για το 2013 έχουν επιτευχθεί με μεγάλη άνεση χάρη στη συνεχιζόμενη συνετή εκτέλεση του προϋπολογισμού και σε μια λιγότερο έντονη από το αναμενόμενο ύφεση. Το 2013 το Α.Ε.Π. εκτιμάται ότι συρρικνώθηκε κατά 6% περίπου σε πραγματικούς όρους. Η συρρίκνωση αυτή, αν και σημαντική, είναι σχεδόν 2 εκατοστιαίες μονάδες μικρότερη από την πρόβλεψη κατά την προηγούμενη αξιολόγηση.
Η ιδιωτική κατανάλωση μειώθηκε, αν και λιγότερο από το αναμενόμενο, ενώ οι τομείς του τουρισμού και των επαγγελματικών υπηρεσιών αποδείχθηκαν ανθεκτικοί. Ο χρηματοπιστωτικός τομέας παρουσιάζει επίσης ενδείξεις σταθεροποίησης. Η οικονομία προσαρμόζεται ευέλικτα καθώς οι τιμές και οι μισθοί σημειώνουν υποχώρηση, συμβάλλοντας έτσι στην άμβλυνση του ισχυρού αντίκτυπου της ύφεσης στις θέσεις εργασίας. Ωστόσο, η ανεργία παραμένει πολύ υψηλή, σημειώνει η δήλωση.
Οπως επισημαίνει η τρόικα, οι προοπτικές εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από προκλήσεις. Το Α.Ε.Π. αναμένεται ότι θα συρρικνωθεί κατά 4,8% το 2014 καθώς η εγχώρια ζήτηση θα επηρεαστεί αρνητικά από την ανάγκη προσαρμογής του χρέους του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα σε σχέση με τα σημερινά υψηλά επίπεδα. Το 2015 αναμένεται επάνοδος σε θετικούς, αν και συγκρατημένους, ρυθμούς ανάπτυξης περίπου 1%, η οποία θα προέλθει από τις μη χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες. Ωστόσο, οι κίνδυνοι που περιβάλλουν τις προοπτικές είναι σημαντικοί.
Στον χρηματοπιστωτικό τομέα η πρώτη πρόκληση είναι να αντιμετωπιστεί το υψηλό ποσοστό μη εξυπηρετούμενων δανείων. Μετά την ανακεφαλαιοποίηση των δύο μεγαλύτερων τραπεζών και την προσεχή ανακεφαλαιοποίηση του συνεργατικού πιστωτικού τομέα, οι Αρχές πρέπει να διασφαλίσουν ότι τα πιστωτικά ιδρύματα και οι συνεργατικές τράπεζες υλοποιούν με αποτελεσματικό τρόπο τα σχέδια αναδιάρθρωσής τους. Αυτό προϋποθέτει τη θέσπιση πρόσφορων πλαισίων διαχείρισης ληξιπρόθεσμων οφειλών και την προσεκτική παρακολούθηση της προόδου προς την κατεύθυνση της μείωσης των καθυστερούμενων δανείων.
Σε ό,τι αφορά τις συνεργατικές τράπεζες είναι, εξάλλου, σημαντικό να ολοκληρωθούν οι προβλεπόμενες συγχωνεύσεις και να βελτιωθεί η διακυβέρνηση. Προκειμένου να διευκολυνθεί η εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών και η μείωση του χρέους του ιδιωτικού τομέα -απαραίτητες προϋποθέσεις για την αποκατάσταση των πιστώσεων και της διατηρήσιμης ανάπτυξης- απαιτείται ένα κατάλληλο πλαίσιο αναδιάρθρωσης χρέους. Προς τον σκοπό αυτόν οι Αρχές πρέπει να μεταρρυθμίσουν το νομοθετικό πλαίσιο για την αφερεγγυότητα, έτσι ώστε να προσφέρουν ισορροπημένα κίνητρα που μπορούν να αποτρέψουν αθετήσεις υποχρεώσεων στρατηγικής σημασίας, εξασφαλίζοντας παράλληλα λύσεις για την εθελούσια αναδιάρθρωση του χρέους βιώσιμων δανειοληπτών.
Μια δεύτερη πρόκληση αποτελεί η ανάγκη να εξομαλυνθούν οι ροές πληρωμών στην οικονομία και παράλληλα να διαφυλαχθεί η χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Καθώς οι ενέργειες που αντιστοιχούν στα βασικά ορόσημα του οδικού χάρτη των Αρχών έχουν πλέον ολοκληρωθεί, η δεύτερη φάση σταδιακής χαλάρωσης των περιορισμών αναμένεται να ξεκινήσει σύντομα. Τέλος, θα πρέπει να συνεχιστούν και οι προσπάθειες ενίσχυσης της εφαρμογής κανονιστικών και εποπτικών ρυθμίσεων για τον τραπεζικό τομέα καθώς επίσης και του πλαισίου για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες.
ΖΗΤΟΥΝ… ΣΥΝΕΣΗ
Η τρόικα θεωρεί ότι οι Αρχές της Κύπρου, βασιζόμενες στην καλή δημοσιονομική επίδοση που έχει σημειωθεί μέχρι σήμερα, θα πρέπει να εξακολουθήσουν να εφαρμόζουν τον προϋπολογισμό τους με σύνεση. Όπως συμφωνήθηκε κατά την έναρξη του προγράμματος, θα χρειαστεί μια πρόσθετη προσαρμογή τα επόμενα έτη προκειμένου να επιτευχθεί ο μακροχρόνιος στόχος της επίτευξης διατηρήσιμου πρωτογενούς πλεονάσματος του Α.Ε.Π. ύψους 4%, στοιχείο απαραίτητο για να τεθεί το δημόσιο χρέος σε διατηρήσιμη καθοδική τροχιά.
Αναφορικά με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις, θεωρεί ότι η υλοποίησή τους πρέπει να επιταχυνθεί. Βασική προτεραιότητα είναι η μεταρρύθμιση του συστήματος κοινωνικής πρόνοιας. Με αυτόν τον τρόπο θα ενοποιηθούν οι υφιστάμενες κοινωνικές παροχές και θα θεσπιστεί ένα σύστημα εγγυημένου ελάχιστου εισοδήματος, ούτως ώστε να παρέχεται επαρκής κοινωνική προστασία στα ευάλωτα νοικοκυριά κατά την τρέχουσα φάση ύφεσης.
Προκειμένου να βελτιωθεί η αποτελεσματικότητα της διαχείρισης των εσόδων, οι Αρχές πρέπει να λάβουν μέτρα προκειμένου να προχωρήσει η συγχώνευση των δύο βασικών υπηρεσιών είσπραξης φόρων. Επιπλέον, θα πρέπει να εντατικοποιηθούν οι προσπάθειες προκειμένου να διαφυλαχθεί η είσπραξη εσόδων βραχυπρόθεσμα, μεταξύ άλλων μέσω της καταπολέμησης της φοροδιαφυγής.
Η διαχείριση των δημόσιων οικονομικών θα πρέπει να ενισχυθεί με την ανυπέρθετη υιοθέτηση και εφαρμογή της νομοθεσίας σχετικά με τη δημοσιονομική ευθύνη και τα συστήματα κατάρτισης προϋπολογισμού. Τέλος, η ιδιωτικοποίηση κρατικών επιχειρήσεων είναι ουσιώδης για τη βελτίωση της αποδοτικότητας της οικονομίας και την προσέλκυση επενδύσεων, αλλά και ως μέσο μείωσης του δημόσιου χρέους. Εν προκειμένω η υιοθέτηση του νόμου – πλαίσιο σχετικά με την ιδιωτικοποίηση αποτελεί σημαντικό βήμα για την έναρξη της διαδικασίας.
Σχετικά με τους κινδύνους, παρά το γεγονός ότι το πρόγραμμα παραμένει εντός τροχιάς, εξακολουθούν να είναι σημαντικοί. Η συνεχιζόμενη πλήρης και έγκαιρη υλοποίηση μέτρων πολιτικής παραμένει ουσιώδης για την επιτυχία του προγράμματος, τονίζει.
Η παρούσα αξιολόγηση υπόκειται σε διαδικασία έγκρισης τόσο από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσο και από Δ.Ν.Τ. και αναμένεται να εξεταστεί από την Ευρωομάδα (Eurogroup), το συμβούλιο των διοικητών του Ε.Μ.Σ. και την εκτελεστική επιτροπή του Δ.Ν.Τ. μέχρι τις αρχές Απριλίου. Η έγκριση της εν λόγω αξιολόγησης θα προετοιμάσει το έδαφος για την εκταμίευση 150 εκατ. ευρώ από τον Ε.Μ.Σ. και 86 εκατ. ευρώ περίπου από το Δ.Ν.Τ., καταλήγει η δήλωση.
