Κινηματογραφικά σε μια θεματική
αισθητική ενότητα ως μετά- κριτική
…όσο επιθυμούμε, αντικρίζουμε τα φαινόμενα. Μυστήριο και φαινόμενα έχουν ονόματα διαφορετικά αλλά πηγή την ίδια τούτη φαντάζει σαν σκοτάδι. Σκοτάδι στο σκοτάδι. Πύλη στο όλο μυστήριο.
Από το ΕΝΑ του Λαο Τσε (1)
Τα βράδια π’ αδειάζει η πλατεία/ τα αγάλματα μιλάνε μεταξύ τους/ Ανταλλάσσουν τη δόξα τους/ Με τη μοναξιά τους
Ημερολόγιο ΙΙ
του Λεωνίδα Κακάρογλου (2)
Πέρασε η επέτειος της μεγάλης επανάστασης του κρητικού λαού το 1866 (3). Στη πλατεία1866 με τους κομμένους στη μέση, ανδριάντες Κρητικών επαναστατών του 19ου αιώνα… προτομές που δεν λειτουργούν ως αγάλματα (δηλαδή δεν βοηθούν να αγαλιάζονται ούτε θνητοί ούτε Θεοί) τα αγάλματα μιλάνε κάθε εποχή, φίλε Λεωνίδα και φυσικά 17 χρόνια μετά από τη δημοσίευση αυτών των στίχων σου, μόνο που τώρα τη μοναξιά τους και τη δόξα των ηρώων που παριστάνουν τη συνοδεύουν μια ενδυναμωμένη απαξία ποιητικών αναμνηστικών δεδομένων αλλά και ποιοτικών, αφού η κρίση δημιουργεί ανασφάλεια ,εσωστρέφεια, στη στόχευση ποσοτικών οικονομικών πόρων εις βάρος της αναζήτησης σταθερών αξιών, όπως κατά τεκμήριο αυτά υπάρχουν στις τέχνες. Περπατώντας στην πλατεία προς τη γειτονική Δημοτική Πινακοθήκη, μια χειμωνιάτικη νύχτα του Δεκεμβρίου, αναστοχάζομαι πως δεν έχω αυταπάτες πως η «ομορφιά θα σώσει τον κόσμο» , σίγουρα όμως η αποστασιοποιημένη μετακριτική με την επιλεγμένη διάνθηση βιβλιοαισθητικών αποσπασμάτων, με βοηθά όχι να προτείνω αλλά να μοιράζομαι ενδεχομένως ερωτηματικά με ευαισθητοποιημένους αντίστοιχα αναγνώστες των “Χ.Ν”. Γράφει ο Κακάρογλου, στην ίδια συλλογή, «όνειρα και μνήμες το ίδιο ζυγίζουνε/ στην ανοιχτή καταπακτή του ύπνου» ελπίζοντας τα μετα-ύπνια όνειρα μας να μην τα καταπλάσσει η παγκόσμια αδράνεια με τα χιλιάδες θλιβερά πρόσωπα. Το σκοτάδι είναι μυστηριώδες, αλλά…
“ΔΥΟ” ΤΟΥ ΛΑΟ ΤΣΕ
…τα μύρια πράγματα έρχονται και παρέρχονται αδιάκοπα
Δημιουργούν δίχως ν αυτοκτονούν/, Εργάζονται δίχως να δέχονται
αναγνώριση/ έργο γίνεται, κι ευθύς αποξεχνιέται./ Ετσι μένει αιώνιο.
Δημοτική Πινακοθήκη 13-1-2017
Η έκθεση της θεματικής ενότητας “Χρόνος διάφανος” με τις πρωτότυπες κινηματογραφικές αφίσες της περιόδου 1950-2000, ολοκληρώνεται. Προβάλλεται στον όροφο η τελευταία ταινία του αφιερώματος που οργάνωσε με ευαισθησία ο Λεωνίδας Κακάρογλου, λίγο πριν προσφέρει μια διαφορετική πρωτότυπη αφίσα κινηματογραφικής ταινίας σε κάθε θεατή ξεχωριστά. Έχει προηγηθεί από τις 31 Οκτωβρίου μια ιδιαίτερη έκθεση με μεγάλες αφίσες του παγκόσμιου ποιοτικού σινεμά, ένα αρχείο μια συλλογή που δημιούργησε με μεράκι και ατέρμονο ψάξιμο ο ποιητής κινηματογραφόφιλος και οι εκδηλώσεις λόγου και μουσικής γύρω από τον κινηματογράφο (4) και 21 προβολές ταινιών, που φυσικά αξιολογούμε οι σινεφίλ για τα ποιοτικά χαρακτηριστικά τους όπως «το πλοίο φεύγει» του Φ. Φελίνι μια αλληγορία-ταξίδι στην ψευδαίσθηση πραγματικού και κατασκευασμένου έντεχνου, «η κοιλιά του αρχιτέκτονα» του Π. Γκριναγουέι, ύμνος στην αναγκαιότητα του ποιείν-αρχιτεκτονείν διαχρονικά. , «το χαμίνι» του Σαρλω, τρυφερή απογείωση της απλότητας στη φτώχεια, «η ωραία καβγατζού», ευαίσθητη καταγραφή εναλλαγής στιγμών μέσω της ζωγραφικής. Το τρυφερό κορυφαίο μουσικό δίδυμο Μ. Χατζιδάκι, Φλ. Νταντωνάκη στο ¨Μεγάλος ερωτικός¨ μένω στη προαναφερόμενη προβολή εκείνης της χειμερινής βραδιάς της 13/1 «η νοσταλγία της Βερόνικα Φος» του Ρ. Φασμπίντερ (5) μια ταινία ασπρόμαυρη της ώριμης περιόδου του Γερμανού σκηνοθέτη μόνο 37 χρονών το 1982, δημιούργησε δυο σπουδαίες ταινίες , η άλλη τελευταία ταινία πριν από το θάνατο του, ο περίφημος «καβγατζής» στηριγμένο στο Quelle de Brest του Ζαν Ζενε. Τον ομώνυμο ρόλο της «Βερόνικα Φος» ερμηνεύει με εκφραστική ιδιαιτερότητα η Ροζελ Τσεχ, ενώ το ρόλο του δημοσιογράφου Ρομπερτ Κρον αποδίδει ο Χελμαρ Τατε (χρησιμοποιώ ενεργό χρόνο γιατί αυτές οι ταινίες μιλανε και στο σήμερα μέσα από την υπέρβαση των χρονικών αναφορών . Ο Φασμπίντερ δημιουργεί ένα βαρύ, έντεχνο φιλμ που εστιάζει στη φθορά μιας εξαρτημένης από τα ναρκωτικά βεντέτας του Γερμανικού σινεμά. Όμως το ιστορικοκοινωνικο πλαίσιο που κινείται το φιλμ έχει φόντο δυο δευτερευούσης σημασίας για το στόρι άξονες-που δεν εστιάζουν –οι κριτικοί του σινεμά αλλά είναι επίκαιροι και σήμερα, μέσα από το πρίσμα των μαθημάτων της ιστορίας. Είναι η διαρκής εκκόλαψη του αυγού του φιδιού, των εναπομεινάντων φασιστικών δομών που υπηρετούν ναζιστικά κατάλοιπα ενσωματωμένα στη γερμανική φοβιστικη μετά επικάλυψη-αφομοίωση (6) και δεύτερο έναν σκανδαλώδη ιστό παράνομης διακίνησης φαρμάκων από γιατρούς με προσωπείο την κάλυψη της καθώς πρέπει διαβίωσης της αστικής «διαβρωμένης» τάξης. Αυτά τα σκάνδαλα που ζούμε σήμερα , της Νοβαρτις, δεν είναι καινούρια.
ΤΡΙΑΝΤΑ ΕΞΙ του ΛΑΟ ΤΣΕ
Εκείνο που ζαρώνει/πρεπει πρώτα να χε τεντωθεί/ Εκείνο που χάνει πρέπει πρώτα να ταν ισχυρό/εκείνο που ποδοπατιέται/ πρέπει πρώτα
να στέκονταν όρθιο…
Η Βερόνικα }Φος δεν είναι πλέον λαμπερή, όρθια, διαβάζω από την κριτική της ταινίας από το αφιέρωμα μονογραφία «Φασμπίντερ» της σειράς του «Πλεθρον» πρόσωπα/ιδέες
«η Βερόνικα Φος τοποθετείται μεταξύ της Μαρίας Μπράουν και της Λόλας σαν το δεύτερο μέρος (BRD2) της τριλογίας για τη δεκαετία του πενήντα, με κεντρική ηρωίδα και πάλι μια γυναικά. Ενώ η πρώτη ταινία περιγράφει την ανοικοδόμηση και η τρίτη την προσαρμογή, η ταινία αυτή έχει σαν θέμα της τις αναμνήσεις και την αδυναμία προσανατολισμού στη σημερινή κατάσταση. Η Βερόνικα Φος ζει στο παρελθόν του Τρίτου Ράιχ, μια εποχή που υπήρξε για αυτήν σημαντική. Υπάρχουν κι άλλοι όμως που δεν έχουν ξεπεράσει τις αναμνήσεις τους. Ο Φ., μας δείχνει έναν πρώην αντικέρ (Εβραίο) που ειχε κάνει παλιά σε στρατόπεδο συγκέντρωσης και τώρα είναι δέσμιος της μορφίνης…» Μια προβεί διακριτική υπενθυμίστηκε όμως από τον Φασμπίντερ. 1942 Σοβιετική Ένωση, Οι Ναζί ανοίγουν ομαδικούς τάφους τους εκτελούσαν εν ψυχρώ Εβραίους και Ρομά στο κρανίο γεμίζοντας λάκους εκατοντάδων μέτρων. Ροστόφ 12.000 εκτελεσμένοι, Χάρκοβο 14.000, Κίεβο 30.000 νεκροί . Πρόσφατα το συγκλονιστικό ντοκιμαντέρ του Τζειμι Χικς «το αθέατο ολοκαύτωμα» 27/1 ΕΡΤ1 4) αναδεικνύει τη φρίκη. Η δύση δικάζει μόνο τους θύτες των επίσημα μαρτυρικών στρατοπέδων στη Γερμάνια ή την Πολωνία. Η ανοικοδόμηση , ισχυροποίηση της Γερμανίας απαιτεί τη λήθη. Ο Φασμπίντερ κάνει ποιοτικό κινηματογράφο και όντας Γερμανός, δεν καταγγέλλει-υπαινίσσεται και ανασκαλίζει διακριτικά τις πληγές που δεν κλείνουν, κακοφορμισμένες…
ΕΞΗΝΤΑ ΕΠΤΑ ΤΟΥ ΛΑΟ ΤΣΕ
…έχω τρεις θησαυρούς που τους τηρώ και τους κρατώ
Πρώτο, την ευσπλαχνία, δεύτερο την οικονομία/ τρίτο, την τόλμη
άλλους να μην ξεπερνώ. Α π΄την ευσπλαχνία ξεπηδά κουράγιο
απ τη΄ν οικονομία, γενναιοδωρία. Απ την ταπεινοφροσύνη, ηγεσία.
Σάββατο 11 Φεβρουαρίου κοντά στα μεσάνυχτα γραφώ το κείμενο αυτό, η Βουλή TV παίζει το σύγχρονο αμερικανικό γουέστερν του 2005 «οι τρεις ταφές» του Μελκιάδες Εστράδα (7) σε σκηνοθεσία και υπέροχη ερμηνεία του Τομι Λη Τζόουνς,συγκλονιστική σύμπτωση-επιλογή το φιλμ ταυτίζεται με το ανατολικό ΤΑΟ του Λαο Τσε ευσπλαχνία, τόλμη, κουράγιο, γενναιοδωρία, ταπεινοφροσύνη ουσιαστική ηγεσία. Θα συμπλήρωνα αγάπη, σεβασμό στους νεκρούς, δέσιμο με την αγρία φύση. Η άλλη Αμερική που δεν έχει καμιά σχέση με τα φαινόμενα Νίξον, Μπους, Τραμπ…
Αυτή που θαύμαζε ο Φασμπίντερ, ο Βέντερς, ο Χέρτζοκ…
Ο Φασμπίντερ στην ταινία του « ο Αμερικανός στρατιώτης» δείχνει τα πρότυπα του σαφεστέρα απ τα αλλά φιλμ νουάρ. Ο «σημαδεμένος» του Χώουκς, έως την ταινία του Φούτερ «ο πορτοφολάς» του 1952 αλλά και σε άλλες ταινίες ο Φασμπίντερ επηρεάζεται από την Αμερική χρίζοντας όμως ένα πολυπρόσωπο πορτραίτο της διασπασμένης Γερμανίας που τείνει να ενοποιηθεί με ότι συνεπάγεται. Ο Φασμπίντερ στη συγκλονιστική ταινία του «ο Γάμος της Μαρίας Μπράουν» (1978) με την υπεροχή Χάννα Συγκούλα, είναι προφητικός. Η ιστορία τελειώνει την ημέρα πο η Γερμάνια κατακτά το πρωτάθλημα κόσμου στις 4/7/54 (8) Φασμπίντερ σχολιάζει οι πολιτικοί δεν κρατούν το λόγο τους κι ότι η Γερμάνια είναι μια χώρα που δεν μπορεί κανείς να την εμπιστευτεί! Από το 1978, 40 χρόνια μετά, ο Σόιμπλε τον δικαιώνει δυστυχώς για εμάς τους αδύναμους λαούς.
«χρόνος διάφανος» λοιπόν φως που μετά-φέρει επί αιώνες ο κινηματογράφος μηνύματα κι όσο κι αν αλλάζει η εικόνα η ίδια εικόνα, είναι, ε, Λεωνίδα, «με φθόγγους, με ήχους ή με χρώματα»; Λεω τώρα εγώ στην εποχή μας μια «Θυσία» μικρή ο καθένας μας όχι κατ ανάγκη σαν αυτή του Ταρκόφσκι…
ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
1. Ταο Τε Κινγκ του Λαο Τσε, μετάφραση Πέτρος Κουρόπουλος εκδ. Κεδρος ,1976
2. Μοναχα ο χρόνος ξέρει, του Λ Κακάρογλου εξώφυλλο ζωγραφισμένο από τον Μιχάλη Μανουσάκη, εκδ,. Πλέθον, 2000
3. Με ένα αξιόλογο αφιερωμα στο 1866 από το «Εν Χανίοις» του Δήμου Χανίων σε επιμέλεια Ζαχαρένιας Σημαντηράκη
4. Ιδιαίτερη μνεία θα κάνω στο δίδυμο Σακη Παπαδημητριου και Γεωργία Συλλαίου που όντας φίλοι του Λεωνιδα, τον τίμησαν άλλη μια φορα στα Χανιά
5. Στις 270 σελίδες του αφιερώματος «Φασμπίντερ» βρίσκουμε σημαντικά ιστορικά στοιχεία, του «ασπούδαστου» μεγάλου σκηνοθέτη
6. Στο μνημείο που έχω δημιουργήσει ως γλυπτή σύνθεση στη «Μάχη της Παναγιάς» εστιάζω εκτός από τον ηρωισμό των Κρητών στη διαρκή αναζωπύρωση του Γερμανικού φασισμού, αν και φαινομενικά υποταγμένος
7. Παίζουν επίσης οι Tommy Lee Jones, Julio Cedillo, Barry Pepper, Dwight Yoakam, January Jones, Melissa Leo, Βραβεία: Ανδρικού ρόλου – Σεναρίου Φεστιβάλ Καννών
8. Το πανδαιμόνιο της έκρηξης που συνοδεύεται από τη θριαμβευτική κραυγή του Τσιτερμαν. «η Γερμανία είναι πρωταθλήτρια κόσμου» θα διαδεχτούν οι φωτογραφίες (σε αρνητικό) τεσσάρων πολιτικών, του Αντενάουερ, του Ερχαρτ, του Κισινγκερ και του Σμιτ.
