Έκπληξη είχε ήδη δημιουργηθεί όταν ο Ηλίας Γαβριλάκης το 1980 εμφανίστηκε για πρώτη φορά στα ελληνικά δημοσιογραφικά δρώμενα με το ψευδώνυμο ο «Γης» καταθέτοντας τακτικά χρονογραφήματα στην εφημερίδα «ΚΗΡΥΞ» των Χανίων.
Eκτός όμως από τα χρονογραφήματά του, σημαντική ήταν επίσης η συμβολή του με κείμενα πολιτικής ανάλυσης, κύρια άρθρα, σχόλια, πεταχτά, ακόμα και ρεπορτάζ καλύπτοντας όλο το δημοσιογραφικό φάσμα δράσεων ενός έμπειρου δημοσιογράφου. Τα κείμενα της δημοσιογραφικής του δραστηριότητας παράλληλα με την άσκηση της ιατρικής του αποστολής δημιουργούσαν ένα διαρκές πολύπλευρο ενδιαφέρον στο ευρύτερο κοινό. Μεγάλη επίσης έκπληξη ήταν όταν ο «Γης» σταμάτησε ξαφνικά να γράφει μετά από ένα μεγάλο δημοσιογραφικό κύκλο περίπου 10 ετών. Όμως, ως γραφιάς όπως ο ίδιος αυτοχαρακτηριζότανε δεν ήταν δυνατόν να ξεχάσει αυτή την συναρπαστική ιδιότητα του εαυτού του, τον χρονογράφο και δημοσιογράφο. Έτσι συνέχισε με φαντασιακό και επαναπροσδιοριστικό τρόπο «να ξαναγυρνά» και να γράφει. Όλα αυτά τα χρόνια της σιωπής ότι έγραφε τα κρατούσε σε ειδικούς φακέλους ίσως για μια μελλοντική χρήση τους…
Ο Ηλίας Γαβριλάκης εκτός από το «Λάθος δρόμος» που παρουσιάζω σήμερα, είναι ο συγγραφέας και άλλων τριών σημαντικών βιβλίων που ήδη έχουν εκδοθεί.
Το «Ημερολόγιο ενός Έφεδρου Λοχία» (εκδόσεις Κλειδάριθμος, σελίδες 278), είναι το δεύτερο βιβλίο του Ηλία Γαβριλάκη.
Το «Ημερολόγιο» αναφέρεται στο οδοιπορικό ενός εφέδρου Λοχία (είναι ο πατέρας του συγγραφέα ο Γεώργιος Γαβριλάκης), κατά την διάρκεια της Μικρασιατικής εκστρατείας.
Στο βιβλίο αυτό καταγράφεται η δραματική πορεία του Γεωργίου Γαβριλάκη και των άλλων στρατιωτών, τόσο κατά την προέλαση του ελληνικού στρατού προς την Άγκυρα μέσω Αλμυράς Ερήμου και του Σαγγαρίου, όσο και μετά την κατάρρευση του μετώπου και την άτακτη υποχώρησή του προς τη Σμύρνη και τα παράλια της Μικράς Ασίας και από εκεί προς τα νησιά του Αιγαίου. Ο Γεώργιος Γαβριλάκης, καθ’ όλη την διάρκεια της στρατιωτικής του θητείας, κρατούσε σημειώσεις για όλα όσα συνέβαιναν στον ίδιο, στην διμοιρία του, στο λόχο του, στο Τάγμα του και στο Σύνταγμά του.
Τις σημειώσεις τους αυτές τις κατέγραφε σ’ ένα «τετράδιο» το οποίο, αφού το ολοκλήρωσε (1924), κάπου το φύλαξε και εκεί το ξέχασε.
Το «τετράδιο» του Γεωργίου Γαβριλάκη το ανακάλυψε ο συγγραφέας όλως τυχαίως, μετά από 90 ολόκληρα χρόνια.
Το τρίτο βιβλίο με τον τίτλο «Γαβαλάδων 24 – μνήμες και στοχασμοί» (εκδόσεις Κλειδάριθμος, σελίδες 405), ο συγγραφέας θέτει ένα θεμελιώδες ερώτημα: Ποια άραγε στοιχεία είναι εκείνα που καθορίζουν την πορεία της ζωής μας; Ποιοι είναι εκείνοι οι μηχανισμοί που άλλοτε μας οδηγούν προς την σωστή κατεύθυνση, εκεί που πρέπει, εκεί που μας έταξε η μοίρα και άλλοτε μας εκτρέπουν προς άλλες διαφορετικές κατευθύνσεις αγνοώντας ή και παραβλέποντας τους φυσικούς και βιολογικούς νόμους;
Απάντηση στο ερώτημα αυτό ο συγγραφέας προσπαθεί να δώσει παρακολουθώντας την πορεία του πρωταγωνιστή του, από τα πρώτα παιδικά του χρόνια μέχρι λίγο προ του τέλους της ζωής του.
Το τέταρτο βιβλίο του Ηλία Γαβριλάκη είναι «Οι πρωταγωνιστές» (εκδόσεις Κλειδάριθμος, σελίδες 520).
Ο συγγραφέας στο βιβλίου του αυτό καταγράφει τις συνεντεύξεις, τις συζητήσεις και τις συνομιλίες που είχε με εξέχουσες προσωπικότητες της πολιτικής, της οικονομίας, της επιστήμης που γνώρισε και συνδέθηκε μαζί τους τα τελευταία 40 χρόνια.
Το βιβλίο αυτό είναι βέβαιο ότι θα προκαλέσει ποικίλες συζητήσεις γιατί αναφέρεται σε άγνωστα παρασκήνια της πολιτικής και οικονομικής ζωής του τόπου μας, την περίοδο 1960-2018.
Οι συνομιλητές του Ηλία Γαβριλάκη υπήρξαν προσωπικότητες που ήταν είτε στην πρώτη γραμμή της επικαιρότητας, είτε πίσω από τα φώτα της δημοσιότητας, πίσω από τους προβολείς, πίσω από τις πρώτες σελίδες των εφημερίδων.
Όλοι αυτοί μαζί αλλά και ο καθένας χωριστά επηρέασαν και διαμόρφωσαν σε μεγάλο βαθμό τις εξελίξεις της πατρίδας μας, τα χρόνια εκείνα.
Στο βιβλίο «Λάθος δρόμος» περιλαμβάνεται ένας κύκλος χρονογραφημάτων του «Γης» που δημοσιεύθηκαν στον ημερήσιο Τύπο σε εφημερίδες της Κρήτης, τη δεκαετία του ’80.
Τα κείμενά του αναφέρονται σε διάφορα γεγονότα της εποχής εκείνης, σε ειδήσεις, περιστατικά, διεθνή και ελληνικά, που σχολιάσθηκαν, προβλημάτισαν, διέγειραν και ενεργοποίησαν την κοινή γνώμη. Η δεκαετία του ’80, άλλωστε, ήταν μια δεκαετία κατά την οποία συντελέστηκαν μεγάλες κοινωνικές, πολιτικές και οικονομικές εξελίξεις.
Από την στήλη του, ο «Γης», παρατηρούσε, κατέγραφε και σχολίαζε, τόσο τα σημαντικά όσο και τα μη σημαντικά γεγονότα, πολλά από τα οποία, δυστυχώς, μας οδήγησαν σε «λάθος δρόμο»…
Για το βιβλίο αυτό ο ίδιος ο συγγραφέας γράφει:
«Πολλά χρόνια σκεφτόμουν να εκδώσω τα χρονογραφήματά μου, συνεχώς όμως το ανέβαλα. Κι αυτό επειδή πίστευα ότι η ώρα εκείνη δεν είχε φτάσει ακόμα.
Άλλαξα όμως γνώμη τα τελευταία χρόνια, μετά την κατάρρευση της κοινωνικής, πολιτικής και οικονομικής ζωής του τόπου μας.
Επέλεξα σήμερα να εκδώσω τα χρονογραφήματά μου για έναν και μοναδικό λόγο, για να φανεί ακόμα μία φορά ότι υπήρχαν και τότε φωνές, μικρές, αδύναμες, ασήμαντες, ότι υπήρχαν πολίτες που είχαν την ικανότητα να παρατηρούν, να αναλύουν, να ακούν το ψιθύρισμα ενός επίμονου θορύβου που χρόνο με τον χρόνο δυνάμωνε, να καταγράφουν τα υπόκωφα υπόγεια ρεύματα μιας κοινωνίας που από τότε παραπαίει και βυθίζεται.
Το βιβλίο αυτό έρχεται να προσθέσει μία ακόμα φωνή ενός απλού πολίτη, που τότε παρουσίαζε γεγονότα και καταστάσεις σημαντικές, αλλά και μη σημαντικές πολλές φορές, ακόμα και αδιάφορες, που όμως αναλύοντας και συνθέτοντάς τις, έδιναν μια άλλη διάσταση, μια άλλη εικόνα της πραγματικότητας.
Η φωνή αυτή, όπως και τόσες άλλες φωνές, δεν έφτασε ποτέ στ’ αυτιά των μεγάλων, των ισχυρών, των κρατούντων. Χάθηκε και έσβησε στο χάος και στην απεραντοσύνη ενός συστήματος που ούτε ακούει, ούτε βλέπει, ούτε αισθάνεται.
Χάθηκε και η φωνή του Γης, διότι δυστυχώς σπάνια οι ισχυροί συνειδητοποιούν ότι οι κοινωνίες συνεχώς μεταβάλλονται, διαφοροποιούνται, αλλάζουν και, όπως ιστορικά καταγράφεται, αλλάζουν πολύ πιο γρήγορα από την εικόνα που έχουν οι ηγέτες για τις ίδιες τις κοινωνίες τους, αφού, όπως έγραψε και ο Βολταίρος, «οι Ηγέτες μας αγνοούν ότι η ζωή πορεύεται με τους δικούς της γρήγορους ρυθμούς, που σχεδόν πάντα κάνουν τους θεσμούς να δείχνουν γερασμένοι πολύ πριν καν ωριμάσουν!».
Επέλεξα σαν τίτλο του βιβλίου μου τον «Λάθος δρόμος» για να σημειώσω ακόμη μία φορά ότι μια λάθος επιλογή είναι μέσα στους κανόνες και στα δεδομένα μιας κοινωνίας. Το ερώτημα που προκύπτει όμως είναι εάν οι κοινωνίες αυτές, συνειδητά ή όχι, ακολουθούν πολλές φορές τον Λάθος δρόμο.
Το βιβλίο με τα χρονογραφήματα του «Γης» αναπτύσσει το χρονογραφικό λογοτεχνικό είδος δια μέσου των δύο τελευταίων αιώνων, τόσο μέσα από την επίδραση της γαλλικής παράδοσης όσο και από την νεοελληνική ιδιαιτερότητα πριν από την απελευθέρωση της Κρήτης. Περιλαμβάνει και την περίοδο όπου ο Ιωάννης Κονδυλάκης ήταν ο πιο αντιπροσωπευτικός χρονογράφος αλλά και νεότερους φτάνοντας μέχρι και την πρόσφατη περίοδο της σημαντικής Ελένης Βλάχου στην εφημερίδα Καθημερινή, τον Δημήτρη Ψαθά, καθώς και τον πρύτανη του χρονογραφήματος Παύλο Παλαιολόγο. Παραθέτω από το οπισθόφυλλο του βιβλίου «Λάθος δρόμος» σημαντικά αποσπάσματα αναγνώρισης του έργου του Ηλία Γαβριλάκη από αναφορές σημαντικών Ελλήνων χρονογράφων της περιόδου εκείνης για τα αξιόλογα χρονογραφήματα, του λόγιου γιατρού δημοσιογράφου και συγγραφέα.
Όπως το σχόλιο της Ελένης Βλάχου, που είπε:
«Ο Γης γράφει καλά. Έχει την στόφα του χρονογράφου. Τον παρακολουθούμε».
Ο Παύλος Παλαιολόγος, ο πρύτανης των χρονογράφων:
«Ο Γης συνεχίζει την μεγάλη παράδοση των λόγιων γιατρών».
Ο Νίκος Αγγελής στην Καθημερινή σημείωσε:
«Ο «Γης» κάτι σπουδαίο θέλει να πει».
Ενώ ο Δημήτρης Κακαβελάκης, ποιητής – συγγραφέας ερμήνευσε:
«Ο χρονογράφος «ΓΗΣ» είναι ένας επικός και παράλληλα ξεχωριστός, ρομαντικός και διεισδυτικός στοχαστής του καθημερινού χρονογραφήματος».
Τα περιεχόμενα του βιβλίου «Λάθος δρόμος» αρχίζουν με ειδικές ευχαριστίες, με προλογικά αφιερώματα για τον συγγραφέα και τρία εισαγωγικά κείμενα για το χρονογράφημα σαν λογοτεχνικό είδος, καθώς και για την ταυτότητα του «Κήρυκα Χανίων».
Τα χρονογραφήματα του «Γης» κατατάσσονται σε 4 ενότητες, σύμφωνα με τον αντικειμενικό σχολιασμό τους.
Α: Κοινωνικά χρονογραφήματα.
Β: Πολιτικά χρονογραφήματα.
Γ: Σκωπτικά χρονογραφήματα.
Δ: Προσωπικά χρονογραφήματα.
Ο Ηλίας Γαβριλάκης στο βιβλίο του αναφέρεται στον τεχνοκρατικό υπεράνθρωπο και στις επιπτώσεις από την κρίση των σχέσεων τεχνοκρατίας και ανθρωπισμού που πιθανόν να έχουν τραγικές διαστάσεις για το ανθρώπινο γένος στις προσπάθειές του να κατασκευάσει έναν μετάνθρωπο.
Σε όλες τις ενότητες του βιβλίου «Λάθος δρόμος» ο χρονογράφος «Γης» αναφέρεται σε θέματα που παρά την διαφορά του χρόνου έχουν μια μικρή ή μεγάλη σχέση επικαιρότητας με διάφορους τομείς της σύγχρονης ζωής μας. Σαν μια συνεχή εποπτεία με ανησυχία για το ποιους να πιστέψει ο λαός και σε ποιους να ακουμπήσει. Για τον χρονογράφο «Γης» ο «Λάθος δρόμος» ιχνηλατεί όλη την παραπαίουσα και καταβυθιζόμενη χθεσινή και σημερινή κοινωνία. Ένα βιβλίο έκπληξη για όλους και για όλα;
Τελειώνοντας αυτό το πολύτιμο και τολμηρό βιβλίο που σε κάθε σελίδα του εκφράζει μια έκπληξη-πρόκληση για σύγχρονη αναδημιουργία και αναστοχασμό, αισθάνομαι τιμή που ο γιατρός και σημαντικός συγγραφέας μου εμπιστεύτηκε την παρουσίαση ενός τόσο σημαντικού βιβλίου. Παράλληλα, εκφράζω στον φίλτατο Ηλία την ευγνωμοσύνη μου διότι αυτός και οι γιατροί του, μου έσωσαν επανειλημμένα τη ζωή για να μπορώ σήμερα με την ιδιαίτερη φροντίδα τους, να μπορώ γράφω και να παρουσιάζω κείμενά μου στα αγαπητά όλων μας «Χανιώτικα νέα».
Με ευχές για καλές γιορτές στους αναγνώστες και αναγνώστριες της εφημερίδας μας.
