Η περιβαλλοντική πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης με ορίζοντα το έτος 2050 στοχεύει μεταξύ άλλων στη μετάβαση των χωρών της σε οικονομίες χαμηλών εκπομπών άνθρακα καθώς τα προβλήματα των κλιματικών αλλαγών αναμένεται να οξυνθούν τις ερχόμενες δεκαετίες. Στα πλαίσια αυτά επιδιώκεται η υποκατάσταση των ορυκτών καυσίμων με καύσιμα προερχόμενα από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ) όπου αυτό είναι τεχνικά δυνατό και οικονομικά εφικτό. Η χρήση των ορυκτών καυσίμων για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών σε διάφορους τομείς έχει σαν αποτέλεσμα την εκπομπή διοξειδίου του άνθρακα που αποτελεί ένα σημαντικό θερμοκηπιακό αέριο το οποίο συμβάλλει αρκετά στην πρόκληση κλιματικών αλλαγών.
Σήμερα υπολογίζεται ότι στη χώρα μας το ένα τρίτο των εκπομπών CO2 προέρχεται από τον τομέα των μεταφορών, ενώ τα υπόλοιπα δύο τρίτα κατά κύριο λόγο από την κατανάλωση ενέργειας στα κτήρια και τη βιομηχανία. Ενώ όμως στα κτήρια και τη βιομηχανία δεν είναι δύσκολο να βελτιώσουμε την ενεργειακή αποδοτικότητα και να υποκαταστήσουμε τα ορυκτά καύσιμα με ΑΠΕ, στον τομέα των μεταφορών αυτό είναι δυσκολότερο παρά τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια όσον αφορά τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας των οχημάτων και τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων που βασίζονται στις ΑΠΕ (βιοαιθανόλη και βιοντήζελ) τα οποία υποκαθιστούν το πετρέλαιο και τη βενζίνη κίνησης.Τα τελευταία 10 – 15 χρόνια έχουν γίνει αξιόλογες προσπάθειες για την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων τα οποία λειτουργούν με ηλεκτρικό κινητήρα (και ηλεκτρική μπαταρία) αντί για κινητήρα εσωτερικής καύσης. Διάφορες εταιρείες έχουν παρουσιάσει εμπορικά μοντέλα ηλεκτρικών οχημάτων τα οποία διακρίνονται σε:
Α) Υβριδικά ηλεκτρικά οχήματα, τα οποία έχουν ηλεκτρικό κινητήρα, αλλά και μηχανή εσωτερικής καύσης χωρίς όμως να είναι δυνατόν να γίνει φόρτιση της μπαταρίας εξωτερικά.
Β) Κανονικά ηλεκτρικά οχήματα, τα οποία έχουν ηλεκτρικό κινητήρα και μία ηλεκτρική μπαταρία μικρότερης ή μεγαλύτερης αυτονομίας η οποία μπορεί να φορτισθεί από το δίκτυο.
Γ) Μικτά ηλεκτρικά οχήματα, τα οποία έχουν ηλεκτρικό κινητήρα και μπαταρία φορτιζόμενη, αλλά ταυτόχρονα και έναν μικρό κινητήρα εσωτερικής καύσης, ο οποίος ενεργοποιείται όταν σε μεγάλες αποστάσεις αποφορτισθεί η μπαταρία αυξάνοντας έτσι την αυτονομία του οχήματος.
Δ) Ηλεκτρικά οχήματα με κυψέλες καυσίμου, τα οποία χρησιμοποιούν κυψέλες καυσίμου για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και καύσιμο υδρογόνο ή κάποιες χημικές ενώσεις του υδρογόνου.
Τα διάφορα μοντέλα ηλεκτρικών οχημάτων τα οποία είναι εμπορικά διαθέσιμα σήμερα είναι δαπανηρά στην αγορά τους παρουσιάζουν όμως διάφορα πλεονεκτήματα όπως:
1. Δεν εκπέμπουν αέριους ρύπους κατά την κίνησή τους καθώς δεν έχουν μηχανή εσωτερικής καύσης και δεν χρησιμοποιούν ορυκτά καύσιμα.
2. Ο ηλεκτρικός κινητήρας τους είναι πολύ πιο αποδοτικός ενεργειακά από τον αντίστοιχο κινητήρα μηχανής εσωτερικής καύσης.
3. Η συντήρησή τους είναι πολύ πιο οικονομική από τη συντήρηση συμβατικών οχημάτων.
4. Το κόστος του δαπανόμενου καυσίμου ανά χλμ. στα ηλεκτρικά οχήματα είναι αρκετά χαμηλότερο σε σύγκριση με το κόστος καυσίμου των συμβατικών οχημάτων. Ενδεικτικά ένα απλό ηλεκτρικό αυτοκίνητο δαπανά 15-20 KWH ανά 100 χλμ. δηλαδή 1.500 – 2.000 KWH ανά 10.000 χλμ. (που αντιστοιχούν στο 40% περίπου της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει στην κατοικία της ετησίως μία μέση τετραμελής οικογένεια στην Ελλάδα). Ετσι ένα ηλεκτρικό όχημα που θα καλύψει μία απόσταση 10.000 χλμ. ετησίως θα δαπανήσει ηλεκτρική ενέργεια σημερινής αξίας μικρότερης των 500 ευρώ.
5. Καθώς τα ηλεκτρικά οχήματα μπορούν να χρησιμοποιούν σαν καύσιμο την ηλεκτρική ενέργεια, η οποία δυνητικά μπορεί να παραχθεί από ΑΠΕ, η χρήση τους στην περίπτωση αυτή δεν συνεπάγεται εκπομπές CO2 στην ατμόσφαιρα συνεπώς τα οχήματα αυτά είναι ιδιαίτερα φιλικά στο περιβάλλον. Επειδή όμως η πλειονότητα των καταναλωτών, όταν επιλέγει να αγοράσει ένα αυτοκίνητο, προτιμά τα συμβατικά οχήματα (των οποίων η τιμή αγοράς είναι συνήθως χαμηλότερη του μισού της αγοράς ενός ηλεκτρικού οχήματος) απαιτείται η ενεργός στήριξη της Πολιτείας μέσω της χορήγησης κατάλληλων κινήτρων ούτως ώστε η αγορά ενός ηλεκτρικού οχήματος να είναι ελκυστική. Δεδομένου ότι στο κόστος αγοράς ενός ηλεκτρικού οχήματος συμβάλλει αρκετά το κόστος της μπαταρίας του, αναμένεται με την πάροδο του χρόνου και την εξέλιξη της τεχνολογίας των ηλεκτρικών συσσωρευτών ότι το κόστος μίας ηλεκτρικής μπαταρίας θα μειωθεί σημαντικά όπως μειώθηκε δραματικά το κόστος των φωτοβολταϊκών στοιχείων την τελευταία δεκαετία. Ταυτόχρονα η χωρητικότητα και η διάρκεια ζωής των συσσωρευτών αυξάνεται σταδιακά με την πρόοδο της τεχνολογίας, έτσι που αυξάνεται και η αυτονομία του οχήματος, δηλαδή η διανυόμενη απόσταση από το ηλεκτρικό όχημα μέχρις ότου να απαιτηθεί η επαναφόρτιση της μπαταρίας.
Σήμερα σε διάφορες χώρες χορηγούνται σημαντικά κίνητρα για τη διείσδυση των ηλεκτρικών οχημάτων στην αγορά αυτοκινήτου όπως ενδεικτικά:
1. Η Νορβηγία χορηγεί οικονομικά κίνητρα για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων από τους πολίτες επιδοτώντας το κόστος αγοράς τέτοιων οχημάτων στοχεύοντας σταδιακά στην υποκατάσταση των συμβατικών οχημάτων με ηλεκτρικά. Στην πρωτεύουσα της Νορβηγίας, το Οσλο, προγραμματίζεται η κυκλοφορία ηλεκτρικών λεωφορείων τα οποία σταδιακά θα αντικαταστήσουν τα συμβατικά.
2. Στο Λονδίνο προγραμματίζεται η υποκατάσταση των συμβατικών ταξί με ηλεκτρικά. Με τον τρόπο αυτό θα μηδενιστούν ουσιαστικά οι εκπομπές CO2 από τα ταξί στην πόλη αυτή.
3. Η Λετονία, μία μικρή χώρα της Βαλτικής, επιδοτεί τους πολίτες για την αγορά ηλεκτρικών οχημάτων καθώς και τους επιχειρηματίες εκείνους που ενδιαφέρονται να εγκαταστήσουν σταθμούς επαναφόρτισης μπαταριών ηλεκτρικών οχημάτων.
Για τη σταδιακή υποκατάσταση των συμβατικών οχημάτων με ηλεκτρικά (η οποία απαιτεί μεγάλο χρονικό διάστημα με ορίζοντα δεκαετιών για την ολοκλήρωσή της) δεν αρκεί μόνο η πρόοδος και η τελειοποίηση της τεχνολογίας η οποία κάνει το εγχείρημα αυτό σήμερα εφικτό. Χρειάζεται και η επινόηση κατάλληλων πολιτικών σε εθνικό, αλλά και σε περιφερειακό, επίπεδο, όπως και η δημιουργία κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων και μηχανισμών για τη διευκόλυνση της αγοράς τέτοιων οχημάτων από τους πολίτες τουλάχιστον στην παρούσα φάση όπου η αγορά τους είναι δαπανηρή.
Για την Ελλάδα και την Κρήτη η σταδιακή χρήση ηλεκτρικών οχημάτων θα συμβάλλει σημαντικά στη μείωση των εκπομπών CO2 στον τομέα των μεταφορών λόγω της μη χρήσης ορυκτών καυσίμων. Αυτό μπορεί να συμβεί εφόσον η φόρτιση των μπαταριών των οχημάτων επιτευχθεί με τη χρήση ηλεκτρισμού παραγόμενου από ηλιακή και αιολική ενέργεια οι οποίες αφθονούν στην Κρήτη και την Ελλάδα, κάτι που είναι απόλυτα εφικτό σήμερα τεχνικά και οικονομικά. Ομως η μείωση των εκπομπών θερμοκηπιακών αερίων από τον τομέα των μεταφορών δεν μπορεί να επιτευχθεί μόνο από τη σταδιακή υποκατάσταση των συμβατικών οχημάτων με αντίστοιχα ηλεκτρικά, αλλά θα πρέπει να αντιμετωπισθεί ολιστικά με την αλλαγή της συμπεριφοράς μας που περιλαμβάνει την αυξανόμενη χρήση των μαζικών μέσων μεταφοράς, τη χρήση ιδιωτικών οχημάτων στα οποία κατά τη χρήση τους δεν θα βρίσκεται μέσα μόνο ο οδηγός, αλλά και άλλα άτομα, τη χρήση ποδηλάτων, τη χρήση πεζοπορίας όπου είναι δυνατόν κ.ά.
Η χρήση ηλεκτρικών οχημάτων στην Κρήτη σήμερα είναι απολύτως εφικτή καθώς οι διανυόμενες αποστάσεις είναι μικρές και οι υπάρχουσες μπαταρίες μπορούν να διασφαλίσουν επαρκή αυτονομία του οχήματος, τα οχήματα μπορούν να επαναφορτίζονται τη νύκτα στην κατοικία του ιδιοκτήτη, ενώ η ηλεκτρική ενέργεια επαναφόρτισης των συσσωρευτών μπορεί να παράγεται από ηλιακή και αιολική ενέργεια κάτι που αποδεικνύεται σήμερα από την πληθώρα τέτοιων εγκαταστάσεων παραγωγής ηλεκτρισμού στο νησί.
Με τον τρόπο αυτό θα επιτευχθεί και η μείωση των εισαγωγών ορυκτών καυσίμων στη χώρα (στην Κρήτη δαπανώνται σήμερα περίπου 120.000 τον. πετρελαίου κίνησης ετησίως και μεγάλες ποσότητες βενζίνης), η μείωση των εκπομπών CO2 από το τομέα των μεταφορών στην Κρήτη και βεβαίως θα μειωθεί και το οικολογικό αποτύπωμα του νησιού που σχετίζεται με τη χρήση ενέργειας.
