Ημικρανία και πανδημία: Πως συνδέονται;

Η πανδημία έχει αλλάξει ριζικά τον τρόπο εργασίας και μάθησης και πάρα πολλοί άνθρωποι περνούν πλέον τις μέρες τους μπροστά σε μια ψηφιακή οθόνη. Άλλοι βρίσκονται επί μήνες σε αναστολή και δεν ξέρουν αν και πότε θα ξαναεργαστούν κανονικά, ενώ ακόμα περισσότεροι μένουν μακριά από τους φίλους και τους συγγενείς τους και ζουν με την αγωνία για το τι επιφυλάσσει το μέλλον, πότε θα μπορέσει να ανακτήσει η ζωή τους παλαιότερους ρυθμούς της, αλλά και σε τι οικονομική κατάσταση θα βρίσκονται τότε.
Όλ’ αυτά έχουν πολλές συνέπειες στην υγεία, μία από τις πιο επώδυνες εκ των οποίων είναι η αύξηση στη συχνότητα αλλά και στη σοβαρότητα των ημικρανικών κρίσεων. Μία από τις πιο πρόσφατες μελέτες για το θέμα δημοσιεύθηκε πριν από λίγους μήνες στο ιατρικό περιοδικό The Journal of Headache and Pain. Πραγματοποιήθηκε διαδικτυακά σε 1.018 πάσχοντες από ημικρανία, οι 859 από τους οποίους ήταν γυναίκες. Το σχεδόν 72% των εθελοντών είχαν ηλικία 20-40 ετών, το 62% ήταν παντρεμένοι και το 46% εργάζονταν.
Το σχεδόν 60% ανέφεραν ότι στη διάρκεια της πανδημίας αυξήθηκε η συχνότητα των ημικρανιών τους και το 10% ότι οι ημικρανίες τους είχαν γίνει χρόνιες, δηλαδή πάθαιναν 15 ή περισσότερες κρίσεις τον μήνα.
Το 65% των συμμετεχόντων είπαν επίσης ότι είχε αυξηθεί η σοβαρότητα του πόνου που ένιωθαν και το 59% ανέφεραν πως εξαιτίας αυτού έπαιρναν πάρα πολλά παυσίπονα φάρμακα. Επιπλέον, το 78% είπαν πως μετά την έναρξη της πανδημίας δεν κοιμόντουσαν καλά και το 79% ότι ένιωθαν άγχος ή/και κατάθλιψη.
Οι ειδικοί λένε ότι η πανδημία αποτέλεσε την «τέλεια καταιγίδα» για τους πάσχοντες από ημικρανίες. Σαν να μην έφταναν το στρες, το άγχος, οι περιορισμοί και η μοναξιά που τη συνοδεύουν, η συνεχής παραμονή μπροστά σε μία ψηφιακή οθόνη καταπονεί τα μάτια και προκαλεί το λεγόμενο σύνδρομο οφθαλμολογικής ψηφιακής κόπωσης. Το σύνδρομο αυτό έχει πολλές εκδηλώσεις, με τους πονοκεφάλους και ειδικά τις ημικρανίες να είναι από τις κυριότερες. Μάλιστα όταν η αιτία της ημικρανίας είναι το σύνδρομο αυτό, ο πάσχων συχνά νιώθει τον πόνο πίσω από τα μάτια του.
Η ημικρανία είναι μία πολύ συχνή μορφή κεφαλαλγίας. Υπολογίζεται ότι προσβάλλει έναν στους επτά ανθρώπους σε όλο τον κόσμο, με το 2% του παγκόσμιου πληθυσμού να έχουν χρόνια ημικρανία. Στη χώρα μας υπολογίζεται ότι πάσχουν περισσότεροι από 610.000 άνθρωποι όλων των ηλικιών.
Τα καλά νέα είναι ότι υπάρχουν αρκετά μέτρα που μπορεί να λάβουν οι πάσχοντες, για να μειώσουν τη συχνότητα και τη σοβαρότητα των ημικρανικών κρίσεων. Άλλα από αυτά είναι μέτρα αυτοβοήθειας και άλλα τα συνιστά ο ειδικός γιατρός.
Μερικά από τα μέτρα αυτοβοήθειας είναι η αποφυγή των παραγόντων που πυροδοτούν την ημικρανία (όταν είναι εφικτό), η προσαρμογή της διατροφής, η καθιέρωση ενός σταθερού προγράμματος ύπνου και η λήψη ορισμένων συμπληρωμάτων. Στους πάσχοντες από με ημικρανία, η οποία εκδηλώνεται αρκετές ημέρες τον μήνα, ο ειδικός ιατρός μπορεί να συστήσει και ειδική, συνταγογραφούμενη, προφυλακτική αγωγή.
Επειδή πολλοί πάσχοντες λόγω και της μεγάλης κατανάλωσης παυσίπονων, δεν επιθυμούν να λαμβάνουν περαιτέρω φάρμακα, υπάρχει και προληπτική αντιμετώπιση στην χρόνια ημικρανία με φυσικό τρόπο.
Ειδικότερα, στη μείωση της έντασης της ημικρανίας και της συχνότητας βοηθά αποτελεσματικά σκεύασμα που είναι διαθέσιμο και στη χώρα μας με σαλικίνη (από λευκή ιτιά) και παρθενολίδη (ξηρό εκχύλισμα 90 mg από το φυτό παρθένιο), αλλά και βιταμίνη Β12, βιταμίνη Β2, και συνένζυμο Q (HERBA MIG).
Ειδικά το παρθένιο αποτελεί αντικείμενο εντατικών μελετών, όπως ανακοίνωσαν πρόσφατα επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Clermont Auvergne University και το Εθνικό Ινστιτούτο Υγείας & Ιατρικής Έρευνας (INSERM) της Γαλλίας. Οι επιστήμονες με επικεφαλής τον Dr. Justine Brun, στο Issoire, Puy-de-Dôme, μελετούν την δραστική ουσία του (λέγεται παρθενολίδη) ως φάρμακο εναντίον της ημικρανίας. Και αυτό διότι ανακάλυψαν ότι απευαισθητοποιεί έναν κυτταρικό υποδοχέα που παίζει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και αντίληψη του πόνου και της ημικρανίας.
Το παρθένιο έχει αξιολογήσει και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA). Όπως ανακοίνωσε το 2019, αρκετές μελέτες υποστηρίζουν την ιατρική χρήση του για την αντιμετώπιση της ημικρανίας. Επιπλέον, η ιατρική χρήση του στην Ευρώπη για την ημικρανία και γενικότερα τους πονοκεφάλους είναι καλά τεκμηριωμένη και χρονολογείται εδώ και 30 χρόνια.
Ο ΕΜΑ αναφέρει ακόμα πως το παρθένιο φαίνεται να είναι ασφαλές και καλά ανεκτό, καθώς δεν έχουν αναφερθεί ανεπιθύμητες ενέργειες. Ωστόσο τονίζει πως το παρθένιο δεν πρέπει να χορηγείται σε ανηλίκους, καθώς και ότι μπορεί να χρειασθεί παρατεταμένη θεραπεία (για 2-3 μήνες) για να φανεί η δράση του.
Όσον αφορά την καθημερινότητα, είναι σημαντικό οι πάσχοντες να αναζητήσουν τους παράγοντες που πυροδοτούν την ημικρανία τους. Σε αυτό μπορεί να τους βοηθήσει ένα «ημερολόγιο ημικρανίας». Στο ημερολόγιο πρέπει να καταγράφουν κάθε φορά τι προηγήθηκε της κρίσης τους (π.χ. τι είχαν φάει, τι είχαν πιεί, αν είχαν εργαστεί περισσότερο από το συνηθισμένο στο κομπιούτερ, αν είχαν κοιμηθεί καλά, αν συνέβη κάποιο στρεσογόνο γεγονός κ.λπ.), τι συμπτώματα είχαν, πόσο έντονα ήταν, καθώς και την ημερομηνία εκδήλωσης της κρίσης και τη διάρκειά της. Οι γυναίκες καλό είναι να σημειώνουν επίσης την ημερομηνία της έμμηνης ρύσης τους, διότι οι ορμονικές διακυμάνσεις είναι ένας από τους πιθανούς εκλυτικούς παράγοντες της ημικρανίας.
Σημαντικό είναι επίσης να αποφεύγουν οι ασθενείς τρόφιμα που πυροδοτούν τις κρίσεις τους, να τρώνε σε τακτά χρονικά διαστήματα για να μην πεινάνε (η πείνα είναι αρκετά συχνός εκλυτικός παράγοντας), να έχουν πρόγραμμα στο ύπνο τους και την πρωινή έγερση, να περιορίσουν καφεΐνη, τσιγάρο, αλκοόλ και να θέσουν υπό έλεγχο το στρες τους.
Αν την ημικρανία πυροδοτεί η υπερβολική εργασία σε ψηφιακή οθόνη (κομπιούτερ, λάπτοπ, κινητό, τάμπλετ), οι ειδικοί συνιστούν μέτρα όπως τα συχνά διαλείμματα (κάθε 20 λεπτά να σταματάτε τη δουλειά σας και να κοιτάζετε για 20 δευτερόλεπτα κάποιο αντικείμενο σε απόσταση 20 ποδιών ή 6 μέτρων). Μπορείτε επίσης να προσαρμόσετε τον φωτισμό της οθόνης για να είναι πιο ξεκούραστος για τα μάτια σας, καθώς και να βεβαιωθείτε ότι η οθόνη απέχει τουλάχιστον 50 έως 60 εκατοστά από αυτά. Μπορείτε επίσης να δοκιμάσετε ένα προστατευτικό οθόνης, γυαλιά που απορροφούν το μπλε φως ή/και να κρατάτε σημειώσεις με τον παλιό, καλό τρόπο (χαρτί και μολύβι/στυλό).