De Profundis αλα
Oταν η δημοσιογραφία
Δ. Κακαβελάκη αναζητά την ποίηση
ΟΙ
Γλώσσες οι πολλές χωρίζονται
Από τη γλώσσα μίαν
Που είναι τόσο πλατιά
Μέσα της χάνονται
Οι έννοιες σε παρα έννοιες
Που όλες μαζί είναι δεμένες
Με τα σώματα των εκτυλίξεων
Που πορεύονται στο ιδεώδες
Του εκτυλισσόμενου
Για να είναι κάθε γλώσσα
Αρχή κάθε εκτύλιξης
Για την ενότητα του πλάτους
Από τη ποιητική συλλογή “ΟΙ”
του Δημήτρη Κακαβελάκη(1)
Τρίτη 23 Αυγούστου, η τρίτη παράσταση στο μουσείο Τυπογραφίας του αγαπημένου μου εμβληματικού μονόλογου DE PROFUNDIS (εκ βαθέων) του Οσκαρ Ουάιλντ, ερμηνευμένο εξαιρετικά από τον Νίκο Νίκα και σκηνοθετημένο διακριτικά αλλά με μαεστρία, προσαρμοσμένο στο χώρο, από την Aθανασία Καραγιαννοπούλου (ακολουθεί παρατεταμένος προβληματισμός μου) ξεδιπλώνεται σε όλα τα επίπεδα, υπαρξιακό, επιβίωσης, ζωής. Ανασύρω από τα πνευματώδη, δηκτικά αποφθέγματα του Οσκαρ Ουάιλντ (2) «…η ζωή δεν είναι ποτέ δίκαιη» και «ο σκοπός της ζωής είναι να αναπτύξουμε τον εαυτό μας. Να κατανοήσουμε πλήρως τη φύση μας – γι’ αυτό βρίσκεται εδώ ο καθένας από μας». Σήμερα 7 Σεπτεμβρίου παρουσιάζεται στον προαύλιο χώρο -σεμνά- η νέα συγκλονιστική ποιητική ενότητα του Δημήτρη Κακαβελάκη, “ΟΙ”, πολυγραφότατου αρθρογράφου και ποιητή (χαρακτηρίζω μόνο δύο από τις αρκετές κοινωνικές πολιτισμικές ιδιότητές του), ο ίδιος με περισσή ωριμότητα δηλώνει πως εδώ και χρόνια ζει και εργάζεται ως δημιουργικό ποιητικό ον. Επαναφέρω τον Ουάιλντ. «οι δημοσιογράφοι καταγράφουν μόνο ό,τι συμβαίνει. Τι σημασία έχει τι συμβαίνει; Μόνο τα μακροχρόνια πράγματα είναι ενδιαφέροντα, όχι τα φρικτά συμβάντα της καθημερινής ζωής». Ο Γιάννης Γαρεδάκης δεν ανήκει σε αυτή την κατηγορία αφού αποδεδειγμένα έχει μακροχρόνια λειτουργία στην υπηρεσία του πολίτη. Σημαντικό ρόλο στη δραστηριότητα του τη δημοσιογραφική η εντιμότητα μέσα από τις σελίδες των “Χ.Ν.” χρόνια τώρα. Οι συνθήκες για κείμενα υψηλού επιπέδου σε μια επαρχιακή εφημερίδα διασφαλίσθηκε από τον ίδιο τον μαχόμενο δημοσιογράφο, και φυσικά επιτυχημένο εκδότη. Η παρατεταμένη επιτυχία σ’ αυτό το επίπεδο δημοσιογραφίας, αποδεδειγμένα εμπεριέχει ένα “κράμα” ευαισθησίας, εργατικότητας (χωρίς τις εφήμερες παρεκκλίσεις που συνοδεύουν άλλους γνωστούς εκδότες) προνοητικότητας και αγάπης στον τόπο του, που τον έκαναν να μην αρκείται στο ρομαντικό εγχείρημα “επιβίωσης” για την εποχή που ξεκίνησε ο “Παρατηρητής”, πριν 50 χρόνια περίπου και ξεδίπλωσε με αποφασιστικότητα το δίπολο όραμα του Ινστιτούτου Επαρχιακού Τύπου και του Μουσείου Τυπογραφίας. Στο πρώτο τα αποτελέσματα του έργου εξαρτώνται και από άλλους παράγοντες, προσωπικότητες, δράσεις σε πανελλήνια εμβέλεια (δεν είναι της ώρας η προσέγγιση). Το δεύτερο, όμως, που το έκτισε και αυτό βήμα – βήμα λαμπρό παράδειγμα στα παγκόσμια χρονικά, δημιουργικότητας. Τα αποτελέσματα άρχισαν να φέρνουν καρπούς ουσιαστικής μελέτης, θαυμασμού για την πέραν των συνόρων της χώρας αναγνώρισης. Τι είναι αυτό που έκανε τον Γαρεδάκη να εμπνευστεί ένα τόσο μεγαλόπνοο έργο που εμπεριέχει εκτός από μηχανήματα, έργα Τέχνης, σπάνια βιβλία, αφίσες και φιλοξενεί εκδηλώσεις λόγου, μουσικής και θεάτρου. Αντιγράφω από το βιβλίο του Οσκαρ Ουάιλντ “η παρακμή του ψεύδους” (3) «…έδωσε στον Κητς την παρόρμηση για να γράψει την “Ωδή σε μια Ελληνική Τεφροδόχο”; Η τέχνη και μόνο η τέχνη μπορεί να ομορφύνει την αρχαιολογία και η θεατρική τέχνη μπορεί να τη χρησιμοποιήσει πιο άμεσα και πιο ζωντανά, γιατί μπορεί να συνδυάσει σε μια έξοχη παρουσίαση την ψευδαίσθηση της πραγματικής ζωής με το θαυμασμό του φανταστικού κόσμου».
ΤΑ ΓΡΑΠΤΑ ΤΟΥ Δ. ΚΑΚΑΒΕΛΑΚΗ
Αναρωτιέμαι τα “Χ.Ν.” θα επιβίωναν, αν έκαναν μόνο στεγνά ρεπορτάζ με τα φρικτά συμβάντα της καθημερινής ζωής, η απάντηση άμεση, δεκάδες άξιοι προβληματισμένοι συνεργάτες, που πληθαίνουν, καλύπτοντας όχι μόνο τις απώλειες αλλά και τη διάθεση του “ψαγμένου” κοινού για πρωτοτυπία ιδεών, επικοινωνία, γνώση. Φυσικά, υπάρχουν μακροχρόνιοι τακτικοί συνεργάτες που συμβάλουν στο να κρατηθεί το επίπεδο της πλουραλιστικής ύλης ψηλά, σε μια εποχή που όπως λέει ο Μ. Τ. Χαν (4) «…Στην εκτεθειμένη κοινωνία, κάθε υποκείμενο είναι διαφημιστικό αντικείμενο του εαυτού του. Τα πάντα μετρώνται με βάση την εκθεσιακή τους αξία». Ενας από αυτούς, για μένα ο κορυφαίος αρθρογράφος, είναι ο Δημήτρης Κακαβελάκης, ψάχνει, προβληματίζεται και προβληματίζει, έξω από στερεότυπα. Μοναδικός με όρεξη μετεφηβική και πάθος ρομαντικό «Αν γίνεις θεατής της ζωής σου, ξεφεύγεις από τα βάσανα της…». Αλλά, ποιας ζωής, εκείνης «που είναι τόσο πλατιά και όπου μέσα της χάνονται» φιλτράροντας για να αναδυθούν έννοιες που συμβάλουν ώστε ένα ΟΥΜΑΝΙΣΤΙΚΟ ΠΝΕΥΜΑ να γίνει η ΠΑΝΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΓΛΩΣΣΑ όχι απλά επικοινωνίας αλλά της ίδιας της κοινωνίας των αναζητούντων ανθρώπων ταυτότητας περα και έξω από τα σύνορα του λαμπρού απώτερου παρελθόντος μας. Αυτό που έχουμε αλλά το κρύβουμε. Αυτό που ο περίφημος Μ. Χάιντεγκερ (6) (ανακαλεί μέσω του Ηράκλειτου.) «…ο Ηράκλειτος ονομάζεται “ο Σκοτεινός” Αλλά είναι ο Φωτεινός. Γιατί, λέγει το φωτίζον, προσπαθώντας να προσκαλέσει τη λάμψη του μέσα στη γλώσσα του στοχασμού. Το φωτίζον διαρκεί, καθόσον φωτίζει. Ονομάζουμε φωτίζον το ξέφωτο, ό,τι ανήκει σε αυτό. Πώς επισυμβαίνει και πού, απομένει να το δια-στοχαστούμε…»
Αυτό κάνει σε όλη του τη ζωή ο Κακαβελάκης, διαστοχάζεται, βάζει ερωτηματικά ανασκαλεύοντας, παραθέτοντας λειτούργησε καθολικά όχι σαν ρεπόρτερ αλλά σαν αρθρογράφος-στοχαστής, ευγνώμων στο βήμα που του έδωσε ο Γιάννης Γαρεδάκης, δεν μετατοπίστηκε από τα ποιοτικά χαρακτηριστικά στάνταρς, δουλεύοντας με πάθος προς μια ποιητική-φιλοσοφική κατεύθυνση αυτή που εμπεριέχει και η πυκνή, εξαιρετικότατη, υπαινιχτική ποίησή του -αναπόφευκτα και λόγω της γλώσσας καθ’ εαυτής, που την υπηρετεί με μοναδικό τρόπο (6) δεκάδες χρόνια και που γι’ αυτήν έχουν αναφερθεί προσωπικότητες όπως ο Γ. Μπαμπινιώτης και ο Τ. Σινόπουλος και άλλοι. Από την εποχή που ο φιλοσοφικός σπόρος άρχισε να παίρνει θέση (δεν αναφέρομαι στους καρπούς) στη συνείδηση μου αισθάνομαι ότι το σχήμα που χαρακτηρίζει «το ιδεώδες εκτυλισσόμενο» συμβολοποιημένο σχήμα είναι η επιπλατυσμένη σπειροειδής κίνηση αυτή της χρυσής τομής που νομίζω πως μόνο στα γαλαξιακά σχήματα θα τη βρω… την αναζητώ ως εικαστικό μόρφωμα που πάντα, και σε όλες τις παραλλαγές είναι στενότερη από τη συμπαντική πλατειά ποίηση του Δημήτρη Κακαβελάκη ίσως γιατί η πορεία του προς το αναπάντεχο είναι μεστότερη, ΣΟΦΗ μέσα από το διαρκές ερωτάν… Επιστρέφω στον στοχασμό μου μέσω Χάιντεγκερ, για την ΑΛΗΘΕΙΑ του Ηράκλειτου, «…γνωρίζουμε τόσα πολλά και βιαζόμαστε τόσο πολύ να πιστέψουμε ώστε δε μπορούμε να αισθανθούμε οικεία μέσα στο ορθά ευνοούμενο ερωτάν. Βεβαίως, το απλό δεν μας χαρίζεται με το να προφέρουμε και επαναλαμβάνουμε με τρόπο απέριττο την κυριολεκτική σημασία του…».
Από το “ο κριτικός ως καλλιτέχνης” του Ο. Ουάιλντ στον Δημήτρη Κακαβελάκη. «Το κοινό δείχνει εκπληκτική ανοχή. Συγχωρεί τα πάντα εκτός από τη μεγαλοφυΐα». «Σκοπός της τέχνης είναι να αναδείξει την τέχνη και να αποκρύψει τον καλλιτέχνη, και στον Γιάννη Γαρεδάκη που διαψεύδει έμπρακτα το «πολλά λέγονται υπέρ της μοντέρνας δημοσιογραφίας. Μας τροφοδοτεί με τις απόψεις των αμόρφωτων έτσι, μας κρατεί σε επαφή με την άγνοια της κοινωνίας»…
συνεχίζεται…
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
(1) Η νέα ποιητική συλλογή του Δ Κακαβελάκη εκδόσεις Flippressσε επιμέλεια Θανάση Αλατά. Εξώφυλλο “γαλαξιακά σπειροειδή” του Γιάννη Π. Μαρκαντωνάκη
(2) “δεν έχω τίποτα να δηλώσω, πάρα μόνο την ιδιοφυΐα μου” εκδ. Πατάκη
(3) Η παρακμή του ψεύδους, εκδ. Στοχαστής
(4) Μπιουνγκ-Τσουλ Χαν «η κοινωνία της Διαφάνειας» εκδ Οπερα, μεταφρ. Αντρέας Κράουζε 2015.
(5) Μάρτιν Χάιντεγκερ «λόγος, Μοίρα. Αλήθεια, Ηράκλειτος, Παρμενίδης, Εκδ. Πλέθρον, εισαγ. Π. Θανασάς, μετάφραση Ι. Αβραμίδου, επιμέλεια Γ Ξηροπαίδης.
(6) Περισσότερα για την ποίηση του Δ Κακαβελάκη σε επόμενο κείμενο.
