Ανακοινώθηκαν πρόσφατα οι επιδόσεις των διαφόρων χωρών όσον αφορά τη κατάσταση και τη ποιότητα του περιβάλλοντος [ Environmental Performance Index Report 2018]. Οι επιδόσεις τους αξιολογήθηκαν με τη συνεκτίμηση διαφόρων δεικτών οι οποίοι απεικονίζουν συνολικά τη περιβαλλοντική τους επίδοση.
Oι δείκτες αυτοί σχετιζόταν με διάφορα κριτήρια που αφορούσαν αφενός τις επιπτώσεις του περιβάλλοντος στη υγεία των πολιτών και αφετέρου τη κατάσταση που βρίσκονται τα διάφορα οικοσυστήματα στις χώρες αυτές. Η αξιολόγηση τους πραγματοποιήθηκε με τη συνεργασία των πανεπιστημίων Yale και Columbia των ΗΠΑ καθώς και του Παγκόσμιου Οικονομικού Φόρουμ. Συνολικά συνεκτιμήθηκαν δέκα κριτήρια τα οποία απεικονίζουν τη κατάσταση των οικοσυστημάτων και του περιβάλλοντος καθώς και τις επιπτώσεις του στην υγεία των πολιτών σε διάφορες χώρες. Η πρώτη κατηγορία των κριτηρίων (3) αφορά τις επιπτώσεις στην υγεία και περιλαμβάνει:
Α) Τη ποιότητα του αέρα η οποία επηρεάζει σημαντικά την υγεία και τη μακροζωία,
Β) Τη ποιότητα των υδάτινων πόρων η οποία αποτελεί παράγοντα που μπορεί να οδηγήσει σε ασθένειες δυνητικά θανατηφόρες ιδιαίτερα σε αναπτυσσόμενες χώρες, και
Γ) Τη παρουσία βαρέων μετάλλων στο περιβάλλον και ιδιαίτερα την έκθεση σε μόλυβδο.
Η δεύτερη κατηγορία κριτηρίων (7) αφορά τη κατάσταση και την υγεία των διαφόρων οικοσυστημάτων.
Δ) Την ύπαρξη βιοποικιλότητας και τη προστασία των οικοσυστημάτων, ιδιαίτερα των χερσαίων και των υδάτινων,
Ε) Τη κατάσταση των δασών,
ΣΤ) Τη κατάσταση των αλιευμάτων και των θαλάσσιων οργανισμών,
Ζ) Τις εκπομπές θερμοκηπιακών αερίων που συμβάλλουν στη κλιματική αλλαγή και ιδιαίτερα του διοξειδίου του άνθρακα (CO2), του μεθανίου (CH4) και του υποξειδίου του Αζώτου (N2O),
Η) Τις εκπομπές αέριων ρύπων που συμβάλουν στη ρύπανση του αέρα όπως του διοξειδίου του θείου (SO2) και των οξειδίων του αζώτου (NOx)
Θ) Τη προστασία των υδάτινων πόρων με αναφορά στην ύπαρξη εγκαταστάσεων επεξεργασίας αστικών λυμάτων και βιομηχανικών αποβλήτων,
Ι) Τη προώθηση της αειφορικής γεωργίας με αναφορά την αειφορική διαχείριση του Αζώτου στις καλλιέργειες.
Η μεθοδολογία που ακολουθήθηκε για την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων διαφόρων χωρών βασίστηκε σε ποσοτικούς δείκτες διαφόρων περιβαλλοντικών παραμέτρων. Αυτή η πολυκριτηριακή μεθοδολογία και η ποσοτική βαθμολόγηση διευκολύνει την άσκηση περιβαλλοντικών πολιτικών και τη λήψη κατάλληλων μέτρων σε μία χώρα λαμβάνοντας υπ όψη τις καλές πρακτικές που έχουν ήδη ακολουθήσει/υιοθετήσει οι χώρες με υψηλή βαθμολογία. Τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής δείχνουν ότι χώρες με υψηλό βαθμό ανάπτυξης έχουν και μπορούν να διαθέσουν οικονομικούς πόρους για τη προστασία και τη βελτίωση του περιβάλλοντος και των οικοσυστημάτων τους επιτυγχάνοντας καλύτερες περιβαλλοντικές επιδόσεις. Παρατηρείται επίσης το φαινόμενο ότι χώρες που βρίσκονται σε παρόμοιο επίπεδο οικονομικής ανάπτυξης έχουν διαφορετικούς δείκτες περιβαλλοντικής ανάπτυξης. Αυτό σημαίνει ότι κάποιες από αυτές εφαρμόζουν καλύτερες και πιο αποδοτικές περιβαλλοντικές πολιτικές σε σχέση με άλλες. Τα κύρια συμπεράσματα της έκθεσης αυτής του 2018 αναφέρουν ότι :
1. Η ποιότητα του αέρα επηρεάζει σημαντικά την ανθρώπινη υγεία και η ύπαρξη ρυπαντών στον αέρα αυξάνει τη θνησιμότητα και τις ασθένειες. Το πρόβλημα της κακής ποιότητας του αέρα είναι ιδιαίτερα έντονο σε χώρες που αστικοποιούνται και αναπτύσσονται γρήγορα βιομηχανικά όπως πχ. η Ινδία και η Κίνα. Στις χώρες αυτές η ποιότητα του αέρα στις μεγάλες πόλεις είναι αρκετά επιβαρυμένη,
2. Έχουν γίνει σημαντικά βήματα παγκοσμίως για τη προστασία των χερσαίων και των θαλάσσιων οικοσυστημάτων,
3. Οι περισσότερες χώρες έχουν μειώσει τις εκπομπές θερμοκηπιακών αερίων αν και θα πρέπει να γίνουν περισσότερες προσπάθειες για να επιτευχθούν οι φιλόδοξοι στόχοι για το κλίμα όπως συμφωνήθηκαν στο Παρίσι το 2015, και
4. Η αξιολόγηση των περιβαλλοντικών επιδόσεων διαφόρων χωρών τα τελευταία είκοσι χρόνια αποκαλύπτει δύο διαφορετικές και αντίθετες πτυχές της ανάπτυξης. Η πρώτη αφορά τη μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων στους πολίτες καθώς αυξάνεται η οικονομική μεγέθυνση στη χώρα και μπορούν να διατεθούν περισσότεροι πόροι για το περιβάλλον. Η δεύτερη αφορά τις αυξημένες πιέσεις που δέχονται τα οικοσυστήματα καθώς αυξάνεται η αστικοποίηση και προωθείται η εκβιομηχάνιση μιας χώρας.
Αξίζει να αναφερθεί επίσης ότι μεταξύ των είκοσι πρώτων χωρών στη κατάταξη αυτή οι δεκαεπτά είναι Ευρωπαϊκές χώρες. Αυτό αποδεικνύει τη σημασία που δίδουν οι Ευρωπαίοι στη καλή ποιότητα του περιβάλλοντος των χωρών τους που είναι άμεσα συνδεδεμένη με τη καλή ποιότητα της ζωής τους. Η περιβαλλοντική προστασία διασφαλίζεται με ένα αυστηρό ρυθμιστικό πλαίσιο και σειρά Ευρωπαϊκών οδηγιών ενσωματωμένων στις Εθνικές νομοθεσίες μέσω των οποίων καθορίζονται τα όρια εκπομπών ρύπων, η ποιότητα των υδάτινων πόρων, τα επιτρεπτά όρια τοξικών ουσιών στα διάφορα προϊόντα και στα οικοσυστήματα καθώς και πολλά άλλα. Για την επίτευξη υψηλών περιβαλλοντικών επιδόσεων έχουν υλοποιήσει σημαντικές επενδύσεις για τη περιβαλλοντική προστασία τους κάτι που είναι εφικτό δεδομένης της υψηλής οικονομικής ανάπτυξης των χωρών τους. Ταυτόχρονα έχουν αναπτύξει μία αρκετά προηγμένη βιομηχανία στις τεχνολογίες αντιρύπανσης η οποία μπορεί να παράξει και να διαθέσει τα προιόντα της σε χώρες οι οποίες θέλουν να υλοποιήσουν έργα περιβαλλοντικής προστασίας ωφελούμενες από την υπάρχουσα τεχνογνωσία της Ευρώπης στο τομέα αυτό. Η κατάταξη της χώρας μας στην 22η θέση το 2018 είναι αρκετά ικανοποιητική και βέβαια σημαντική καθώς η καλή κατάσταση του περιβάλλοντος είναι προαπαιτούμενο για την ευημερία της τουριστικής βιομηχανίας που αποτελεί σήμερα τη κύρια βιομηχανία στην Ελλάδα.
