Ίνουλα

1 από 5

Bιότοπος – περιγραφή
H λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Inula Helenium (Ίνουλα η ελένια) και στη χώρα μας το συναντούμε με τις ονομασίες Αγριοσκάρφι, Άρκτιο, Κόνυζα, Ακόνιζα, Ψιλόχορτο, Αψυλίθρα, Ψιλίστρα ή Ώμονο. Φυτό σπάνιο που απαντάται στην Ευρώπη και τη Δυτική Ασία. Στη χώρα μας βρίσκεται σε περιοχές ορεινές και σκιερές.
Είναι πολυετής πόα που φτάνει σε ύψος τα 2 μέτρα. Το στέλεχος είναι ευθύ, δυνατό κυλινδρικό, πολύκλαδο τριχωτό. Τα φύλλα του φτάνουν σε μήκος τα 70 εκατοστά. Είναι αντίθετα, μεγάλα, παχιά, ελλειπτικά οδοντωτά, χνουδωτά με χρώμα ωχροπράσινο. Τα άνθη του, μοιάζουν με μαργαρίτα, σχηματίζουν κεφάλιο με διάμετρο 6-8 εκατοστά με ζωηρό κίτρινο χρώμα. Η ρίζα του είναι αρωματική, χοντρή, σαρκώδης, κοκκινωπή εξωτερικά και λευκή από μέσα.

Ιστορικά στοιχεία
Το λατινικό όνομα Elecampane προέρχεται από την ωραία Ελένη του Τρωικού πολέμου, από τα δάκρυα της οποίας λέγεται ότι φύτρωσε. Ο μύθος δίνει μία ένδειξη για την πανάρχαια χρήση αυτού του βοτάνου που είναι εμμηναγωγό και θεωρείται κατάλληλο για την θεραπεία της αναιμίας. Ωστόσο η βασική χρήση του φυτού αφορά το αναπνευστικό.
Η Ινουλα η ελένια πιθανά ταυτίζεται με το Πάνακες Χερώνειον, ένα από τα πλέον γνωστά βότανα του Χείρωνα. Από την εποχή του Ιπποκράτη την χρησιμοποιούσαν ως τονωτικό, διεγερτικό, εμμηναγωγό και για αναπνευστικά προβλήματα.
Ηταν από τα πλέον σημαντικά βότανα για τους αρχαίους Έλληνες και τους Ρωμαίους. Το θεωρούσαν καθολικό γιατρικό για παθήσεις πολύ διαφορετικές όπως υδρωπικία, πεπτικές και εμμηνορροϊκές διαταραχές και ισχιαλγία.
Οι Αγγλοσάξωνες το χρησιμοποιούσαν για δερματικές νόσους, νευραλγίες, ηπατικά προβλήματα και τον βήχα.
Στην Κρήτη το βότανο ονομάζεται Ακονυζά. Οι χωρικοί την χρησιμοποιούσαν στα κοτέτσια λόγω της δυσοσμίας της για να ψοφούν οι ορνιθόψειρες. Την κρεμούσαν ακόμη από τα δοκάρια του σπιτιού για να κάθονται οι μύγες και να κολάνε λόγω της ιξώδους ύλης που έχει. Στη συνέχεια την νύχτα έκαιγαν τα κλαδιά μαζί με τις μύγες. Επίσης κάρφωναν Ακονυζά, δίπλα στις ντοματιές για να μην πάει ο περτσίκουρας (πρασοκουρίς) και φάει την ρίζα της ντοματιάς. Το ελαφρό αφέψημα του βοτάνου το χρησιμοποιούσαν κατά της διάρροιας, ενώ κοπανισμένη Ακονυζά επέθεταν στο υπογάστριο για τους πόνους της περιόδου.

Συστατικά – χαρακτήρας
Η ρίζα του βοτάνου περιέχει πτητικό έλαιο 4% (αλαντολακτόνη, ισοαλαντολακτόνη και αζουλίνη), ινουλίνη έως 44%, στερόλες, ρητίνη, σαπωνοειδείς ουσίες, γλίσχρασμα, βιταμίνη Ε, καροτίνη και φυτική κόλα.

Ανθιση – χρησιμοποιούμενα μέρη – συλλογή
Το φυτό ανθίζει στα μέσα του Καλοκαιριού μέχρι το Φθινόπωρο. Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιείται η ρίζα, η οποία συλλέγεται τον Σεπτέμβριο και Οκτώβριο. Στην κινέζικη βοτανοθεραπεία προτιμώνται τα άνθη του φυτού.

Θεραπευτικές ιδιότητες και ενδείξεις
Δρα ως αποχρεμπτικό, αντιβηχικό, εφιδρωτικό, στομαχικό και αντιβακτηριδιακό.
Ερευνες που έχουν διεξαχθεί σε 105 λακτόνες του φυτού απεκάλυψαν την ισχυρή αντιβακτηριακή δράση της αλαντολακτόνης και της ισοαλαντολακτόνης. Τα δραστικά στοιχεία ελενίνη και αλαντολακτόνη που περιέχει το βότανο αποτελούν ισχυρά αντισηπτικά και βακτηριοκτόνα. Η δράση της Ινουλας στους πνεύμονες είναι θερμαντική και αποχρεμπτική. Επίσης τα πτητικά έλαια που περιέχει το βότανο βοηθούν στην αποβολή συγκεντρωμένου φλέγματος από το αναπνευστικό.
Η Ινουλα είναι ειδικό ίαμα για τον ερεθιστικό βρογχικό βήχα, ιδιαίτερα στα παιδιά. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί όπου υπάρχει έντονη καταρροή όπως στη βρογχίτιδα ή το εμφύσημα. Το γλίσχρασμα έχει μια χαλαρωτική επίδραση που συνοδεύεται από τη διεγερτική δράση του αιθέριου ελαίου. Ετσι η απόχρεμψη συνοδεύεται από μια καταπραϋντική επίδραση, η οποία στο συγκεκριμένο βότανο συνδυάζεται και με μια αντιμικροβιακή δράση.
Μπορεί να χρησιμοποιηθεί στο άσθμα και το βρογχικό άσθμα. Η Ινουλα χρησιμοποιείται από τους βοτανοθεραπευτές και για τη βελτίωση της πέψης. Το δραστικό συστατικό ινουλίνη (μέχρι 44%) βελτιώνει την απορρόφηση ασβεστίου και μαγνήσιου από τον οργανισμό ενώ ταυτόχρονα ευνοεί την ανάπτυξη απαραίτητων βακτηριδίων του πεπτικού συστήματος. Η ινουλίνη είναι φυτική ίνα και κατατάσσεται από πολλούς ειδικούς στα προβιοτικά.
Το πικρό στοιχείο που περιέχει, διεγείρει την πέψη και ανοίγει την όρεξη. Οι πικρές τονωτικές ιδιότητες του βοτάνου διεγείρουν και ομαλοποιούν τη διαταραγμένη ή άτονη δυσπεψία, αυξάνοντας την έκκριση της χολής. Η αλαντολακτόνη εκβάλλει τα σκουλήκια, ενώ εξωτερικά χρησιμοποιείται κατά της ψωρίασης, του έρπητα και άλλων δερματικών παθήσεων.
Η Ινουλα συνδυάζεται καλά με το Μαρρούβιο, το Βήχιο, την Ασκληπιάδα και την Αχιλλέα για τα αναπνευστικά προβλήματα.

Παρασκευή και δοσολογία
Παρασκευάζεται ως έγχυμα. Ρίχνουμε ένα φλιτζάνι κρύο νερό σε 1 κουταλιά του τσαγιού τεμαχισμένη ρίζα και το αφήνουμε 8-10 ώρες. Μετά το ζεσταίνουμε και το πίνουμε πολύ ζεστό τρεις φορές την ημέρα. Αν χρησιμοποιήσουμε βάμμα πίνουμε 1-2 ml βάμματος τρεις φορές την ημέρα.

Προφυλάξεις
Δεν αναφέρονται παρενέργειες. Τηρούμε την συνιστώμενη δοσολογία.