Mέρος 2ο
Οι συζητήσεις μου με γονείς, παππούδες και γιαγιάδες είναι πάντοτε αποκαλυπτικές. Οι ερωτήσεις τους μοιάζουν με την ανάγνωση του ημερολογίου του μέλλοντος του παιδιού ή του εγγονού τους.
Οι συζητήσεις που ακολούθησαν τις δύο διαλέξεις μου με θέμα: “Βοηθώ τη γνωστική ανάπτυξη του παιδιού/ εγγονού μου”, είχαν και στις δύο περιπτώσεις μεγαλύτερη διάρκεια. Οι διαλέξεις μου στον παιδικό σταθμό “ΤΑ ΖΑΒΟΛΑΚΙΑ” και στα “ΑΓΓΛΙΚΑ – ΠΟΛΥΓΝΩΣΗ” ήταν θεματικά δεμένες στους παρακάτω πέντε άξονες: “Μαθησιακοί τύποι – Μνήμη εργασίας – Χωρική Αντίληψη – Αφήγηση μίας ιστορίας και Υποστηρικτικό δίκτυο”. Στο σημερινό σημείωμα παραθέτω τις απαντήσεις μου σε σημαντικές ερωτήσεις των γονέων και των παππούδων – γιαγιάδων.
Να ακούει μουσική;
Η ερώτηση αρκετών γονιών ήταν αν μπορεί ένας μαθητής να ακούει μουσική, όταν μελετά και η απάντηση μου ήταν κατ’ αρχήν καταφατική. Με μία ουσιώδης διαφορά. Αν η επιλογή είναι απαλή ορχηστρική μουσική ή baroque, τότε τα χαλαρωτικά της οφέλη είναι προφανή για όλους τους μαθησιακούς τύπους. Επίσης, πρόσφατα ευρήματα δείχνουν τη θετική επίδραση της μουσικής ακόμη και σε άτομα που αντιμετωπίζουν προβλήματα λόγου. Αντίθετα, αν τα bits της μουσικής είναι υψηλά, τότε σίγουρα εμποδίζουν τη συγκέντρωση και κατ’ επέκταση τη μάθηση, επειδή απασχολούν ικανό μέρος της μνήμης εργασίας του ακροατή.
Να βλέπει τηλεόραση;
Γονείς παραπονέθηκαν πως τα παιδιά τους παρακολουθούν παιδικές ταινίες στο σχολείο σε ώρες μαθημάτων. Παρά τις αντιρρήσεις μου ότι αυτό δεν μπορεί να συμβαίνει, επέμεναν πειστικά. Πρότεινα η εξάρτηση από κάθε είδους οθόνη για τους μικρούς μαθητές να είναι η ελάχιστη, κι αν είναι δυνατόν να περιορίζεται σε ορισμένες ζώνες – ώρες το Σαββατοκύριακο. Πρώτος αρνητικός παράγοντας της τακτικής παρακολούθησης ταινιών είναι ότι μειώνονται οι ευκαιρίες ζώσας επικοινωνίας στο σπίτι με γονείς και αδέλφια. Η εξάρτηση από τις οθόνες οδηγεί σε ακραίες συμπεριφορές όπως ο πιτσιρικάς που παρακολουθούσε παιδικές ταινίες από το smart phone του μπαμπά, ενώ η οικογένειά του γευμάτιζε σε ταβέρνα. Τι κέρδισε ο πιτσιρικάς μας; Μηδενικό όφελος από την οικογενειακή έξοδο κι ίσως πόνο στα ματάκια του. Επίσης, η υπερβολική έκθεση σε οθόνες οδηγεί σε χαμηλή συγκέντρωση και σε αϋπνίες που έχουν άλλα δυσμενή επακόλουθα.
Αυτονομία ή εξάρτηση;
Να βοηθώ το παιδί μου όταν μελετά; Η ερώτηση ήταν από τις πρώτες και φάνηκε ότι οι ενδιαφερόμενοι ήσαν πολλοί. Τους ξάφνιασα λέγοντάς τους ότι γονείς και περιβάλλον επηρεάζουμε τα παιδιά μας να αναπτύξουν ορισμένα διακριτά μαθησιακά προφίλ. Ετσι έχουμε το αυτόνομο παιδί που θα αποφασίσει τι ρούχα θα βάλει και θα ντυθεί μόνο του και στον αντίποδα έχουμε το εξαρτώμενο παιδί, το οποίο δεν κάνει βήμα χωρίς να ζητήσει βοήθεια ή επιβεβαίωση. Το ζητούμενο, σε κάθε εποχή, είναι να ενθαρρύνουμε την ανάπτυξη της αυτονομίας του παιδιού. Με μία ειδοποιό διαφορά. Η αυτονομία του ατόμου δεν μπορεί να περιορίζεται στη μάθηση ενός συγκεκριμένου μαθήματος. Ενισχύουμε την αυτονομία του παιδιού, όταν το βοηθάμε να αναπτύξει τη χωρική του αντίληψη, τον προσανατολισμό του, κι όταν του δίνουμε την ευκαιρία να αποφασίσει “επιλύοντας” μόνο του τα μικρά καθημερινά του προβλήματα. Aφησα το σπουδαιότερο στο τέλος. Δεν βοηθάμε το παιδί μας στα μαθήματα όσο αντιλαμβανόμαστε ότι έχει τις δυνατότητες να λύσει μία άσκηση ή να μελετήσει ένα κείμενο. Ενθαρρύνουμε τις προσπάθειές του και το ενισχύουμε -όχι λύνοντάς του τις ασκήσεις- να προχωρά βήμα – βήμα προς την κατάκτηση του στόχου του. Το βοηθάμε να μεγεθύνει τη ζώνη της επικείμενης ανάπτυξής του. Παρατηρητικοί γονείς θα “δουν” ότι η αυτονομία του παιδιού τους είναι διαφορετική σε κάθε μάθημα, ποικίλλει ανάλογα με τη διάθεσή του και εξαρτάται από τον εκπαιδευτικό του.
Πότε να μάθει να διαβάζει;
Μια από τις επιδιώξεις αρκετών γονιών είναι να εκπαιδεύσουν τα παιδιά τους να διαβάζουν πριν πάνε στο δημοτικό σχολείο. Ομολογώ ότι ήταν κι η δική μου για τα εγγόνια μου επηρεασμένος από μία μεγάλη αναδρομική έρευνα στις Η.Π.Α. Σύμφωνα με την έρευνα οι αριστούχοι φοιτητές ενός φημισμένου Πανεπιστημίου δήλωσαν ότι έμαθαν να διαβάζουν στην ηλικία των τεσσάρων ετών! Πρότεινα στους γονείς των νηπίων να αναπτύξουν την αγάπη τους για τη γλώσσα μας εξοικειώνοντάς τα διαβάζοντας ιστορίες και παραμύθια. Τόνισα τη σημασία της διπλής κωδικοποίησης δηλαδή, ενώ διαβάζουν να ακολουθούν με το δάκτυλο το κείμενο και να σχολιάζουν, σε κάθε περίπτωση την εικονογράφηση.
Για όσους ενδιαφέρονται στο σημείωμα της 18.3.15 αναφέρθηκα στις ερωτήσεις που αφορούσαν τη διάρκεια της μελέτης, την έναρξη της πρώτης ξένης γλώσσας, την “παιδική αμνησία”, τις εξωσχολικές δραστηριότητες και την υποβόσκουσα βία.
Το σημείωμα είναι στην ιστοσελίδα των “Χ.Ν.” και στο polygnosi.blogspot.com
