Ημέρα Μνήμης της γενοκτονίας των Ρομά από τους Γερμανούς εθνικοσοσιαλιστές

Η 2α Αυγούστου αποτελεί την Ημέρα μνήμης της γενοκτονίας των Ρομά και των Σίντι από τους Γερμανούς εθνικοσοσιαλιστές του Γ΄ Ράιχ. Ήδη από τα πρώτα χρόνια της επιβολής του εθνικοσοσιαλιστικού καθεστώτος οι Τσιγγάνοι αποτέλεσαν πρόβλημα για την φυλετική ιδεολογία της νέας εκδοχής του Παγγερμανισμού.
H  άποψη ότι οι Ρομά  είχαν μεταναστεύσει περίπου τον 11ο αιώνα μ.Χ από την περιοχή Punjab της Ινδίας, αφού η γλώσσα τους είχε αξιοσημείωτες ομοιότητες με τα ινδικά και την αρχαία σανσκριτική, δημιουργούσε ένα σοβαρό πρόβλημα για τους θεωρητικούς της φυλετικής καθαρότητας. Οι Τσιγγάνοι μιλούσαν μία Ινδο-ευρωπαϊκή γλώσσα, απόδειξη της Άριας καταγωγής τους. Από την αρχή όμως οι ναζί είχαν αποφασίσει να εξαφανίσουν τους Ρομά αφού ήδη από το 1933 είχαν εξαγγείλει το στόχο τους: να σταματήσουν την αναπαραγωγή της «ανάξιας να βιωθεί» ζωής. Τελικά ο εθνικοσοσιαλιστής φυλετιστής Χανς Γκούχνερ πρόσθεσε έναν κοινωνικοοικονομικό παράγοντα στη θεωρία της φυλετικής καθαρότητας. Αν και παραδέχτηκε ότι οι Ρομά είναι πράγματι απόγονοι Αρίων, πρόσθεσε ότι ανήκαν στις φτωχές τάξεις και ανακατεύτηκαν με τις «κατώτερες» φυλές κατά τη διάρκεια της περιπλάνησής τους. Αυτή η φυλετική επιμειξία, που εξηγούσε τη φτώχεια και το νομαδισμό τους, απειλούσε την άρια ομογένεια.
Οι Tσιγγάνοι έγιναν έτσι άθελά τους ο λόγος να μπολιαστεί ο καθαρός εθνικοσοσιαλιστικός φυλετισμός με κοινωνικά κριτήρια και το 1935 με τους νόμους της Νυρεμβέργης μπήκαν στην κατηγορία των «ακοινωνικών» αφού τους αφαιρέθηκε η ιθαγένεια.
Το 1942 ο Χίμλερ διέταξε τη μεταφορά των Ρομά στο Άουσβιτς Μπιρκενάου, διαταγή που αντιστοιχεί στην απόφαση για την «τελική λύση» στο εβραϊκό «πρόβλημα». Το Νοέμβριο του 1943 οι Ρομά μπήκαν στο ίδιο επίπεδο με τους Εβραίους και τοποθετήθηκαν σε στρατόπεδα εξόντωσης. Στις 2 Αυγούστου του 1944 εξοντώθηκαν σε θαλάμους αερίων όσοι είχαν απομείνει στο Άουσβιτς.
Η πολιτική εξόντωσης εφαρμόστηκε και σε περιοχές τις οποίες έλεγχαν οι ναζί καθώς και σε συμμαχικές χώρες, ειδικά στην Κροατία, τη Σλοβακία, τη Ρουμανία και την Ουγγαρία. Στην Κεντρική Ευρώπη, στο προτεκτοράτο της Βοημίας και Μοραβίας, η εξόντωσή τους ήταν τόσο εκτενής που η βοημική τσιγγάνικη διάλεκτος εξαφανίστηκε. Μελετητές υποστηρίζουν ότι σχεδόν ολόκληρος ο τσιγγάνικος πληθυσμός εξοντώθηκε στην Κροατία, την Εσθονία, τη Λιθουανία, το Λουξεμβούργο και την Ολλανδία.
Η πληθυσμιακή αυτή ομάδα (Ρομά, Σίντι και Μανούς) πλήρωσε το μεγαλύτερο φόρο αίματος από κάθε άλλη, αν οι δολοφονίες μελών της συγκριθούν με το συνολικό πληθυσμό της. Το 25-50% του πληθυσμού των Τσιγγάνων δολοφονήθηκε, δηλαδή πάνω από 220.000 άνθρωποι. Σύμφωνα με τα καναδικά αρχεία ο αριθμός είναι πολύ μεγαλύτερος. Η γενοκτονία τους παραμένει άγνωστη ακόμη και σήμερα στους πολλούς, ίσως επειδή οι Τσιγγάνοι ή Ρομά όπως θέλουν να τους ονομάζουμε, είναι διεσπαρμένοι και ανοργάνωτοι, χωρίς κρατική οντότητα για να υποστηρίξει την υπόθεσή τους ενώ εξακολουθούν να θεωρούνται από την «πολιτισμένη» Ευρώπη ως άνθρωποι β′ κατηγορίας.
Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η Ναζιστική Γερμανία και οι σύμμαχοί της προσπάθησαν συστηματικά να εξολοθρεύσουν όλους τους Ρομά της Ευρώπης. «Πρόκειται για μια καταστροφή μεγαλύτερη από εκείνη των Εβραίων της Γερμανίας», σημειώνει η Ενριέτ Ασσέο, κορυφαία Καθηγήτρια Ιστορικός. «Είναι μεγαλύτερη. Οι ναζί θέλησαν συστηματικά να τους ξεριζώσουν, είναι μια φυλετική δίωξη με σκοπό εξόντωσης, είναι μια γενοκτονία στο σύνολο των τσιγγάνων που άνηκε στον γερμανικό πολιτιστικό ιστό».
Είναι δύσκολο να υπολογιστεί πόσοι Ρομά χάθηκαν συνολικά εκείνη την εποχή σε μία από τις μεγαλύτερες γενοκτονίες που γνώρισε η ιστορία. Οι αριθμοί φτάνουν σε 500.000 ψυχές, κατά τους μετριότερους υπολογισμούς, μέχρι και τις 1.500.000 ψυχές κατά τους πλέον απαισιόδοξους.
Μετά τον πόλεμο, οι διακρίσεις κατά των Ρομά συνεχίστηκαν σε όλη την κεντρική και ανατολική Ευρώπη. Η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας αποφάσισε ότι όλα τα μέτρα που ελήφθησαν κατά των Ρομά πριν το 1943 ήταν εύλογα επίσημα μέτρα κατά ατόμων που διέπραξαν εγκληματικές ενέργειες και όχι αποτέλεσμα πολιτικής λόγω φυλετικής προκατάληψης. Η απόφαση αυτή ουσιαστικά έκλεισε την πόρτα για την αποκατάσταση χιλιάδων θυμάτων Ρομά, οι οποίοι φυλακίστηκαν, στειρώθηκαν δια της βίας και εκτοπίστηκαν από τη Γερμανία χωρίς να έχουν διαπράξει συγκεκριμένο έγκλημα. Η μεταπολεμική εγκληματολογική αστυνομία της Βαυαρίας ανέλαβε τους φακέλους του ναζιστικού καθεστώτος, συμπεριλαμβανομένου του μητρώου των Ρομά που διέμεναν στο Μεγάλο Γερμανικό Ράιχ.
Μόλις στα τέλη του 1979, το Ομοσπονδιακό Κοινοβούλιο της Δυτικής Γερμανίας αναγνώρισε τη δίωξη των Ρομά από τους Ναζί ως φυλετικά υποκινούμενη, δημιουργώντας τις προϋποθέσεις ώστε οι περισσότεροι Ρομά να αιτηθούν αποζημίωση για τα δεινά και τις απώλειές τους από το ναζιστικό καθεστώς. Έως τότε, πολλοί από αυτούς που πληρούσαν τα κριτήρια είχαν ήδη αποβιώσει.