Διονυσης Σιμοπουλος
γεν.1943 Γιαννενα, Αστροφυσικος Πανεπιστημιο Λουιζιανας
Επ.Διευθυντης του Ευγενιδειου Πλανηταριου πολυβραβευμενος διεθνως για την συνεισφορα του στην εκπαιδευση της αστρονομιας
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ Σελιδες: 192 Ημερομηνια Εκδοσης: 23/11/2017
ΣΥΜΠΑΝ
Μία ιστορία χωρίς τέλος. Χριστούγεννα 2017. Μια χωροχρονική συνέχεια που από τη θεία γέννηση συνδέει το ταπεινό σπήλαιο της Βηθλέεμ με ένα φωτεινό άστρο που οδήγησε τους τρείς μάγους να πάνε να προσκυνήσουν το βρέφος της θείας Γέννησης καταθέτοντας τα δώρα τους. Έκτοτε στον κάθε ετήσιο εορτασμό στις εκκλησίες ψάλλονται οι ύμνοι για την προσκύνηση των μάγων. Αλλά και στους κοινωνικούς εορτασμούς στην κορυφή του κάθε χριστουγεννιάτικου δένδρου λάμπει εορταστικά το άστρο της Βηθλεέμ. Έναν τέτοιο εόρτιο δοξασμό με τη σημασία, την ιστορία, τη μεταμόρφωση και την συμβολική επενέργεια μέσα από τον μετασχηματισμό των άστρων, μας χάρισε στη Στοά του βιβλίου ο αστροφυσικός τ. Διευθυντής του Ευγενιδείου Πλανηταρίου, Διονύσιος Π.Σιμόπουλος. Ήταν ένα αξέχαστο γεγονός λάμψης στο “Σπήλαιο της Στοάς” πάνω στο ανοιχτό αίθριό της που ο επιφανής αστροφυσικός, εκτός από τα άλλα του 25 σημαντικά βιβλία που ήδη μας έχει καταθέσει, μας παρουσίασε ειδικότερα την 26η μελέτη του σε μια συμπυκνωμένη συναρπαστική αφήγηση που περιγράφει την ιστορία της γέννησης των αστεριών μέχρι την καταστροφή τους και την μυστηριακή μετάπλασή τους. Το βιβλίο κυκλοφόρησε πρόσφατα στην Ελλάδα. Το ευρύτερο έργο του συγγραφέα περιλαμβάνει επίσης πάνω από 500 σενάρια επιμορφωτικών τηλεοπτικών εκπομπών και περισσότερα από 250 σενάρια πολυθεαμάτων πλανηταρίου.
ΤΟ ΚΟΣΜΙΚΟ, ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ, ΤΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ ΑΓΝΩΣΤΟ
Ο καθηγητής Διονύσης Σιμόπουλος αστροφυσικός με πολλές βραβεύσεις εδίδαξε και στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο της Στοάς του Βιβλίου Αθηνών και στα Χανιά για τα θέματα της Αστροφυσικής. Στα μαθήματά του έχω συμμετάσχει και εγώ και σε αυτά μας έχει ενημερώσει διεξοδικά για τις πιο σύγχρονες απόψεις και εξελίξεις πάνω στα θέματα της πορείας των άστρων και του Σύμπαντος. Η Αστροφυσική έχει αλλάξει ανατρεπτικά από την εποχή της γέννησης του Χριστού στο σπήλαιο της Βηθλεέμ.
Εκεί τώρα που μετά από 2017 χρόνια μ.χ ο συγκεκριμένος τόπος έχει ξαναγίνει τόπος σφαγών, νηπίων και ενηλίκων, μέσα στα πλαίσια αγνώστων εξελίξεων τρόμου το κοσμικό, το κοινωνικό, το πολιτικό και το οικονομικό άγνωστο συνεχίζουν να τρομάζουν τον κόσμο. ‘Οπως αναφέρει στη σύνοψη, στο οπισθόφυλλο του βιβλίου του ο συγγραφέας Διονύσης Σιμόπουλος, αυτός ο τρόμος των νέων απρόβλεπτων καταστάσεων καταστά και τους πιο πολλούς ανθρώπους στις μέρες μας ανασφαλείς και μόνους. Που αλήθεια βρισκόμαστε και πορευόμαστε στο Σύμπαν με τα τρισεκατομμύρια άστρα;
Το άγνωστο ενώ όμως σε άλλους προκαλεί τον τρόμο και τον φόβο σε άλλους κεντρίζει την περιέργεια. Τους κάνει ανυπόμονους και περήφανους, και επίσης τους κάνει να αισθάνονται ότι αποτελούν μέρος σε κάτι μεγαλύτερο από αυτούς. Όμως με την απόκτηση νέων γνώσεων για το άγνωστο, ειδικά γνώσεων που προκαλούν αλλαγές στις φιλοσοφικές ιδέες του ανθρώπου σχετικά με τον εαυτό του και την σχέση του με την φύση, δημιουργείται μια κατάσταση που άλλοτε αντιμετωπίζεται με επαίνους και άλλοτε ίσως και με εχθρότητα.
Στο Σύμπαν υπάρχουν περίπου 1 τρισεκατομμύριο τρισεκατομμύρια άστρα, όσοι είναι και οι κόκκοι της άμμου όλων των ωκεανών της γής, και από την άλλη σε μικρογραφία στην ίδια την ύλη που περιέχεται μέσα σε μια μόνο δαχτυλήθρα π.χ βρίσκουμε ένα δισεκατομμύριο τρισεκατομμύριο άτομα. Που βρίσκεται λοιπόν το κέντρο του Σύμπαντος;
Βρίσκεται πράγματι ο άνθρωπος πολύ μακριά από αυτό;
Η μήπως το απροσδιόριστο αυτό κέντρο δεν είναι πραγματικά παρά θέμα προοπτικής και σχετικότητας; Η σχέση κέντρου και απόμακρων σημείων από την γέννεση των άστρων ως τις μαύρες τρύπες από τα στοιχειώδη σωματίδια ως τα βαρυτικά κύματα από τους πιο μακρινούς Γαλαξίες ως το ανθρώπινο είδος, μας αποκαλύπτει ότι είμαστε αστρόσκονη.
Μια ιστορία χωρίς τέλος, περιγράφει με συναρπαστικό τρόπο ο Διονύσης Σιμόπουλος στην οποία το αέναο ταξίδι της υλοενέργειας μεταστοιχειώνει το Σύμπαν. Το ταξίδι των Γαλαξιών είναι απροσδιόριστο όπως είχε διαπιστώσει ο Αμερικανός ερευνητής Βέστο Σλίφερ το 1923 από το παρατηρητήριο της Αριζόνα.
Στους 36 από τους 41 σπειροειδείς Γαλαξίες που είχαν διερευνηθεί είχε διαπιστωθεί η ύπαρξη μιας κόκκινης ουράς που σήμαινε την απομάκρυσνη των Γαλαξιών από ενα κεντρικό ηλιοκεντρικό σχηματισμό, που επίσης χαρακτήριζε την αυτονομία τους. Μόλις 5 από αυτούς διέθεταν μια μπλέ ουρά που αντίθετα σήμαινε την προσέγγιση τους σε αυτόν. Ο δικός μας γαλακτίτης όταν ήταν ακόμη νέος και το διαθέσιμο υδρογόνο του ήταν διασκορπισμένο σε τεράστιες ποσότητες τριγύρω, τα πρωταρχικά του νεφελώματα, δημιούργησαν δεκάδες χιλιάδες άστρα ταυτόχρονα σχηματίζοντας τα σφαιρωτά σμήνη που το καθένα τους περιλαμβάνει εκαντοντάδες χιλιάδες άστρα.
Με την παρόδο εκατομμυρίων ετών τα άστρα στο εσωτερικό τους μεγαλώνουν δημιουργώντας αραχνούφαντα νεφελώματα αερίων και σκόνης, τα οποία πορεύονται μέσα από συγκρούσεις βαρύτητας και θερμότητας και πυρηνικές αντιδράσεις νέων άστρων χωρίς απόλυτη σιγουριά για την ύπαρξή τους.
Τα εξόχως ενδιαφέροντα περιεχόμενα του βιβλίου είναι τα κάτωθι
Περιεχόμενα του βιβλίου
ΠΡΟΛΟΓΟΣ: Το κοσμικό μας νησί
ΜΕΡΟΣ ΠΡΩΤΟ: Αστρικά γεννητούρια 1. Κοσμικά σύννεφα 2. Αστρογένεση 3. Αστρικά σμήνη ΜΕΡΟΣ ΔΕΥΤΕΡΟ: Αστρική εξέλιξη
1,Κόκκινοι γίγαντες και άσπροι νάνοι 2. Λείψανα άστρων με μορφές αραχνιασμένες
3.Αστρικοί κανίβαλοι
ΜΕΡΟΣ ΤΡΙΤΟ: Αστρικές καταστροφές
1. Το πορτρέτο μιας σουπερνόβα 2. Οι φάροι του Διαστήματος 3. Βαρύτητα και χωροχρόνος
ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ: Ψίθυροι από το σύμπαν 1. Οι Πύλες της Κόλασης
2. Δαιμονικά πουλιά του Σύμπαντος 3. Τα τέρατα των γαλαξιακών κέντρων
ΕΠΙΛΟΓΟΣ: Είμαστε αστρόσκονη
Αλλά ποιό είναι πράγματι το κοσμικό νησί μας; Στον πρόλογό του ο αστροφυσικός Διονύσιος Σιμόπουλος μας λέει:
“Παρ όλο που μια τέτοια ερώτηση μπορεί να τεθεί εύκολα η απάντηση δεν είναι και τόσο απλή: Γιατί μια πλήρης απάντηση είναι τόσο πολύπλοκη όσο και η δομή του ίδιου του Σύμπαντος” Όλα τα γνωστά μας άστρα που βλέπουμε κάθε βράδυ στον ουρανό ανήκουν στην ξεχωριστή μεγάλη αστρική μας πολιτεία που την ονομάζουμε Γαλαξία. Ένα σύστημα συντεταγμένων βάσει του οποίου τα γαλαξιακά μήκη και πλάτη υπολογίζονται αρχής γενομένης από το κέντρο του γαλαξία το οποίο υπολογίσθηκε ότι ευρίσκεται στον αστερισμό του Τοξότη.
Ο Βόρειος γαλαξιακός πόλος βρίσκεται στην Κόμη της Βερενίκης, ενώ ο νότιος γαλαξιακός πόλος ευρίσκεται στον αστερισμό του Γλύπτη.
Πέρα από τον δικό μας Γαλαξία ο συγγραφέας οδηγεί το ταξίδι της συμπαντικής εκδιήγησης του στους ψίθυρους από το Σύμπαν για να φτάσει στις Πύλες της Κόλασης και στα Δαιμονικά Πουλιά του Σύμπαντος, στα πέρατα των Γαλαξιακών κέντρων, όπου οι ερευνητές ανακάλυψαν πρόσφατα την ύπαρξη από γιγάντιες μαύρες τρύπες όπου η βαρυτική τους δύναμη εμποδίζει οποιαδήποτε πληροφορία να διαφύγει απ αυτές ενω το φώς εγκλωβίζεται εντός τους.
“ Η αναζήτηση της απάντησης σε αυτό το ερώτημα μας φέρνει αντιμέτωπους με μεγαλύτερα σκοτεινά μυστήρια αλλά μας οδηγεί και σε σημαντικές αποκαλύψεις”. Η διαστημική περιοχή Κύκνος Χ-1 όπου εδρεύει το παράξενο ουράνιο ζευγάρι των Σουμερίων με το υπέρθερμο γαλάζιο άστρο με μάζα 30 φορές σχεδόν μεγαλύτερη από τον ήλιο και ο αόρατος συντροφος του που εκπέμπει ακτίνες Χ αποτελούν την απόδειξη ενός κοσμικού κανιβαλισμού όπου στον τεράστιο ορίζοντα γεγονότων του, διαμέτρου περίπου 100 χιλιομέτρων, τα σωματίδια ύλης αλληλοεξαυλώνονται.
Είμαστε αστρόσκονη;
Όπως αναφέρθηκε και στον πρόλογο του βιβλίου του ο κ. Σιμόπουλος τονίζει και στη συνέχεια ότι “δεν είναι δυνατόν να περιγραφεί με λόγια το θέαμα που παρουσιάζει σήμερα ο Γαλαξίας μας” γιατί αν θα θέλαμε να κάνουμε ένα ταξίδι μέσα στον Γαλαξία, θα έπρεπε πρώτα απ ολα να απαλλαγούμε από δύο έννοιες. Του Χώρου και του Χρόνου! Αυτό φαίνεται να είναι αναγκαίο γιατί θα είχαμε να διανύσουμε τεράστιες αποστάσεις που ακόμα και με την μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα του φωτός, θα χρειαζόμασταν δεκάδες χιλιάδες χρόνια για να τις καλύψουμε.” ̈Ομως για να φτάσουμε το κέντρο του Γαλαξία διασχίζουμε στο διάβα μας τους σπυροειδείς βραχίονες του, ενώ παρατηρούμε την συνεχή δημιουργία νέων άστρων. Προχωρώντας προς την περιοχή του Αστερισμού του Τοξότη 27.000 έτη φωτός σε απόσταση από τη Γή βρίσκεται το κέντρο του Γαλαξία μας, δίπλα σε μια ενεργή πηγή ακτινοβολιών που την ονομάζουμε Τοξότη Α. Όμως εκεί μόνο οι εξωτερικές του περιοχές είναι ορατές σε εμάς, ενώ το υπόλοιπο μέρος κρύβεται πίσω από τη σκόνη των σπειροειδών βραχιόνων του. Γιατί όσο και αν φανεί παράδοξο το όνειρο της ανθρωπότητας να φτάσει στα άστρα και να τα ψηλαφήσει γίνεται καθημερινή πραγματικότητα πάνω και στον δικό μας πλανήτη μέσα από την προοδευτική αναπτυσσόμενη κρίση του υπαρξιακού προσανατολισμού της ίδιας της ανθρωπότητας η οποία εναγώνια αναζητά την επανασύνδεση της με το νόημα της ύλης που την έχει δημιουργήσει. Η Γή μας και τα πάντα πάνω της έχουν δημιουργηθεί από αστρική ύλη που εκτοξεύτηκε πριν από δισεκατομμύρια χρόνια από κάποια καταστροφική αστρική έκρηξη σούπερ νόβας. Χωρίς τις εκρήξεις της δεν θα υπήρχε πλανητική δημιουργία και νέα είδη ζωής στη γή και τελικά δεν θα υπήρχε ο άνθρωπος. Καθένας από μας καταλήγει ο αστροφυσικός Διονύσιος Σιμόπουλος έχει μέσα του 370 τρισεκατομμύρια κύτταρα εκ των οποίων το 90% ΔΕΝ είναι ανθρώπινα αλλά ξένοι μικροοργανισμοί και βακτήρια. Επίσης σε ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου το σώμα μας εκτελεί δέκα φορές περισσότερες δραστηριότητες απ όσα είναι τ άστρα στο Σύμπαν. Για όλα αυτά τελικά ο αστροφυσικός συγγραφέας και ερευνητής Σιμόπουλος τονίζει εμφατικά, την γονεϊκή σχέση μας με το Σύμπαν.
Σαν παιδιά του, που έχουμε δημιουργηθεί από τα ίδια του τα στοιχεία, μέσα από τις εκρήξεις των άγνωστων άστρων κάποια μέρα αστράνθρωποι σαν εμάς θα γεννηθούν από τις στάχτες κάποιου άλλου πεθαμένου άστρου που σήμερα το λέμε Ήλιο.
Τον ευχαριστούμε θερμά για αυτή την κατάθεση των πολύτιμων σκέψεων του και το υπέροχο ταξίδι στα γαλαξιακά βάθη, την μεταμορφωτική τους πορεία και την πρωταρχική τους προέλευση που συνδετικός κρίκος με τους ανθρώπους είναι ακριβώς αυτή η μεταφερόμενη σκεπτόμενη σκόνη που ταξιδεύει αέναα μέσα στον χώρο και στον χρόνο.
