«Ο Χατζιδάκις όπως είναι γνωστό, είχε γράψει τραγούδια από τότε που πρωτοεμφανίστηκε, το 1944 ήδη. Και μάλιστα πολύ νωρίς, έπιασε ύψη, όπως αυτά των τραγουδιών του Ματωμένου Γάμου ή του Χάρτινο το φεγγαράκι». (Βασίλης Αγγελικόπουλος) …Είκοσι χρόνια φευγάτος ο μεγάλος και λατρεμένος δημιουργός, που αναχώρησε το 1994, στα 69 του μόλις χρόνια, δεν ξεχάστηκε στιγμή, ούτε το στιβαρό καλλιτεχνικό του εκτόπισμα, ούτε βεβαίως ο υψηλός μελωδισμός που κληροδότησε στην πατρίδα. Από το ’44 λοιπόν, γράφει Μουσική, πιστός στο ένστικτο, το ταλέντο του, αυτές τις εσώτερες, μυστικές αρμονίες που ξεχειλίζουν από τα έσω του, και γίνονται εκλυστικός ήχος… “Λαϊκό” τραγούδι όμως, με την έννοια της αμεσότητας και της λαϊκής “ανάγνωσης” έγραψε μετά μια δεκαετία. Τόσο χρειάστηκε για ν’ απευθυνθεί με τις δημιουργίες του στο ευρύτερο κοινό… Για να δώσει το τραγούδι εκείνο που «χωρά σ’ ένα φιλί», κατά τον Σαββόπουλο, ή που αντέχει μιαν επανάσταση κατά τον ίδιο.
Το 1955 λοιπόν, ταινίες, ταινίες, προβάλλονται στα σινεμά, κεντρικά και συνοικιακά, προσφιλέστατη ψυχαγωγία του λαϊκού κόσμου. Στέλλα, Λατέρνα φτώχεια και φιλότιμο, Κάλπικη λύρα, Μαγική πόλις… Όλες ντύνονται με τις νότες του. Και τα τραγούδια εκείνα που ακούστηκαν στις ταινίες κατά πρώτον, κατ’ ευθείαν βρήκαν τις καρδιές του κόσμου… Κατ’ ευθείαν! Αξίζει η αναφορά τους. Αγάπη που ’γινες δίκοπο μαχαίρι. Ο μήνας έχει δεκατρείς. Εφτά τραγούδια θα σου πω. Λατέρνα, γαρύφαλλο στ’ αφτί, Ιλισός. Μια πόλη μαγική. Το φεγγάρι είναι κόκκινο και τόσα ακόμη… Μια υπερπαραγωγή, εντυπωσιακή! Ένας μουσικός οργασμός, που “συνομιλούσε” ταχύτατα με την αποδοχή του κόσμου. Ο ίδιος ευτυχισμένος για τις επιτυχίες, λέει τολμηρά. «Διέρχομαι μια περίοδο λυσσώδους υπερπαραγωγής»!! Μέχρι και το 1960 σημαδιακή χρονιά και σημείο χρόνου κομβικό για την εξέλιξη του ελληνικού τραγουδιού, αφού, πλέον οι δύο κορυφαίοι Χατζιδάκις και Θεοδωράκης το διαμορφώνουν πια, δημιουργεί ακατάπαυστα! Θέατρο, το 1956. Μήδεια, Εκκλησσιάζουσες, Τριαντάφυλλο στο στήθος και άλλα… Κινηματογράφος. Δράκος, Καφετζού, Ζηλιαρόγατος, και άλλα… Στα 1957. Μπαλέτο. Ερημιά.
Αλλά και θέατρο, με τη Λυσιστράτη, τον Πλούτο, τον Κύκλο με την κιμωλία, τον Βασιλιά Ληρ, Άνθρωποι και παλιάνθρωποι, και άλλα… Κιν/φος. Λατέρνα Φτώχεια και γαρύφαλλο, Δελησταύρου και υιός και άλλα… Θεσμοφοριάζουσες ακόμη το 1958. Οθέλλος, Αυλή των θαυμάτων, Ηλικία της νύχτας… αλλά και ταινίες, Η λίμνη των πόθων, Το τελευταίο ψέμμα, Μια ζωή την έχουμε… Η φήμη του απογειώνεται το 1959 κι όλοι μιλούν για έναν ανανεωτή του ελληνικού τραγουδιού. Το νησί των γενναίων αφήνει εποχή, Το ποτάμι, Το ξύλο βγήκε απ’ τον παράδεισο, αλλά και Όρνιθες, Μπελίσα, Βάτραχοι στο θέατρο… Η συνεργασία του με την Μούσχουρη είναι ένα θαύμα, και, Υμμητός, Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι, Κάθε τρελλό παιδί, Εφτά τραγούδια θα σου πω… και, και στο Φεστιβάλ Τραγουδιού (για πρώτη φορά η οργάνωσή του), παίρνει το Α’ βραβείο το “Κάπου υπάρχει η αγάπη μου” με τη Νάνα Μούσχουρη… Ώσπου, ώσπου αρχές του ’60 θ’ αρχίσει η δεύτερη περίοδος γραφής, που θα τον καθιερώσει στον λαϊκό κόσμο, αλλά και σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Ηχογραφεί τα τραγούδια του Ποτέ την Κυριακή, που σε λίγο καιρό κατέπληξαν με την παγκόσμια επιτυχία τους! Την ίδια χρονιά, γεννιούνται το Κυπαρισσάκι, Το πέλαγο είναι βαθύ, η θάλασσα πλατεία, Τώρα που πας στην ξενητιά κι άλλα πολλά, που έγιναν λαμπερά και πολύτιμα “κοσμήματα” στο στέρνο και τα δεκτικά ώτα της Ελληνικής Τραγουδοποιίας… Την οποία, (όπως και ο Μίκης στον άλλο πόλο της) επηρέασαν καταλυτικά! Τη ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΑΝ, δηλαδή!
